Hossein Shojaei
Hossein Shojaei
خواندن ۶ دقیقه·۵ سال پیش

اجزا و نحوه اجرای شبکه آبرسانی

با وجود اینکه انسان با تجربه طبیعی خویش آموخت که زندگی گروهی خود را سامان دهد و به دنبال آن اولین شهرها در کنار رودخانه هایی مانند نیل، دجله، فرات، سند و غیره به وجود آمدند اما در محل هایی که دسترسی به آب رودخانه نبود برای رفع نیازهای خود اقدام به کندن چاه نمود و چون همه آب هایی که در دسترس بودند از نظر کمی و کیفی جوابگوی نیازهای او نبود، به فکر جابجا کردن آن افتاد و لذا تکنیک آبیاری و آبرسانی به وجود آمد و با ایجاد شهرهای بزرگ تر، تأمین آب آشامیدنی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت و انسان مجبور شد با ساخت آبراهه‌های کوتاه، آب را به داخل شهرها منتقل کند. البته با توجه به مشکلاتی که برای انتقال آب چاه ها به روی زمین وجود داشت عمده این آب فقط برای شرب قابل استفاده بود تا اینکه بشر موفق شد با شبکه آبرسانی قنات، آب های زیر زمینی را به سطح منتقل کند. احتمالاً از همین زمان و پس از ساخت قنات بوده است که انتقال آب به وسیله چیزی شبیه لوله انجام گرفت و اولین جرقه ها و الهام های شبکه آبرسانی مدرن امروز از اینجا زده شد.

پمپ و شبکه آبرسانی قدیم
پمپ و شبکه آبرسانی قدیم


رفته رفته با بالاتر رفتن سطح علم و با بزرگتر شدن شهرها و لزوم تأمین آب بهداشتی شیرین برای آشامیدن و استفاده جوامع شهری، سیستم لوله کشی تحت فشار به وجود آمد و برای این کار برای اولین بار از لوله‌های مسی استفاده شد. در ایران نیز برای اولین بار، قسمتی از شهر بیرجند با استفاده از لوله‌های مسی لوله کشی شد. مردم بیرجند برای این کار از لوله‌های مسی به‌ جامانده در پادگان متفقین بعد از جنگ جهانی دوم استفاده کردند و پس از آن نیز شهرهای بزرگ ایران به سیستم لوله کشی آب شیرین مجهز شدند.

در ادامه به بیان اجزاء و تأسیسات یک شبکه آبرسانی امروزی می پردازیم.

تأسیسات آبرسانی

به طور کلی تجهیزات تأسیساتی مورد استفاده در تمام سیستم های آبرسانی امروز عبارتند از:

  1. تأسیسات مربوط به برداشت آب از چاه ها، چشمه ها، رودخانه ها و دریاچه ها
  2. تأسیسات تصفیه آب شامل استخرهای ته نشینی، صافی ها، دستگاه های هوا رسانی و تأسیسات گندزدایی آب
  3. تأسیسات ذخیره آب و ایجاد فشار در شبکه نظیر مخازن همسطح زمین، مخازن بلند و بالاخره مخازن هوایی
  4. شبکه پخش آب در شهر شامل شاه لوله ها، لوله های اصلی و فرعی، شیرها و قطعه های اتصالی از قبیل زانویی ها و غیره

اجزای تأسیسات آبرسانی

اجزای مورد استفاده در یک شبکه آبرسانی عبارت است از:

لوله

لوله ها از مهم ترین تجهیزات در آب رسانی ها هستند که وظیفه آنها هدایت آب از نقطه ای به نقطه دیگر است.

شیرها

شیر وسیله ای برای قطع و وصل یا کم و زیاد کردن مایعات و گازها برای خارج شدن از لوله می‌باشد. به وسیله شیر می توان مقدار مایعات خارج شده از لوله را کنترل کرد. به طور  کلی شیرها بر دو نوع  شیر خانگی و شیر صنعتی و از جنس فلزی یا پلاستیکی هستند.

پمپ ها

به ‌طور کلی پمپ ها قطعات الکتریکی-مکانیکی هستند که وظیفه آنها دادن انرژی جنبشی به سیال است. در پمپ‌ها تغییرات انرژی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می‌گردد. از این وسایل الکتریکی برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین یا جابجایی آن در یک سیستم لوله‌کشی استفاده می‌نمایند. به عبارت کلی تر، پمپ دستگاهی است که سیالات غیرقابل تراکم را از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر جابجا می‌نماید. ضمن اینکه در شبکه آبرسانی، پمپ ها، وظیفه پمپاژ و انتقال آب از نقطه ای به نقطه دیگر را دارند، به عنوان یک تنظیم کننده  فشار آب نیز به کار می رود. در واقع برای برداشت و بهره برداری از آب منابع و برای رسیدن به فشار مورد نیاز، دبی مورد نیاز و آب سالم در تأسیسات آبرسانی باید از پمپ ها استفاده کرد. پمپ ها از نظر نوع موتور، پروانه، بدنه و… انواع مختلفی دارند.

مخازن

مخازن مکانی برای ذخیره آب هستند و برای تأمین آب مورد نیاز مردم از آنها استفاده می شود. همچنین یکی از مهم ترین قسمت های شبکه آبرسانی است و در واقع مکانی برای جمع آوری و تصفیه آب چاه ها است. به علاوه  تأمین خشی از فشار آب هم در مخازن صورت می گیرد.

پمپ و شبکه آبرسانی
پمپ و شبکه آبرسانی


انواع لوله ها در شبکه های آبرسانی

برخی از مهمترین انواع  لوله های مورد استفاده در خطوط انتقال آب عبارتند از:

  1. لوله های فولادی: از مزایای این لوله ها ستحکم بودن در مقابل ضربه های قوی، موج های حاصل از وسایل نقلیه و سرمای هوا است.
  2. لوله های گالوانیزه: از این نوع لوله ها بیشتر برای پوشش های درونی و بیرونی استفاده می شود. علت استفاده از عنصر روی در این لوله ها مقاوم بودن آن در برابر اکسیژن هوا است و باعث می شود که عمر لوله فولادی افزایش یابد.
  3. لوله های چدنی: این لوله ها متشکل از چدن ریخته گری هستند و برحسب کارکرد خود تفاوت هایی با یک دیگر دارند.
    این نوع لوله ها برای لوله کشی فاضلاب مناسب اند.
  4. لوله های سفالی: یکی از مناسب ترین اولویت ها برای لوله کشی در شبکه های فاضلاب و تصفیه فاضلاب ها استفاده از این نوع لوله هاست.
  5. لوله های آزبست-سیمانی:  این نوع لوله ها متشکل از الیاف نازک(پنبه نسوز) و سیمان هستند. نوع سیمانی که در این لوله ها استفاده می شود پرتلند است که از درون و بیرون نیز با قیر آغشته شده است.
  6. لوله های بتن مسلح: از این لوله ها بیشتر برای مسیر انتقال آب از بیرون شهر به درون شهر هستند. نام معروف این لوله ها شاه لوله است.
  7. لوله های پلی اتیلن: چنین لوله هایی از پلی اتیلن و در دو نوع تک جداره و دو جداره ساخته می شوند.

مراحل اجرای خطوط انتقال آب

در اینجا نحوه پیاده سازی خطوط انتقال آب را به صورت مختصر مرور می کنیم:

  1. به عنوان اولین مرحله باید از روی مسیر خطوط لوله نقشه برداری شود.
  2. به منظور مشخص بودن مسیر و مدیریت و مهندسی بهتر، عمل کد دهی و میخ کوبی انجام می گیرد.
  3. لازم است جاده ها و مسیرهایی برای دسترسی آسان به مقصد آماده و ساخته شود.
  4. در مر حله بعد حفاری ها و گودال ها و تونل های احتمالی صورت می گیرد.
  5. لوله ها جایگذاری و انصالات موجود نیز نصب می شوند.
  6. در این مرحله لوله ها با خاک پوشیده می شوند. باید دقت شود تا حد امکان خاک روی لوله ها باید نرم و سرند شده باشد.
  7. در مرحله آخر، خطوط لوله آبگیری می شوند.
پمپآب‌رسانی
جایی برای بیان اخبار، اطلاعات و نیازهای روزمره عمومی
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید