مواد کثیف، اکسید شده یا ناتمام به دلایل زیادی نامطلوب است. موادی که در مقیاس آسیاب، خاک و بقایای دیگر پوشانده شده اند به طور کلی از نظر زیبایی ناخوشایند است. مواد اکسید شده ممکن است مشکلاتی را در فرآیندهای ساخت مانند جوشکاری یا ماشینکاری ایجاد کنند. استفاده از روکش روی مواد زنگ زده می تواند باعث عدم چسبندگی شود. لبه های تیز و لبه ها می توانند باعث ایجاد پارگی شوند. به این دلایل و دلایل دیگر، اغلب مواد قبل از انواع مختلف فرایندهای تولید باید تمیز شوند. در حالی که روشها از پاک کردن فلز با پارچه گرفته تا غوطه ور کردن مواد در حمام از ترکیبات شیمیایی پیچیده متغیر است، یکی از مؤثرترین و رایج ترین روشها برای تمیز کردن مواد کثیف یا اکسیده شده، شات بلاست است.
شات بلاست یک فرایند تمیز کردن مکانیکی است که از کره های مواد برای حذف اکسیدها و بقایای دیگر از سطح یک ماده دیگر استفاده می کند. اگرچه کمتر از سندبلاست نامیده می شود، اما شات بلاست در همان خانواده فرآیندهای انفجار ساینده است که در آن سندبلاست طبقه بندی می شود. تفاوت اصلی بین شات بلاست و سندبلاست این است که در شلیک شات از شات کروی به عنوان یک ماده ساینده و یک سانتری فیوژ برای پیشران استفاده می شود، در حالی که سندبلاست از دانه های ماسه استفاده می کند و تقریباً منحصراً از نیروی هوای فشرده برای پیشران استفاده می کند.
شات بلاست با حرکت مواد گرد که به عنوان رسانه شلیک شناخته می شوند بر روی سطحی کار می کند که به نوبه خود آلودگی های سطح را از بین می برد و همچنین می تواند سطح آن را بهبود بخشد. اینکه از چه نوع رسانه شات استفاده می شود تصمیم بسیار مهمی برای فرایند شات بلاست است. اندازه و سختی مواد شلیک شده تعیین کننده میزان برداشت سطح مواد تمیز شده است. نوع ماده ای که تمیز می شود نیز در اثربخشی فرایند شات بلاست نقش دارد. به طور معمول، مواد و اندازه شلیک بسته به ترکیب موادی که سطح آن در حال انفجار است انتخاب می شوند.
یکی دیگر از بخشهای مهم فرایند شات بلاست، روش پیشرانش و سرعت حاصله از مواد شلیک شده است. متداول ترین روش برای پیش بردن رسانه های شلیک کننده استفاده از سانتری فیوژ است. برای پیش بردن مواد منفجره، آن را در یک سانتری فیوژ تخلیه می کنند. هنگامی که مواد شلیک شده توسط چرخ به سرعت مورد نظر شتاب می گیرد، از چرخ خارج شده و به داخل تفنگ شلیک کننده شلیک می شود. سپس اپراتور یا دستگاهی که اسلحه انفجاری را در دست دارد، جریان رسانه شلیک را برای تمیز کردن سطح مواد هدایت می کند.
بسیاری از سلولهای تجهیزات شات بلاست نیز شامل سیستم بازیابی می شوند. سیستم بازیابی شات بلاست، مواد شلیک شده را که قبلاً به جلو رانده شده و بر روی مواد تمیز شده برخورد کرده، جمع آوری کرده و به دستگاه پیشران باز می گرداند تا دوباره مورد استفاده قرار گیرد. بازیابی شات بلاست معمولاً با استفاده از خلاء انجام می شود.
مواد زیادی وجود دارد که می توان با شات بلاست آنها را تمیز کرد. اینها شامل موارد زیر است، اما به آنها محدود نمی شود: فولاد کربن، فولاد، فولاد ضد زنگ، چدن، تیتانیوم، فلز مس، بتن، انواع خاصی از سرامیک
همچنین انواع زیادی از مواد وجود دارد که می توانند به عنوان مواد منفجره استفاده شوند. اینها شامل موارد زیر است، اما به آنها محدود نمی شود: فولاد، آلومینیوم، فلز روی، فلز مس
در حالی که می توان از مواد دیگر برای انفجار مواد ساینده مانند دانه های شیشه ای و پوسته های گردویی استفاده کرد، آنها به عنوان شات محسوب نمی شوند و بنابراین در لیست بالا قرار نمی گیرند.
آیا شات بلاست بی خطر است؟
یکی از مزایای اصلی شات بلاست در برابر سایر انواع فرآیندهای انفجار ساینده مانند سندبلاست این است که شات بلاست آنقدر گرد و غبار ایجاد نمی کند. اگر تدابیر ایمنی وجود نداشته باشد، گرد و غبار ناشی از سندبلاست می تواند ناخواسته استنشاق شود. با شات بلاست، این خطر تا حد زیادی کاهش می یابد. اگرچه ممکن است مقداری گرد و غبار از مواد تمیز شده تولید شود. شات بلاست علاوه بر ایمنی تنفسی، مستلزم رعایت نکات ایمنی است که مانع از برخورد کارکنان با ضربه فولادی پیشراننده یا ریکروشده شود.
