تعریف لجستیک(Logistics) که به فارسی آمادگری یا ترابری معنا شده است، به مدیریت انتقال یک محصول از محل تولید تا محل مصرف مشتری گفته می شود.
لجستیک، فرآیند برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر خدمات و اطلاعات مرتبط با حمل و نگهداری کالا از مبدأ تا محل مصرف که با هدف تامین نیاز مشتری صورت میگیرد
لجستیک به کلیه فعالیت های هماهنگی اطلاق می شود که جهت بررسی، تحقیق، مطالعه و برآورد نیازها و احتیاجات اولیه در زمینه وسایل و تجهیزات، ماشین ها و ابزارآلات، تاسیسات و قطعات از هر نوع و کلیه امور مربوط به تهیه، تولید، بیمه، نگهداری، انبارداری، توزیع، حمل و نقل، تنظیم و تهیه روش انجام کار، طراحی سیستم و دستور العمل و نظارت بر موارد فوق انجام می گیرد.
لجستیک: فرآیند برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر خدمات و اطلاعات مرتبط با حمل و نگهداری کالا از مبدا تا محل مصرف که با هدف تامین نیاز مشتری، شامل جریان های درونی و بیرونی، درون سو و برون سو انجام می گیرد. مهم ترین مسئله در میان صاحبان کالا و فعالان زنجیره تامین در حوزه لجستیک، کاهش هزینه های مرتبط بر فعالیت های لجستیک و به تبع آن کاهش هزینه های زنجیره تامین است. امروزه در جهان بهترین نوع زنجیره تامین از نظر هزینه، تمرکز فعالیت های مرتبط با تجمیع و توزیع در یک محل است که هزینه های حمل و نقل، انبارداری و کنترل و جابجایی موجودی را به دلیل ایجاد مقیاس کاهش می دهد. بنابراین وجود مراکزی که این گونه خدمات را ارائه کنند با ایجاد تمرکز، صرفه ناشی از مقیاس و ارائه تخصصی خدمات با کیفیت بالا می تواند دغدغه کاهش هزینه صاحبان کالا را کاهش دهد. این مراکز که در نوع عمومی خود، مراکز لجستیک نامیده می شوند.
دسته بندی لجستیک بر اساس محل انجام انتقالات
طبق این دسته بندی، به طور کلی لجستیک به ۴ دسته تقسیم‌بندی می‌شود:
لجستیک درونی (Inbound Logistics) یا لجستیک تدارکات که بر تامین مواد خام و قطعات مورد نیاز کارخانه یا شرکت تمرکز دارد.
لجستیک داخلی کارخانه (Internal Logistics) که بر فرایند‌های لجستیکی تولید از لحظه‌ی ورود مواد خام تا خروج محصول نهایی در محدوده‌ی فضای کارخانه یا شرکت تمرکز دارد.
لجستیک بیرونی (Outbound Logistics) که بر ارسال و توزیع محصول نهایی از کارخانه یا شرکت به دست مشتریان تمرکز دارد.
لجستیک معکوس (Reverse Logistics) که بر فرایند‌های چرخه معکوس جریان محصول که شامل فرایند‌هایی مانند بازگشت موارد معیوب و از کار افتاده می‌شود.
دسته بندی لجستیک بر اساس مراحل توزیع
این دسته‌بندی بر اساس مراحل یا فرآیندهای ارسال انجام می شود. این دسته‌بندی مربوط به قسمت انتقال و یا حمل و نقل کالاست، اما به جهت تاثیرگذاری روش انتخابی حمل و نقل بر سایر اجزای لجستیک و زنجیره تامین، معرفی این دسته بندی می‌تواند در بهبود فرآیندهای لجستیک فروشگاه های اینترنتی، شرکت های پخش و توزیع، شرکت های پستی و… بسیار تاثیر گذار باشد.
به طور کلی انتقال یک محصول از محل تولید (یا انبار اولیه) تا محل مصرف مشتری شامل ۳ مرحله است:
ارسال محصول تولید شده به انبار اصلی یا مرکزی(تحویل گام اول یا first-mile delivery)
ارسال محصول از انبار اصلی به انبار‌های فرعی یا هاب‌های لجستیکی(تحویل گام دوم یا mid-mile delivery)
ارسال محصول از انبار‌های فرعی یا هاب های لجستیکی به مشتری(تحویل گام آخر یا last-mile delivey)
مزایای لجستیک
موجودی های کمتر
بهره وری بالاتر
چابکی بیشتر
موعدهای تحویل کوتاه تر
سود بالاتر
رعایت حقوق بیشتر مشتری
وجود موجودی ها و اندازه انباشته ها به مقدار صحیح
قابلیت مشاهده و ردگیری رخدادها
کاهش هزینه ها
افزایش خدمت دهی به مصرف کنندگان
ایجاد مزیت های رقابتی
تعامل نزدیکتر با تامین کنندگان
ایجاد فرصت برای خرید مقادیر زیاد و با هزینه کمتر
ایجاد مرجع پاسخگویی
توانایی اجرای دقیق سیستم ها به صورت ترکیبی
جمع‌بندی
اهداف و مسیر لجستیک در زنجیره‌ی تامین تنوع زیادی دارد. رویکرد سنتی توانایی پاسخگویی به این حجم از تنوع را ندارد. برای پیش‌برد اهداف در زنجیره تامین و از همه مهم‌تر رضایت مشتری، مدیریت لجستیک نقش حیاتی دارد. مهاجرت از روش‌های سنتی به مدرن را میتوان یکی از بهترین روش‌ها در تحقق این هدف دانست. شیوه‌ای که بسیاری از شرکت‌های بزرگ در دنیا مانند آمازون، با استفاده از نرم افزارهای لجستیکی، بازار جهانی را تسخیر کرده‌اند.
پستبار و لجستیک
شركت پستبار و پستکس نيز خدمات متنوعي در حوزه لجستيك ارائه مي‌نمايند كه از جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :
• فرایند درب تا درب : در این فرایند میتوان به خدمات مهمی همچون جمع آموری مرسوله از درب منزل شما ،ارسال بسته ، رهگیری پستی و... اشاره کرد
• ارائه خدمات ویژه و نوین : ارائه سرویس های نوین مانند امنیتو (جهت پرداخت امن) و سابکس(مدیریت بهتر مشتریان)و...
همانطور كه ملاحظه مي‌شود، امروزه صنعت پست تحولاتي اساسي در صنعت و كسب و كار خود ايجاد كرده است كه عمده اين تحولات نيز متأثر از تغييرات حاصل از فناوري اطلاعات و ارتباطات است. پستبار نيز جهت استفاده از فرصت‌هاي جديد كسب‌وكار، توسعه خدمات خود و مدرن نمودن ارائه خدمات با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات بايد با تأملي علمي و دقيق و با نگاهي به تجارب ساير كشورها و شركت‌‌ها در اين حوزه، اين نوع خدمات را شناسايي و با طراحي راهبرد‌هاي مناسبي بتواند وارد حوزه‌هاي جديد كسب و كار از جمله پست لجستيك شود
