در سالهای اخیر، نوسانات قیمت دلار و طلا به یکی از مهمترین دغدغههای اقتصادی مردم تبدیل شده است. پدیدهای که در این میان جلب توجه میکند، افزایش تقاضا برای خرید این داراییها همزمان با رشد قیمت آنها است. بهعبارت دیگر، هرچه قیمت دلار و طلا گرانتر میشود، مردم بیشتری به سمت خرید آنها سوق پیدا میکنند. این رفتار که برخلاف منطق سرمایهگذاری معمول به نظر میرسد، درواقع ریشه در عوامل اقتصادی، روانشناختی و اجتماعی دارد. در این مقاله، دلایل این تمایل را بررسی کرده و تأثیر آن بر اقتصاد کلان را تحلیل خواهیم کرد.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث افزایش تقاضا برای دلار و طلا در زمان گرانی میشود، انتظارات تورمی است. وقتی مردم احساس کنند که ارزش پول در حال کاهش است، به دنبال داراییهایی میگردند که بتوانند ارزش ثروتشان را حفظ کنند.
مثال:
فرض کنید قیمت دلار در مدت کوتاهی از ۴۰ هزار تومان به ۵۰ هزار تومان برسد. در این شرایط، مردم تصور میکنند که اگر اکنون دلار نخرند، ممکن است در آینده مجبور شوند آن را با قیمت بالاتری بخرند. این باور باعث ایجاد تقاضای هیجانی شده و در نتیجه، قیمت دلار بیش از پیش افزایش مییابد.
یکی از مهمترین عوامل در افزایش تقاضا برای داراییهایی مثل دلار و طلا، رفتار گلهای است. رفتار گلهای زمانی رخ میدهد که افراد بدون تحلیل منطقی، فقط به دلیل مشاهده رفتار سایر افراد، همان رفتار را تقلید کنند.
چرا این اتفاق میافتد؟
این شرایط باعث میشود که بسیاری از افراد حتی بدون نیاز واقعی، اقدام به خرید کنند و درنتیجه، روند صعودی قیمت ادامه یابد.
۳. کاهش اعتماد به سیاستهای اقتصادی دولت
در کشورهایی که ثبات اقتصادی پایدار ندارند، مردم به سیاستهای مالی و اقتصادی دولت بیاعتماد میشوند. این بیاعتمادی باعث میشود که آنها داراییهای امنتری مانند دلار و طلا را به پول ملی ترجیح دهند.
دلایل کاهش اعتماد:
رسانهها، بهویژه شبکههای اجتماعی، نقش مهمی در شکلدهی انتظارات مردم دارند. در بسیاری از موارد، اخبار و شایعات نادرست درباره افزایش بیشتر قیمت دلار و طلا، منجر به افزایش ناگهانی تقاضا میشود.
چگونه رسانهها بر رفتار مردم تأثیر میگذارند؟
این فضا باعث میشود که افراد بهجای تصمیمگیری منطقی، تحت تأثیر جو روانی، اقدام به خرید کنند.
در شرایط بیثباتی اقتصادی، مردم به دنبال داراییهایی هستند که کمترین ریسک کاهش ارزش را داشته باشند. طلا و دلار به دلیل ماهیتشان، معمولاً بهعنوان داراییهای امن شناخته میشوند.
ویژگیهای طلا و دلار بهعنوان دارایی امن:
درنتیجه، هر زمان که بحرانهای اقتصادی و سیاسی شدت میگیرد، تقاضا برای این داراییها افزایش مییابد.
یکی دیگر از دلایل افزایش تقاضا در زمان گرانی، فعالیت سفتهبازان است. این افراد با خرید و فروش مداوم دلار و طلا، سعی میکنند از نوسانات قیمت سود ببرند.
چگونه سفتهبازی باعث افزایش قیمت میشود؟
درنتیجه، قیمتها به شکلی غیرمنطقی بالا میرود.
در بسیاری از کشورها، مردم به دلیل عدم دسترسی به بازارهای مالی جذاب و کمریسک، گزینهای جز خرید دلار و طلا ندارند.
چرا بازارهای دیگر جذابیت ندارند؟
وقتی گزینههای سرمایهگذاری دیگر جذاب نباشند، مردم به خرید طلا و دلار روی میآورند.
یکی دیگر از دلایل مهم، ترس از آینده است. مردم نمیدانند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، بنابراین تلاش میکنند تا داراییهای خود را به شکل امنتری نگهداری کنند.
دلایل ایجاد نااطمینانی:
این شرایط باعث میشود که مردم برای حفظ ارزش داراییهای خود، به سمت خرید دلار و طلا هجوم بیاورند.
افزایش تقاضا برای دلار و طلا در زمان گرانی، پدیدهای است که ریشه در عوامل اقتصادی، روانشناختی و اجتماعی دارد. انتظارات تورمی، رفتار گلهای، کاهش، تأثیر رسانهها، نبود بازارهای جایگزین مناسب، فعالیت سفتهبازان و نااطمینانی اقتصادی ازجمله مهمترین دلایلی هستند که باعث تشدید این روند میشوند.
درنهایت، برای کاهش این رفتار و ایجاد ثبات در بازار، نیاز به سیاستهای اقتصادی پایدار، کنترل تورم، تقویت بازارهای مالی و افزایش اعتماد عمومی به سیستم اقتصاد وجود دارد. تنها در این صورت است که میتوان از رفتارهای هیجانی و افزایش غیرمنطقی قیمتها جلوگیری کرد.
