جریان از آنجایی شروع شد که لپتاپ عزیزم مثل همیشه دیگر روشن نشد. یک سیستم با مشخصات معمول که باهاش هرکاری میشد انجام داد. ازجمله تولید محتوای متنی، پخش محتوای ویدیویی، برنامه نویسی، اجرای همزمان چندین برنامه و بازیهای ویدیویی. و البته همه اینها تا زمانی بود که سیستم نفس می کشید.
همونطور که میدونید من هنوز زندم. و دلیل آن چیزی نیست جز یک عدد Fujitsu siemens m9400 مدل سال ۲۰۰۶ با یک هسته Intel core 2 duo و ۳ گیگابایت رم که در گوشه خونه داشت خاک میخورد و البته همراه با یک عدد ویندوز ۷ ۳۲بیت.
چند روزی با سیستم سر کردم تا نقاط ضعف و قوت آنرا بسنجم و یجورایی ببینم که چند مرده حلاج است. و البته همونطور که میدونید تجربه بسیار زجرآوری بودش. تا بحال با سیستمی به این اندازه کند کار نکرده بودم.
واقعیتش یجورایی کاملا نا امید شده بودم تا اینکه به سرم زد که چرا گنو/لینوکس امتحان نکنم و البته نسخه 64 بیت (به این خاطر که بسیاری از ابزارهایی که بر روی سیستم قبلی کار می کردم از سیستم ۳۲بیت پشتیبانی نمی کنند بعنوان نمونه SDK فلاتر! بله درست متوجه شدید میخواهم با این سیستم خروجی فلاتر بگیرم).
از دنیای ویندوز با یک حق انتخاب رسیدم به دنیایی با چندین و چند حق انتخاب. از توزییع های بدون میزکار یا کانفیگهای خاص مثل i3 که بگذریم با طیف وسیعی از انتخاب ها روبرو خواهید شد که هرکدام به روش خود انتظار شما را میکشند. از دسکتاپ های بسیار سبک و مینیمال که روی رم اجرا می شوند گرفته تا دسکتاپ های کامل و معمول ولی هم چنان سبک با مصرف ۲۵۰ مگابایت رم. از توزییع های دارای میزکار برای کاربران عادی گرفته تا آنهایی که برای استفاده در سوپر کامپیوترها بهینه شده اند. و البته شما حتی میتوانید توزییع خودتان را هم بسازید (البته اگر مثل من مشکل پایه ای نداشته باشید).
و من با این تعاریف هنوز امید داشتم که بتوانم یک توزییع معمول ولی بهینه نصب کنم.
انتخاب من لوبونتو بود. بین این همه توزییع گوناگون چرا لوبونتو؟ باید بگم در در دنیای گنو/لینوکس برای هر کسی یک توزییع مناسب اون پیدا میشه! و من لبونتو رو انتخاب کردم.
در نگاه اول که لوبونتو رو نصب میکنید با این تصویر مواجه می‌شوید:
لوبونتو یکی از میزکارهای توزییع اوبونتو هستش که مبتنی بر دسکتاپ LXDE با حداقل پکیج های ضروری و با کمترین حد مصرف منابع می باشد. این میزکار و افزونه هایش بطور کامل با زبان سی نوشته شده و برخلاف میزکار گنوم بسیار بهینه و سریع و البته مینیمال می باشد. در نسخه بعدی لوبونتو این میزکار حتی بهینه تر هم خواهد شد. تیم لوبونتو در نسخه ۲۰.۰۴ از LXQt استفاده خواهد کرد.
با کمی تلاش میتوان یک تم مناسب پیدا کرد و آیکان‌هارو هم از این حالت پیشفرض بی روح درآورد:
لوبونتو در نسخه ۱۸.۰۴ از مدیر پنجره Openbox استفاده مینماید که به شما اجازه شخصی سازی میزکار را میدهد. البته این میزکار از پلاگین های محدودی پشتیبانی می کند که در مقایسه با میزکاری چون گنوم حرفی برای گفتن نخواهد داشت ولی همانطور که احتمالا حدس زده اید دلیل آن دشواری توسعه پلاگین با زبان سی در مقابل زبانی چون JavaScript است که البته همین مورد موجب بهینگی هرچه بیشتر آن شده است.
تفاوت ویندوز و گنو/لینوکس ریشه در تفاوت و البته تقابل دو اندیشه متفاوت است. هرچند هردو یک نقش مشترک ایفا میکنند و آن سرویس دادن به کاربر در اجرای برنامه هایش است. تفاوت در حقوق کاربر در استفاده از سیستم می باشد. در ویندوز شما به کد منبع سیستم دسترسی ندارید به هین خاطر فقط تیم مایکروسافت می تواند آنرا توسعه دهد. بهمین دلیل شما اگر با بخشی از سیستم به مشکل برخوردید هیچ انتخاب دیگری ندارید. در مقابل توزییع های مختلف و بیشمار گنو/لینوکس همه نتیجه آزادی انتخاب افراد و گروهای مختلف می باشد. در گنو/لینوکس کاربر اجازه دریافت کد منبع سیستم و تغییر آن مطابق با نیازهایش و توزییع دوباره آن به دیگران بدون هیچگونه محدودیتی می باشد. این مورد که به آزادی نرم افزار مشهور است اجازه توسعه با کیفیت و رشد فزاینده توزییع های گنو/لینوکسی در مقایسه با ویندوز داده است.
اول از همه اندازه فایل ایزو نصبی لوبونتو حدود یک گیگابایت است که در مقایسه با سایز ۳ گیگابایتی ویندوز ۷ نشان دهنده عدم نصب برنامه های اضافی و غیر ضروری که بدون دلیل منابع سیستم را هدر می دهند می باشد.
روش نصب لوبونتو هم در نهایت سادگی فقط نیازمند تخصیص حداقل ۸ گیگابایت فضای دیسک با فرمت مناسب (در اینجا EXT4) می باشد:
زمان روشن شدن سیستم در زمانی که لوبونتو بالا می آید فرق زیادی با ویندوز ندارد و حدود چند ثانیه با توجه به کند بودن کلی سیستم نکته مهمی نخواهد بود. هرچند در مقابل زمان استارت آپ (مدت زمانی که سیستم بعد از لاگین آماده استفاده می شود) در لوبونتو حداقل ۲۰ ثانیه سریعتر از ویندوز است.
مصرف منابع در حالت IDLE در کمترین حالت خود می باشد و هیچ فرایند اضافه ای در پس زمینه بدون دلیل اجرا نمیشود در حالی که در ویندوز فن سیستم همواره درحال کار و خنکسازی بود:
ویرایش و پردازش متن در دنیای گنو/لینوکس از مهمترین موارد می باشد به همین خاطر برنامه های زیادی چه گرافیکی و چه تحت خط فرمان موجود می باشند. هر توزییعی در گنو/لینوکس از ابزار ویرایش متن خاص خود استفاده می کند که این مورد در لوبونتو برعهده Leafpad است که با نهایت سادگی و سرعت مطابق با اهداف آن است:
از وایرش متن های ساده که بگذریم، لوبونتو بصورت پیشفرض دو ابزار AbiWord و Gnumeric برای ساخت، ویرایش و نمایش اسناد و فایلهای صفحه گسترده در اختیار شما قرار می دهد که در توازن کامل با سایر برنامه ها با نهایت سرعت و بهینگی شما را در این زمینه از دیگر ابزارهای سنگین موجود بی‌نیاز می کنند:
پخش محتوای ویدیویی در لوبونتو با کمک gnome-mpv که مبتنی بر mplayer است با نهایت تعادل بین سادگی و امکانات انجام می گیرد. بشخصه در نود درصد موارد از این پلیر استفاده میکنم مگر اینکه با محتوای ویدیویی با کدک h265 روبرو شوم که در آن صورت vlc از عهده انجام آن بر می آید. گفتنی است یکی از مشکلات عمده من در ویندوز مربوط به پخش ویدیو های h265 بود که این مورد به کمک vlc بر روی لوبونتو بسیار بهینه‌تر عمل می کند:
چند برنامگی در لوبونتو بسیار بهینه‌تر از ویندوز است. در لوبونتو علاوه بر اینکه برنامه ها بهینه‌تر از نمونه ویندوزی عمل می کنند بلکه سیستم عامل هم منابع کمتری را اشغال می کند که این مورد خود منابع سیستم را برای اجرای برنامه های دیگر صرف می کند:
برنامه نویسی با چنین سیستمی ایده خوبی نیست ولی اگر به ابزارهای jetbraine وابسته نباشید میتوانید با vscode و البته lsp یک تولچین ساده بسازید. بشخصه از ابزارهای gopls و rls که برای زبان های گو و راست توسعه یافته اند بر روی سیستم استفاده کردم و با تمام کاستی ها، دیباگ و کامپایل کد در حد خیلی خوب و نهایت سرعت انجام گرفت، که این مورد نشاندهنده بهینه بودن lspها در مقابل پلاگین هاست و میتوان از این مورد در سیستم های ضعیف بهره برد:
ممکن است برای خیلی از شما سوال پیش بیاید که فلاتر چی؟ اون بالا قول دادی که نصب کنی! بله فلاتر بر روی سیستم قابل نصب است ولی این همه ماجرا نیست. اگر از سختی کد زدن با پلاگین فلاتر در vscode بگذریم، برای گرفتن خروجی apk به حداقل نیم ساعت زمان احتیاج دارید. در این زمینه هرچه تعداد هسته ها بیشتر باشد مدت زمان کامپایل برنامه سریعتر خواهد بود که برای سیستم من با یک هسته Core 2 duo نیم ساعت شاید عدد معقولی باشد ولی برای یک برنامه نویس بهیچ وجه.
در نهایت هر کدام از برنامه های پیشفرض در لوبونتو برخلاف ویندوز قابل حذف و جایگزین می باشند که به کاربر در استفاده از سیستم آزادی عمل بیشتری می دهد:
در نهایت توزییع های گنو/لینوکسی بسیاری وجود دارند که هدف آن ها جان بخشیدن دوباره به سیستم قدیمی تان است. یک راه حل جایگزین میتواند نصب ویندوز xp باشد ولی باید این مورد را درنظر داشته باشید که مایکروسافت و هیچ گروه دیگری از ویندوز xp دیگر پشتیبانی نمی کنند که این به معنای عدم پشتیبانی ابزارها و از همه مهمتر بخطر افتادن امنیت شما و داده هایتان می باشد. در عوض با نصب لوبونتو یا هر توزییع سبک دیگر مبتنی بر گنو/لینوکس، نیازی به سفر به گذشته نیست و به سیستمتان اجازه نفس کشیدن در دهه دوم زندگیش می دهید.
