در گذشته اصطلاح هاب و اسپوک ( Hub and Spoke ) یا H&S تنها مطالبی درباره خطوط هوایی را در ذهن مخاطب تداعی میکرد. اما امروزه اصطلاح هاب و اسپوک که به آن مدل قطب و اقمار نیز گفته میشود ، در عرصه های مختلف از جمله ارسال بستههای پستی، نیز به کار میرود.
واژهی هاب (Hub) در مهندسی به معنای قسمت دایرهای شکل وسط چرخ (اصطلاحاً: توپی) است. قسمتی که محور در آن قرار گرفته و چرخ حول آن حرکت میکند. در مباحث پستی نیز منظور از هاب نزدیک به همین معنا است. اسپوک نیز که در اصطلاح به پرههای چرخ گفته میشود ، میتوان معادل آن را در پست ، کوریر سرویس دانست.
مطابق با این الگو برای توزیع مناسب و فراگیر ، میتوان بخشی را به عنوان کانون (هاب) مشخص کرد. به طوری که سیستم را مدیریت کرده و ورود و خروج تمام انشعابات (اسپوک) در آن صورت پذیرد.
در ایران نیز با بهره گیری از این الگو و با تعریف هاب های متعدد پستی در کشور، دیگر لازم نیست بستهها ابتدا به تهران بیایند. لذا سرعت انتقالات بالا رفته و مرسوله به جای اینکه ابتدا به تهران و بعد به استانها برود، مستقیم بین استانها توزیع میگردد. همچنین به دلیل عدم تخلیه در ایستگاه های متعدد، کیفیت و امنیت ارسال نیز بالا رفته است . مضاف بر این، ایجاد خطوط مستقیم، هزینه و زمان پست را نیز کاهش داده است.
ارتباط مستقیم پستی بین استانها، منجربه تمایل بیشتر مردم به ارسال بسته و به تبع آن رونق و توسعه کسب و کارها میشود.
هاب علاوه بر مفهوم لجستیکی در قسمت های دیگر زنجیره تامین نیز تعریف میشود. کوریرها به عنوان بخش مهمی از این زنجیره میتوانند با استفاده از الگوی هاب و اسپوک ، خدمات رسانی خود را در مراحل مختلف از جمله ثبت سفارش یا جمع آوری و توزیع بهبود بخشند.
در واقع هابهای آنلاین، به مثابه یک ترمینال بر بستر اینترنت، سفارشات پستی را، به تناسب استعداد کوریرها و انتخاب مشتری، مدیریت و تقسیم میکند.
استفاده از هاب و اسپوک در بسیاری از فعالیت های اقتصادی، لجستیکی و یا حتی تولید محتوا مرسوم است. در مورد هاب های آنلاین نیز باید گفت، این شرکت ها از یک سو با فراهم کردن امکان مقایسه قیمت و کیفیت خدمات کوریرهای مختلف، در وقت و هزینه مشتریان صرفه جویی میکنند. و از سوی دیگر با پشتیبانی شبانه روزی در ثبت سفارشات، بیزینس کوریرها را گارانتی میکنند.
هاب های آنلاین همچنین با تقلیل هزینه در جذب و نگهداری مشتری ، به عنوان شریکی قابل اعتماد، میتوانند در رشد و توسعه شرکت های مذکور سهیم باشند.
شرکت پستکس، در مقام یک هاب پستی، علاوه بر پوشش ده ها کوریر سرویس، در مراسلات درون شهری، بین شهری و بین المللی ، با ایجاد نمایندگی و جمع آوری در تمام شهرهای ایران، توانسته است در جهت رفاه هموطنان عزیز ، خدمات درب تا درب را ارائه کند. این شرکت همچنین با خدمات بسته بندی، و پشتیبانی شبانه روزی ، فصل جدیدی از کیفیت در پست را رقم زده است.
پستکس با ایجاد زیر ساخت های لازم برای سفارشات انبوه و خرده بار، فضایی عادلانه و برابر برای رقابت کسب و کارهای خرد، خانگی یا اینستاگرامی در بازار فراهم کرده است.