در بخش اول مقاله، مقدمهای برای درک قدرت گرافیک دیزاین داشتیم و با برخی از مفاهیم آن آشنا شدیم. در این بخش به شناخت صنعت گرافیک دیزاین در ایران میپردازیم تا بتوانیم با دید بهتری در این مسیر قدم برداریم. لطفا مطالعه این مقاله را به علاقهمندان طراحی گرافیک و گرافیک دیزاینر مبتدی به خصوص از نسل زد (Z Generation)، پیشنهاد کنید. اگر هنوز بخش اول را مطالعه نکردهاید، پیشنهاد میکنم ابتدا به مطالعه آن بپردازید و سپس این بخش را بخوانید.
این مقاله دارای ۱۰ سرفصل اصلی است و طی حدود ۱۲ پست، منتشر میشود. محتوای این مقاله را با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مبتنی بر GPT-3.5 و GPT-4 تهیه کرده و سپس ویرایش کردهام. همچنین تصاویر استفاده شده در این مقاله توسط ابزارهای هوش مصنوعی قدرت گرفته از DALL-E 3 طراحی و سپس ویرایش شدهاند.
محتوای این مقاله در طول زمان به روز خواهد شد؛ دریافت بازخوردهای شما از طریق کامنت و سایر راههای ارتباطی برای بهبود این محتوا بسیار کمک کننده است.
۱. مقدمه: درک قدرت گرافیک دیزاین (بخش اول)
۲. شناخت صنعت گرافیک دیزاین در ایران (بخش دوم / شما اکنون اینجا هستید)
۱.۲. نفوذ روزافزون گرافیک دیزاین در ایران
۲.۲. نقش زبانها و گویشها در گرافیک دیزاین
۳.۲. بومی سازی و بازار جهانی
۴.۲. وضعیت درآمدی گرافیک دیزاینرها در ایران
۵.۲. فرصتهای شغلی برای گرافیک دیزاینرها در ایران
۶.۲. توسعهٔ شغلی و مهاجرت کاری
۷.۲. روندها و فرصتهای آینده
۳. مهارتها و صلاحیتهای ضروری برای گرافیک دیزاینرها (بخش سوم / به زودی…)
۴. ابزارها و نرمافزارها برای گرافیک دیزاینرها (به زودی…)
۵. بررسی تخصصهای مختلف در گرافیک دیزاین (به زودی…)
۶. مسیر تبدیل شدن به یک گرافیک دیزاینر در ایران (به زودی…)
۷. اهمیت دوره کارآموزی در گرافیک دیزاین (به زودی…)
۸. فریلنسر در گرافیک دیزاین: مزایا و معایب (به زودی…)
۹. کار در شرکتهای کوچک در مقابل شرکتهای بزرگ (به زودی…)
۱۰. یادگیری مستمر و توسعهٔ حرفهای در گرافیک دیزاین (به زودی…)
صنعت گرافیک دیزاین در ایران در سالهای اخیر رشد و توسعهٔ خوبی را تجربه کرده است. ایران با میراث فرهنگی غنی و زبانهای متنوع خود، مکانی ایدهآل برای خلاقیت و نوآوری در زمینهٔ گرافیک دیزاین است؛ البته اگر بگذارند. در ایران، صنعت گرافیک دیزاین با افزایش تقاضا برای دیزاینرهای ماهر، پیوسته در حال رشد بوده است. به عنوان یک گرافیک دیزاینر در ایران، میتوانید انتظار داشته باشید که روی پروژههای متنوعی از برندینگ و موارد بازاریابی گرفته تا طراحی دیجیتال و تبلیغات کار کنید که این را مدیون پیشرفت تکنولوژی و به تبع آن افزایش آگاهی صاحبان کسبوکارها هستیم. بازار کار در ایران بسته به نوع پروژهها و مشتریانی که با آنها کار خواهید کرد، فرصتهای درآمد ریالی و دلاری را برای گرافیک دیزاینرها فراهم میکند. علاوه بر این، با ظهور ارزهای دیجیتال، برخی از دیزاینرها در حال اجرای پروژههای بینالمللی با دریافت رمزارزها (Cryptocurrency) برای خدمات خود هستند.
بعدا درباره چگونگی افزایش درآمد ریالی و فرصتهای درآمد دلاری و رمزارزی صحبت میکنیم.
افزایش حضور و نفوذ گرافیک دیزاین در جامعهٔ ایران را میتوان ناشی از تلاش گرافیک دیزاینرها برای حفظ و ارتقای تنوع فرهنگی کشور دانست؛ هر چند نمیتوانیم نقش مذهب را در توسعه و سرعت بخشی به این رشد نادیده بگیریم. تعامل بین دیزاینرهای مناطق مختلف ایران ارتباطات خوبی ایجاد کرده که منجر به ایجاد یک جامعهٔ طراحی توانمند شده است. گرافیک دیزاینرها با گنجاندن زبانهای بومی و عناصر دیداری هنر عامیانه در آثار خود، نه تنها نیازهای جامعه را برآورده کرده، بلکه به توسعه صنعت دیزاین ایران نیز کمک میکنند.
۲.۲. نقش زبانها و گویشها در گرافیک دیزاین
یکی از ویژگیهای متمایز فرهنگ ایرانی، تنوع زبانها و گویشهای آن است. این زبانها نقش حیاتی در گرافیک دیزاین دارند، زیرا به عنوان وسیلهای برای حفظ آموزههای فرهنگی و میراث ادبی عمل میکنند. در حالی که استفاده از چندین زبان و گویش، منحصر به ایران نیست، پدیدهای نسبتاً جدید و البته مهم در کشور است. همچنین نقش خط (Font) و خوشنویسی در افزایش کیفیت و خلاقیت آثار گرافیک دیزاینرها کاملا مشخص است و تایپوگرافی (Typography) یا کار با حروف جایگاه ویژهای در گرافیک دیزاین ایران ایفا میکند.
۳.۲. بومی سازی و بازار جهانی
مفهوم بومیسازی یکی از جنبههای اساسی گرافیک دیزاین در ایران است. بومیسازی شامل تطبیق طرحها برای انطباق با ویژگیهای فرهنگی و زبانی خاص هر منطقه است. این به دیزاینرها اجازه میدهد تا طرحهایی ایجاد کنند که متناسب با نیازها و انتظارات مصرف کنندگان محلی و مخاطبان هدف باشد. در حالی که بومیسازی اغلب با جهانی شدن دیزاین همراه است، که هدف آن ایجاد یک زبان طراحی یکنواخت است، همچنان تفاوتها و هویتهای بومی را تجلیل میکند.
نقش خط (Font) و خوشنویسی در افزایش کیفیت و خلاقیت آثار گرافیک دیزاینرها کاملا مشخص است و تایپوگرافی (Typography) یا کار با حروف جایگاه ویژهای در گرافیک دیزاین ایران ایفا میکند.
۴.۲. وضعیت درآمدی گرافیک دیزاینرها در ایران
وضعیت درآمد گرافیک دیزاینرها در ایران بسته به عوامل مختلفی از جمله سطح تجربه و سابقهٔ کاری آنها، میزان تسلط بر نرم افزارها و ابزارهای دیزاین، دارا بودن مهارتهای نرم، داشتن شبکهٔ ارتباطات قوی، ارائهٔ رزومهٔ کاری حرفهای، نوع پروژههایی که روی آنها کار میکنند و مقیاس مشتریانشان متفاوت است. همچنین تقویت برند شخصی، نقش چشمگیری در افزایش درآمد گرافیک دیزاینرها دارد. در حالی که برخی از گرافیک دیزاینرها در ایران ممکن است برای کسب درآمد قابل توجه با مشکل مواجه شوند، برخی دیگر راههای خلاقانهای برای درآمدزایی پیدا کردهاند، مانند درآمدزایی از طریق دلار و ارزهای دیجیتال. با نوسان ارزش ریال ایران، بسیاری از دیزاینرها برای تکمیل درآمد خود به پروژههای بینالمللی و پروژههای فریلنسری روی آوردهاند. این رویکرد به آنها اجازه میدهد تا از بازارهای جهانی و فرصتهای با درآمد بالاتر استفاده کنند. در اینجا به افزایش درآمد و انواع راههای درآمدی میپردازیم:
تقویت برند شخصی، نقش چشمگیری در افزایش درآمد گرافیک دیزاینرها دارد.
شاید فکر کنید جمعآوری یک آرشیو چه کمکی به افزایش درآمد یک طراح میتواند بکند. جواب این سوال، زمان است. هنگامی که شما به عنوان یک دیزاینر به مجموعهٔ مناسبی از داراییهای گرافیکی مانند فونت، پالت رنگ، آیکون و انواع المانهای گرافیکی، چه به صورت آنلاین و چه به صورت آفلاین دسترسی داشته باشید، در اجرای پروژههای طراحی زمان تلف شدهٔ بسیار کمتری خواهید داشت، زیرا آنچه مورد نیاز شما برای طراحی است در دسترس شماست و نیاز به جستجوی کمتری خواهید داشت. پس داشتن درایو ذخیرهسازی با حجم مناسب و همینطور اینترنت پرسرعت برای شما ضروری است. همچنین بخشی از داراییها و منابع آنلاین مورد نیاز خود را در مرورگر کامپیوترتان به شکل مناسب بوکمارک (Bookmark) و دستهبندی کنید تا در مواقع لزوم در دسترس باشند.
فریلنسینگ (Freelancing) یا آزاد کاری به معنای این است که شما در استخدام یک شرکت نیستید و برای خودتان کار میکنید و راهی عالی برای افزایش درآمد شما به عنوان یک گرافیک دیزاینر است. اگر شما در استخدام شرکتی نیز باشید، باز هم میتوانید در زمانهای آزاد خود، به عنوان یک فریلنسر کار کنید. شما میتوانید خدمات خود را به صورت پروژه به پروژه به مشتریان ارائه دهید و نرخهای خود را تعیین کنید. در یک بخش اختصاصی کاملا به موضوع فریلنسینگ میپردازیم.
یکی از مهمترین مزایای فریلنسری این است که میتوانید بر روی پروژههای بینالمللی کار کرده و درآمد دلاری داشته باشید. شما از طریق سایتهای فریلنسری بینالمللی میتوانید پروژههای مختلف پیدا کنید (در بخش فریلنسینگ تعدادی از این سایتها معرفی میشوند). برای فعالیت در سایتهای جهانی علاوه بر داشتن ابزار تغییر IP خوب و با ثبات، به یک حساب مالی بینالمللی مانند پیپال (PayPal) نیاز دارید. متاسفانه بدلیل وجود تحریمها شما نمیتوانید بدون ویپیان و با آدرس ایران در این سایتها عضو شوید اما راههای مختلفی برای ثبتنام وجود دارد که با کمی تحقیق و مشورت میتوانید به سادگی آن را انجام دهید.
برای ایجاد حساب مالی بینالمللی نیز میتوانید از عرضه کنندگان این نوع خدمات مانند ایرانیکارت استفاده کنید. همچنین اگر یک آشنای مورد اعتماد در خارج از ایران دارید میتوانید از وی کمک بگیرید اما توجه داشته باشید که افراد میتوانند پیشنهاد شما را نپذیرند زیرا به ازای پولی که به حساب آنها واریز میشود باید مالیات بپردازند یا دچار مشکلات قانونی شغلی شوند. راه دیگر دریافت هزینه به جای دلار استفاده از رمزارزهاست (Cryptocurrency) که جلوتر به آن میپردازیم.
یک راه جذاب دیگر برای افزایش درآمد به عنوان یک گرافیک دیزاینر، تولید محصولات و داراییهای دیجیتالی مانند قالبها (Templates)، المانها و طرحهای گرافیکی (Graphic Elements & Designs)، مجموعه آیکونها (Icons Set)، فونتها و از این قبیل است تا به صورت آنلاین بفروشید. پلتفرمهای (Platforms) مختلفی (چه داخلی و چه خارجی) برای ارائهٔ این محصولات و کسب درآمد وجود دارد. این کار یک راه عالی برای کسب درآمد غیرفعال است؛ به این معنی که این محصولات بارها و بارها به فروش میرسند بدون اینکه شما درگیر پروسهٔ بازاریابی و تبلیغات برای آن باشید.
تعداد فراوانی از پلتفرمهای خارجی مانند Creative Market ،Envato Market، Shutterstock ،Freepik و از این قبیل وجود دارند که با یک جستجوی ساده میتوانید آنها را پیدا کنید. بعضی از این پلتفرمها، علاوه بر امکان دریافت دلاری، امکان دریافت به صورت ارزهای دیجیتال (Digital Currencies) را نیز دارند. حتی اگر این امکان را نداشته باشند، شما میتوانید پس واریز پول به حساب پیپال (یا هر حساب دیگر) خود، اقدام به خرید رمزارز کنید. در هر صورت برای خرید، فروش و استفاده از رمزارزها نیاز به یک کیف پول دیجیتال (Digital Wallet) مخصوص رمزارزها دارید.
تهیه کیف پول دیجیتال بسیار ساده است و تعداد زیادی از آنها وجود دارند مانند MetaMask، Coinomi، Trustwallet و از این قبیل که با جستجو در اینترنت میتوانید لیستی از آنها را بیابید. اینکه از کدام کیف پول استفاده کنید یا کدام رمزارز را خریداری کنید نیاز به تحقیق و مشورت با متخصصان دارد.
یک مؤلفه مهم در فروش محصولات و داراییهای دیجیتال، کیفیت آنها است. کیفیت یک ارزش افزوده نیست، بلکه یک ضرورت است. توجه داشته باشید دیگران برای استفاده از محصول طراحی شده توسط شما پول پرداخت میکنند، پس باید یک فایل با کیفیت و بدون نقص و ایراد تحویل بگیرند. ارائه محصولات بیکیفیت و دارای اشکالات طراحی وجهه شما و برند شخصیتان را خراب میکند.
کیفیت یک ارزش افزوده نیست، بلکه یک ضرورت است.
توکنهای غیرقابل تعویض (NFTs)، داراییهای دیجیتال منحصربهفردی هستند که میتوانند مالکیت یا اثبات اصالت را برای خلاقیتهای دیجیتال نشان دهند. مانند داراییهای دیجیتال، شما میتوانید NFTهای زیادی طراحی کرده و در پلتفرمهای مخصوص NFTها در معرض فروش قرار داده و به صورت رمزارز و گاها دلار درآمد کسب کنید. قبل از اینکه وارد این حوزه شوید بسیار مطالعه کرده و با متخصصان مشورت کنید و بیگدار به آب نزنید. همچنین لازم است دربارهٔ قرادادهای هوشمند (Smart Contracts) نیز مطالعه کنید. اگر در زمینهٔ NFTها به مهارت برسید درآمد خوبی خواهید داشت. با این حال توجه کنید که این یک زمینهٔ نوظهور است و نیاز به دانش و بردباری دارد.
هنگامی که به سطح قابل قبولی از تخصص و دانش در گرافیک دیزاین رسیدید، میتوانید دورههای آموزشی آنلاین یا حضوری ایجاد کنید و و با عرضهٔ مهارتهای گرافیک دیزاین خود به علاقهمندان، کسب درآمد کنید. تعریف دورههای آنلاین، میتواند یک راه خوب برای کسب درآمد غیرفعال برای شما باشد.
به عنوان یک گرافیک دیزاینر حرفهای و با کسب دانش کافی در زمینههای تبلیغات، بازاریابی، روانشناسی، جامعهشناسی، هنر، فرهنگ، تکنولوژی، اقتصاد و دانش دیجیتال عمومی، میتوانید مشاورهٔ تخصصی دربارهٔ «گرافیک دیزاین» به مشاغل و افراد علاقهمند ارائه دهید و حق مشاوره دریافت کنید. توجه کنید مشاورهٔ شما باید راهگشای افراد و کاربردی بوده و از دانش و تجربهٔ شما نشأت گرفته باشد.
همکاری با طراحان دیگر میتواند به شما در ایجاد ایدهها و رویکردهای جدید برای مشکلات طراحی کمک کند. با کار با دیگران، میتوانید دیدگاهها و بینشهای جدیدی را به دست آورید که می تواند به شما در ایجاد طرحهای موثرتر کمک کند.
شرکت در مسابقات طراحی میتواند به شما کمک کند تا در صنعت، در معرض دید و شناخته شدن قرار بگیرید. برنده شدن در یک رقابت، همچنین میتواند منجر به فرصتهای جدید و افزایش درآمد شود.
صنعت گرافیک دیزاین در ایران طیف وسیعی از فرصتهای شغلی را هم برای متخصصان با تجربه و هم برای تازه واردان به این حوزه ارائه میدهد. شرکتهای بزرگ و کوچک در بخشهای مختلف، از جمله تبلیغات، انتشارات و رسانههای دیجیتال، فعالانه به دنبال گرافیک دیزاینرهای با استعداد برای ارتقای هویت برند و ارتباطات دیداری خود هستند. علاوه بر این، افزایش تقاضا برای خدمات گرافیک دیزاین، بازار آزاد پر رونقی را ایجاد کرده است و فرصتهایی را برای دیزاینرها فراهم میکند تا به طور مستقل کار کنند و با مشتریان، هم در سطح محلی و هم در سطح بینالمللی همکاری کنند. این انعطاف پذیری به گرافیک دیزاینرها در ایران اجازه میدهد تا پتانسیل خلاقانهٔ خود را کشف کرده و شبکهٔ حرفهای خود را گسترش دهند.
کار کردن در شرکتهای کوچک یا بزرگ، مزایا و معایبی دارد که در جای خود به آنها میپردازیم. شما باید رزومه (CV) و پورتفولیوی (Portfolio) خود را برای شرکتهای مختلف ارسال کنید (دربارهٔ رزومه و پورتفولیو بعدا صحبت خواهیم کرد). در صورتی که رزومهٔ شما با معیارهای مورد نظر آنها همخوانی داشته باشد، برای انجام مصاحبه با شما تماس خواهند گرفت. اصولا دو نوع مصاحبهٔ فنی (Technical) و منابع انسانی (HR) انجام میشود تا هم تخصص شما مورد ارزیابی قرار گیرد و هم شخصیت شما برای هماهنگ بودن با فرهنگ سازمانی آن شرکت بررسی شود. به طور میانگین بین مصاحبه اول و مصاحبه دوم (و در برخی موارد سوم) یک هفته زمان وجود دارد که این نسبت به ابعاد سازمان متفاوت است. بهتر است از متخصصان در مورد روند مصاحبهها سوال کرده و درباره آن مطالعه کنید تا با آمادگی کامل وارد مصاحبه شوید. دقت داشته باشید آنچه در مصاحبه ارائه میکنید بر اساس واقعیت و مطابق با روزمه و پورتفولیوی شما باشد.
سایتهای مختلفی برای مشاهده فرصتهای شغلی جدید وجود دارد مانند: ایرانتلنت، جابینجا، کاربوم و غیره که با جستجو در اینترنت میتوانید آنها را بیابید. همچنین تعداد زیادی کانال تلگرامی و از این قبیل نیز برای اینکار وجود دارد. برای شرکتهای مختلف رزومه ارسال کنید و به این فکر نکنید که آیا پذیرفته خواهید شد یا نه. این کار دو مزیت دارد؛ یکی اینکه اگر به مرحلهٔ مصاحبه راه پیدا کنید، حتی اگر در پایان موفق به دریافت آن موقعیت شغلی نشوید، یک مصاحبهٔ خوب انجام دادهاید که شما را برای انجام مصاحبههای بعدی آماده و پختهتر میکند. مزیت دوم این است که نام و روزمهٔ شما در بایگانی آن شرکتها باقی میماند و شاید در زمان دیگری یک موقعیت شغلی به شما پیشنهاد شود. پس با اعتماد به نفس جلو بروید.
اما اگر علاقهمند هستید به عنوان یک فریلنسر (Freelancer) کار کنید باید به شکل متفاوتی عمل کنید. در بخش فریلنسینگ به طور مفصل دربارهٔ فریلنسری و مزایا و معایب آن صحبت خواهیم کرد. در اینجا راههای دستیابی به موقعیتهای شغلی مربوط را بررسی میکنیم. یکی از راهها استفاده از پلتفرمهای فریلنسری مانند پونیشا، پارسکدرز و از این قبیل است که با جستجو در اینترنت میتوانید به آنها دست یابید. با عضویت در این سایتها باید رزومه و پورتفولیوی خود را بارگذاری کنید تا کارفرمایان بتوانند با شما و تخصصتان آشنا شوند. سپس به جستجوی انواع پروژهها با توجه به تخصص خود بگردید. به جز این پلتفرمها، شما باید از رسانههای اجتماعی نیز برای معرفی خود و ترویج تخصصتان استفاده کنید. از پلتفرمهای تخصصی مانند Dribble و Behance گرفته تا رسانههای عمومی مانند پینترست، اینستاگرام و تلگرام. علاوه بر این از دوستان و آشنایان و حتی رفقای قدیمی غافل نشوید. با ارسال پیامها و ایمیلهای حرفهای، خدمات خود را به آنها معرفی کنید و از آنها بخواهید شما را به دیگران معرفی کنند. همچنین فرصتهای فریلنسری بینالمللی را نیز نادیده نگیرید و از طریق پلتفرمهای جهانی به دریافت پروژه اقدام کنید.
از دوستان و آشنایان و حتی رفقای قدیمی غافل نشوید. با ارسال پیامها و ایمیلهای حرفهای، خدمات خود را به آنها معرفی کنید و از آنها بخواهید شما را به دیگران معرفی کنند.
هر چند صنعت گرافیک دیزاین در ایران رشد نسبتا خوبی را تجربه کرده است، برخی از دیزاینرها ممکن است به دنبال فرصتهای توسعهٔ شغلی فراتر از مرزهای کشور باشند. مهاجرت کاری میتواند به گرافیک دیزاینرها دسترسی به طیف وسیعتری از پروژهها، مشتریان و منابع را ارائه دهد. با نقل مکان به کشورهایی با صنایع دیزاین پیشرفتهتر، دیزاینرها میتوانند مهارتهای خود را گسترش دهند، در معرض دید بینالمللی قرار گیرند و به طور بالقوه درآمد بیشتری کسب کنند. مهاجرت کاری همچنین به دیزاینرها اجازه میدهد تا زمینههای فرهنگی مختلف را بررسی کرده و دیدگاههای خود را گسترش دهند، که میتواند به طور قابل توجهی فرآیند خلاقانه و رشد حرفهای آنها را غنی کند. داشتن رزومه و پورتفولیوی قوی و تسلط بر زبان کشور مقصد دو مولفهٔ مهم برای اقدام به مهاجرت شغلی است. شما میتوانید از طریق پلتفرمهای کاریابی معتبر جهانی، موقعیتهای شغلی موجود در سراسر جهان را بررسی کرده و برای آنها اقدام کنید. پلتفرمهایی مانند Linkedin، Glassdoor، Indeed و از این قبیل، در دسترس شما هستند که با جستجو در اینترنت میتوانید آنها را بیابید.
متاسفانه شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجازه نمیدهد تا بتوانیم نگاه واقع بینانهای نسبت به آینده گرافیک دیزاین در ایران داشته باشیم. اما با تکامل چشم انداز جهانی دیزاین، دیزاینرهای ایرانی نیز این فرصت را دارند که از فناوریها، گرایشها و رویکردهای جدید دیزاین استقبال کنند. ظهور پلتفرمهای دیجیتال و رسانههای اجتماعی راههای منحصر به فردی را برای دیزاینرها فراهم میکند تا کارهای خود را به نمایش بگذارند، با همتایان خود همکاری کنند و به مخاطبان جهانی دست یابند.
هر چند میدانیم دستیابی به این فرصتها روز به روز در ایران سختتر میشود اما نمیتواند بهانهای برای انجام ندادن باشد.
سپاس که بخش دوم این مقاله را مطالعه کردید. منتظر دریافت بازخوردهای شما هستم. لطفا این مطلب را برای دوستانتان ارسال کرده و برای اطلاع از انتشار بخشهای بعدی، صفحهٔ من را دنبال کنید.
لینک بخش اول: https://vrgl.ir/BOoJZ
من سامان وزیری هستم و خوشحالم که میتونم دانش و تجربهام رو با شما به اشتراک بذارم.
تاریخ انتشار بخش دوم: ۲۷ مهر ۱۴۰۲
راههای ارتباطی با من:
ایمیل: samanvaziri89@gmail.com
لینکداین: https://www.linkedin.com/in/iamvaziri
تلگرام: https://telegram.me/iamvaziri
ایکس (توییتر): https://twitter.com/samanvaziri89
اینستاگرام: https://instagram.com/vazirithedesigner