آیا مشکلات صنعت خودرو کشور با ورود خودروسازان کوچک حل خواهد شد؟
قبل از هرچیز خوب است دو موضوع را روشن کنیم. اول اینکه مشکلات خودروسازی ما چیست؟
و در ثانی خودروساز کوچک چیست و خودروسازان کوچک به چه شکل به صنعت ما کمک می‌کند.
همان‌گونه که می‌دانید، صنعت در کشور مشکلات متعدد و فراوانی دارد و به تبع آن، خودروسازی نیز که صنعت مادر و بسیار پراهمیت می‌باشد نیز با مشکلات متعدد و روزافزونی روبرو است. مدیریت سیاسی، بدهی‌های سرسام‌آور بانکی، تحریم‌های فلج‌کننده، بهره‌وری پائین و ...؛ اینها فقط بخشی از مشکلات و مسائل درهم‌پیچیده صنعت خودرو در ایران می‌باشد. البته اجمالا منظور از صنعت خودرو در ایران، همان دو مجمعه عظیم ایرانخودرو و ساپیا می‌باشد که بار اصلی این صنعت را در ایران به دوش دارند. خودروسازان کوچک بسیاری نیز در ایران وجود دارند که با مشغول مونتاژ محصولات چینی با تیراژ پائین می‌باشند که تاکنون در حاشیه امنیت تیغ تیز منتقدان بوده و هستند و مسئولیت خاصی را در این صنعت متقبل نمی‌شوند.
اما خودروسازان کوچک بومی که اخیرا در محافل صنعتی و اقتصادی بحث از آن‌ها می‌شود. از نظر برخی این مجموعه‌ها می‌توانند خودروسازانی باشند که با یک سرمایه‌گذاری کم و کوتاه مدت، از طرف بانک‌ها و سرمایه‌گذاران خصوصی کار خود را شروع کنند و با تعداد اندکی نیرو و سرمایه، مشکل کمبود خودرو (به تبع بالا بودن تقاضا)، کیفیت پائین و قیمت بالای محصولات دو خودروساز عظیم مذکور و در نهایت انحصار موجد را بشکنند.
حال بیائید تا نگاهی به برخی از خودروسازان کوچکی در حال حاضر در کشورهای مختلف جهان مشغول فعالیت هستند بیاندازیم و روش و هدف آن‌ها از تولید محصولاتشان را درک نمائیم.
1- کوئینیگ زگ:
در کشور سوئد، شرکت کوئینگ زگ در زمینه خودروهای سوپراسپرت مشغول به فعالیت است. یکی از آخرین ساخته‌های این شرکت سوئدی یعنی خودروی One1 می‌باشد که تنها هفت دستگاه از آن ساخته شد. این خودرو می‌تواند تنها در عرض ۲۰ ثانیه به سرعت ۴۰۰ کیلومتر بر ساعت دست پیدا کند. این شرکت حدود سیصد نفر کارگرو کارمند دارد و هرساله کمتر از پنجاه دستگاه خودرو تولید می‌کند که هر یک از آن‌ها بیش از یک میلیون دلار قیمت دارند.
2- رضوانی موتورز:
رضوانی موتورز یک شرکت خودرویی ایرانی-آمریکایی می‌باشد که تولیدکننده خودروهای سوپراسپرت با عملکرد بالا در کالیفرنیا است. رضوانی موتورز توسط فردیس رضوانی، یکی از طراحان خودروی‌های سوپراسپورت در سال در سال 2014 و در زمینی به مساحت 76 هزار متر مربع تأسیس شد و تاکنون سه محصول را به بازار معرفی کرده است که قیمت هریک بیش از دویست هزار دلار و در تیراژ بسیار محدودی (هر مدل کمتر از ده عدد) به تولید رسیده است.
3- بوگاتی:
بوگاتی یک شرکت خودروسازی فرانسوی است که در سال ۱۹۰۹ توسط یک صنعت‌گر نابغه ایتالیایی به نام اتوره بوگاتی به منظور تولید خودروهای سفارشی در مولشایم فرانسه تأسیس شد. با شروع جنگ جهانی دوم این شرکت نیز مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های هم‌دوره خود، با افت تولید مواجه شد. تا سال ۱۹۴۷ که اتوره بوگاتی درگذشت، این شرکت بیش از ۸۰۰۰ خودرو تولید کرده بود. در ابتدای دهه ۱۹۵۰ بوگاتی آخرین مدل خود را تولید نمود و در سال ۱۹۶۳ عملاً تولید این شرکت، متوقف گردید.
در دهه ۱۹۹۰ کارخانه بوگاتی با سرمایه یک کارآفرین ایتالیایی برای تولید محدود خودروهای اسپرت، بار دیگر راه‌اندازی شد. شرکت بوگاتی در سال ۱۹۹۸ توسط گروه فولکس‌واگن خریداری شد و امروزه تحت مدیریت این شرکت آلمانی، فعالیت می‌نماید. این شرکت در سال 1999 مدل مشهور ویرون را که سریع‌ترین خودرو زمان خود بود را معرفی کرد و در تا سال 2013 در مجموع کمتر از 500 دستگاه و به ارزش تقریبی هریک بیش از دو میلیون دلار به فروش رساند و سپس مدل شیرون را که ادامه دهنده راه ویرون بود را معرفی نمود و تا به امروز حدود 270 دستگاه از این مدل را به تولید رسانده است.
4- کارترهام:
کارترهام یک شرکت خودروسازی بریتانیایی است، که در زمینه تولید خودروهای اسپرت و خودروهای سوپراسپرت فوق العاده سبک فعالیت می‌نماید. شرکت کاترهام کارز در سال ۱۹۷۳ توسط شرکت لوتوس کارز راه‌اندازی شد و پس از پایان تولید لوتوس، کاترهام حق طراحی آن را خریداری کرد و امروز هم کیت ساخته و هم اتومبیل کاملاً مونتاژ شده کاترهام را تولید می‌کند. تولیدکنندگان متنوعی دیگری نیزماشین‌های اسپرت را در قالبی مشابه ارائه می‌دهند، اما کاترهام دارای حقوقی متنوعی در طراحی و نام Lotus Seven است و در حال حاضر تولید کننده خودروهای کاترهام ۷ سی‌اس‌آر، کاترهام سون، کاترهام سوپراسپرت، کاترهام آکادمی، کاترهام سوپرلایت و کاترهام اس‌پی/۳۰۰.آر می‌باشد. تولیدات این شرکت هم به صورت محدود و بیشتر برای پیست‌های مسابقه به کار می‌رود.
5- لوتوس:
لوتوس یک شرکت خودروسازی بریتانیایی است، که سازنده خودروهای اسپرت و مسابقه‌ای می‌باشد. این شرکت طراح و تولیدکننده خودروهایی است که به سبک بودن و خوش‌دستی مشهورند. شرکت لوتوس همچنین مالک شرکت خدمات مهندسی لوتوس است، که کارخانجات آن، در کشورهای ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین و مالزی مستقر می‌باشند. شرکت لوتوس کارز در سال ۱۹۵۲ توسط کالین چاپمن تأسیس شد. امروزه لوتوس متعلق به شرکت پروتون است، که در پی ورشکستگی مالک پیشین آن، رومانو آرتیولی در سال ۱۹۹۴، به شرکت پروتون واگذار گردید. طبق آمارها این شرکت در سال 2019 کمتر از پانصد دستگاه از محصولات خود را در بریتانیا به فروش رسانده است.
6- بنتلی:
یک شرکت خودروسازی انگلیسی است که تولیدکننده خودروهای لوکس می‌باشد. این شرکت از سال ۱۹۹۸ تحت مدیریت گروه فولکس‌واگن اداره می‌شود. کمپانی بنتلی در تاریخ ۱۸ ژانویه ۱۹۱۹ توسط والتر اوون بنتلی تأسیس شد. طبق آمارها این شرکت در سال 2013 بیش از 3600 نفر نیرو انسانی داشته است و طبق آمار رسمی در سال 2018 توانسته است 9115 دستگاه از محصولات خود را به تولید رساند.
7- لامبورگینی:
لامبورگینی یک شرکت خودروسازی ایتالیایی است که در زمینه طراحی و ساخت خودروهای سوپراسپرت فعالیت می‌کند. شرکت لامبورگینی در سال ۱۹۶۳ توسط فروچیو لامبورگینی تأسیس شد و در سال ۱۹۹۸ گروه Audiآن را با قیمت ۱۱۰ میلیون دلار خریداری کرد، که در ساختار این گروه خودروسازی آلمانی و به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از شرکت آئودی قرار گرفت که خود زیرمجموعه گروه فولکس‌واگن است. ستاد مرکزی این شرکت در دهکده‌ای کوچک به نام سن‌آگاتا بولونیز قرار دارد و تحت مدیریت آئودی، در خط تولید کارخانجات خود، مدل‌های اونتادور، اوراکان و اوروس را تولید می‌نماید. این شرکت طبق آمارها بیش از 800 نفر نیروی کار دارد و در سال 2018 بیش از شش هزار دستگاه اتومبیل را به تولید رسانده است.
8- رولزرویس:
یک شرکت خودروسازی بریتانیایی است، که در زمینه مهندسی، طراحی، تولید و توزیع خودروهای لوکس فعالیت می‌نماید. این شرکت در سال ۱۹۰۶ توسط چارلز رولز و هنری رویس، تحت نام رولز-رویس لیمیتد تأسیس شد. این شرکت طبق آمارها بیش از 1400 کارمند دارد و در سال 2018 بیش از چهار هزار دستگاه از محصولات خود را روانه بازار کرده است.
9- استون مارتین:
یک شرکت خودروسازی بریتانیایی است که در زمینه مهندسی، طراحی و ساخت خودروهای اسپور فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۱۳ توسط رابرت بمفورد و لیونل مارتین در شهر لندن تأسیس شد. طبق آمارها این شرکت در سال 2016 بیش از هزار و هشتصد نفر نیروی انسانی داشته است و در سال 2018 حدود هزار و پانصد اتومبیل را به تولید رسانده است.
10- فراری:
یکی از مشهورترین شرکت‌های خودروسازی ایتالیایی است که در زمینه طراحی و تولید خودروهای لوکس، اسپرت و سوپراسپرت فعالیت می‌نماید. پیشینه تأسیس شرکت فراری به سال ۱۹۲۹ و راه‌اندازی شرکت اسکودریا فراری، توسط انزو فراری بازمی‌گردد. این شرکت در سال 2016 بیش از سه هزار و صد نفر کارمند داشته است و در سال 2019 توانسته است که حدود ده هزار دستگاه اتومبیل به تولید رساند.
11- مورگان:
یک شرکت خودروسازی بریتانیایی است که در زمینه طراحی و ساخت خودروهای لوکس سفارشی فعالیت می‌کند. شرکت مورگان موتور در سال ۱۹۰۹ توسط هنری فردریک استنلی مورگان تأسیس شد. هم‌اکنون شمار کارکنان شرکت مورگان 233 نفر می‌باشد و سالانه بین هفتصد تا هزار دستگاه اتومبیل به تولید می‌رساند.
12- مک لارن:
یک تولیدکننده خودروهای اسپرت بریتانیایی است. مک‌لارن با هدف ساخت خودروهای شهری با تکنولوژی ماشین‌های مسابقات فرمول یک در سال ۱۹۸۹ با نام مک‌لارن کارز تأسیس شد. این شرکت همکاری نزدیکی با تیم فرمول یک مک‌لارن ریسینگ دارد و بخشی از گروه مک‌لارن است. این شرکت توانسته است در سال 2019 بیش از چهار هزار و ششصد دستگاه از محصولات خود را در جهان به فروش برساند.
13- پاگانی:
یک شرکت خودروسازی ایتالیایی است که در زمینه تولید خودروهای اسپرت و فیبرکربن فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۹۲ توسط هوراسیو پاگانی در شهر سان چزاریو سول پانارو در نزدیکی مودنا ایتالیا بنیان گذاشته شد. شرکت پاگانی تولیدی بسیار محدودی دارد، آنچنان‌که از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۹ تنها ۱۰۶ دستگاه از انواع زوندا را عرضه کرده است. در حال حاضر این شرکت سالیانه حدود چهل دستگاه اتومبیل تولید می‌کند.
همان‌گونه که ملاحظه کردید، اکثر خودروسازان کوچک برای تولید خودروهای خاص اسپرت و لوکس با تیراژ تولید بسیار محدود و با قیمت‌های گزاف به وجود آمده‌اند جرا که هزینه طراحی، ساخت، نوآوری و ... در صنعت خودرو بسیار سرسام آور است و این باعث می‌شود دو گزینه پیش‌روی شما باشد. یا هزینه‌ها را با تولید در مقیاس میلیونی باید سرشکن شود و یا اینکه با قیمت سرسام آور محصولات و به قیمت خاص بودن محصول، از مشتری‌های متمول آن‌ها بازپس گرفته شود.
در هرصورت آنچه ما با آن مواجه هستیم این هست که حتی با ورود ده شرکت اینچنینی نیز در ایران، صنعت خودرو کشور ما دچار تغییر و تحولی که برای عامه مردم مفد باشد، نمی‌شود و در عمل نه انحصاری شکسته می‌شود و نه رقابتی به وجود می‌آید.
در نهایت باید گفت که مسائل بزرگ را نمی‌توان با راه‌حل‌های ساده جواب داد.
منابع:
https://www.statista.com/statistics/385379/lotus-car-sales-in-the-united-kingdom/
https://annualreport2018.volkswagenag.com/divisions/bentley.html
https://www.statista.com/statistics/385338/aston-martin-car-sales-in-the-united-kingdom/
https://corporate.ferrari.com/sites/ferrari15ipo/files/ferrari_-_annual_report_2019.pdf
https://www.morgan-motor.com/wp-content/uploads/2020/11/Morgan-Sustainability-Report-2020-4.pdf
