باتوجه به استفاده روز افزون از سرویس پست، برای جابجایی بسیاری از کالاها، جا دارد که شرکت های متولی، با تولید محتوای کاربردی، سواد پستی جامعه را بالا ببرند. بدین ترتیب از سویی کیفیت در تعامل بین شرکتهای مربوطه و مشریان ارتقا می‌یابد و از سوی دیگر امکان سوء استفاده از افراد، ارسال ممنوعات پستی و عواقب آن تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
زمانی که چیزی بدون اجازه دولت معامله و وارد یا خارج از کشور گردد، قاچاق کالا محسوب می‌شود. این جابه جایی گاهی از دو نقطه مورد نظر در کشور است که به آن قاچاق داخلی و گاهی نقطه ای در داخل و نقطه ای در خارج از کشور است که به آن قاچاق خارجی گفته می شود.
با توجه به ماده ی 1قانون مبارزه با قاچاق ارز و کالا مصوب 1392، قاچاق کالا و ارز یعنی «هر فعل و یا ترک فعلی که باعث نقض تشریفات قانونی مرتبط با ورود و خروج کالا و ارز شود. و بر مبنای این قانون و یا دیگر قوانین، قاچاق به حساب می آید و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است، در اصول ورودی و یا هر بخش از کشور حتی محل عر ضه ی آن در بازار داخلی کشف گردد.»
بنا بر قوانین و مقررات پستی، ارسال برخی مرسولات از طریق پست ممنوع می باشد.نظر به اینکه ادارات پست تابع سیاست‌گذاری کشور خود می باشند، موظف‌اند طبق قوانین و مقررات کشور خود و هم‌چنین مقررات پستی، ممنوعیت‌هایی را برای ارسال مرسولات پستی اعمال کنند
پس همانطور که گفته شد ممنوعه پستی و کالای قاچاق، دو مبحث متفاوت هستند. در ادامه با شرح مجازات مقرر برای قاچاق کالا و نیز توضیح عناوین ممنوعات پستی به این تفاوت بیشتر پی خواهیم برد.
قاچاق دارای انواع گوناگونی می باشد که بر اساس ماده 18 و 22 قانون مبارزه با قاچاق کالا، برای هر یک از آن ها مجازاتی در نظر گرفته شده است. بنابراین هر فردی که قاچاق ارز و کالا و حمل و نگهداری آن را انجام دهد، نه تنها کالای او ضبط می شود، بلکه با توجه به قانون محکوم به پرداخت جریمه های نقدی نیز می شود.
اگر عین کالا وجود نداشته باشد، مرتکب حسب مورد محکوم به پرداخت معادل ارزش کالا نیز خواهد شد، مگر اینکه از بین رفتن کالا از اراده ی مرتکب خارج باشد. علاوه بر این، مبلغ به دست آمده از قاچاق کالای ممنوع و ابزار و لوازمی که برای تولید کالای ممنوع به کار برده شده است نیز بر اساس قانون ضبط خواهد شد.
رسیدگی به جریمه های کالا و ارز هنگامی رخ می دهد که قاچاق کالای ممنوع به شکل سازمان یافته و حرفه ای صورت گیرد. زمانی که قاچاق کالا و ارز از طریق ماموران دولتی صورت پذیرد محکوم به حبس و یا انفصال از خدمات دولتی می گردد و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه انقلاب و دادسرا خواهد بود.
1-کالاهایی که منع شرعی و قانونی دارد .
2- اسلحه و مهمات
3-وسایل قمار و مشروبات الکلی
4- مواد مخدر
5- مجله، روزنامه، صور، علامات و هر نوع نوشته مخالف مذهب رسمی کشور، نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت عمومی، اختفاء و جاسازی
هرگونه کالا از دید مأمورین گمرک قاچاق تلقی و مشمول مجازات مرتکبین قاچاق می باشد .
6-جهت ترخیص برخی دستگاه ها و لوازم و مواد از قبیل: گیرنده های رادیویی و وسایل مخابراتی، آلات موسیقی و کتب و نشریات و فیلم و نوار، دستگاه های کامپیوتر و قطعات آن، بذر گیاه و بوته و …نیازبه ارائه مجوزترخیص از وزارتخانه ها و سازمانها یذیربط می باشد .
7-ارسال و صدور فرش دستباف به هر سایز و اندازه از طریق پست غیر مجاز است .
8-ارسال اشیاء عتیقه، آثار هنری اصیل، کتب خطی، انواع سکه و سنگهای گرانبها ممنوع است .
9- ارسال کالاهای اساسی مانند دارو و مواد غذایی غیر مجاز است .
1- مواد مخدر و روان گردان (پسیکوتروپ)
2-مواد منفجره، قابل اشتعال و مواد رادیواکتیو یا سایر مواد خطرناک
3-اشیاء منافی عفت یا اخلاق
4- حیوانات زنده به جز زنبور عسل، زالو، کرم ابریشم و انگلها و اقلام دافع حشرات موذی که بوسیله مؤسسات رسماً شناخته شده باشند .
5- اشیائی که ورود یا به جریان اندازی آنها در کشور مقصد ممنوع است .
6- اشیایی که به لحاظ ماهیت یا بسته بندی شان خطری برای کارکنان پست ایجاد کنند و یا موجب کثیف کردن، خرابی سایر مرسولات یا تجهیزات پستی شوند .
7- مدارکی با جنبه مکاتباتی مالیه و شخصی، مبادله شده بین افرادی به جز فرستنده و گیرنده یا اشخاصی که با آنها زندگی می کنند .
1 – کلیه مایعات از جمله قابل اشتعال و غیر اشتعال و آتش زا ، نیتروگلیسیرین ، بنزین ، الکل ، آستون ، اتر
2 – انواع حشره کش ها
3 – کپسول های شیمیایی سمی ، غیر سمی و هوش بر اعم از آزمایشگاهی یا جنگی و کپسول های اکسیژن ، انفجاری و دودزا ( پر یا حتی خالی ) و یا امثالهم
4 – یخ خشک
5 – کبریت ، فندک و امثالهم
6 – کلیه داروهای مایع و یا بصورت اسپری ( شربت و غیره )
مواد خورنده اسیدی
انواع اسیدهای کانی ، اسید نیتریک ، اسید سولفوریک ، جوهرنمک ، آمونیاک و غیره
انواع ترشیجات دارای سرکه ، آبلیمو ، آبغوره و غیره
انواع باطری اتومبیل و موتورسیکلت دارای آب اسید
انواع باطری خشک
انواع مواد غذایی منجمد و خشک ( ماهی ، مرغ ، گوشت و امثالهم )
انواع خوراکی ها ( مربا ، رب باز ، و امثالم )
شمشیر ، خنجر ، قمه ، دشنه ، چاقو ، تبر ، دیلم و چماق و امثالهم
سلاح گرم و آتشزا ، فشنگ ، انواع پودرهای انفجاری و یا وسایل آتش بازی ( فشفشه ) ، کپسولهای دود انگیز ، انواع سلاح گرم شامل : تپانچه ، اسلحه کمری ، گلوله زنی و تفنگ ساچمه ای
قطعات سلاح گرم ( به استثناء دوربین و تلسکوپ دید )
تفنگ بادی و تفنگ هایی که باز گاز CO2 کار می کند .
تپانچه ارسال اعلائم و تپانچه شلیک اعلام شروع بازی ( نوع ورزشی )
نیزه مخصوص شکار نهنگ و تفنگهای نیزه دار
فیوز و چاشنی
مین ، نارنجک ، باروت و مواد منفجره نظامی
دینامیت ، نارنجک ، باروت و مواد منفجره پلاستیکی
– انواع ابزار بدون بسته بندی مناسب ( پیچ گوشتی ، آچار ، تیغ ، بطری شیشه ای ( خالی یا پر ) و امثالهم
– اسپری فلفل ، جوز ، گاز اشک آور ، اسپری های اسیدی ، اسپری مقابله با حیوانات
– انواع چاقو و قیچی که اندازه تیغه آن از 6 سانتی متر تجاوز کند
مشعل جوشکاری
اره شامل اره های قابل حمل بدون سیم
وسایل ورزش های رزمی که دارای نوک تیز و یا لبه تیز و برنده باشد
دیلم و میله اهرم
دستگاه مته و تفنگ های مخصوص پیچ کردن و میخ کردن
انواع کنسرو ، کمپوت و نظایر آن
انواع شیرینی جات یکپارچه مانند رولت و کیک و نظایر آن که احتمال اختفاء سلاح در آن محتمل است
