به زبان ساده وکیل پایه یک دادگستری، فردی است که پس از به پایان رساندن دوره‌های تحصیلی مرتبط با رشته حقوق و شرکت در آزمون وکالت که هرساله برگزار می شود، رتبه قابل قبولی کسب کند، بعد از قبولی در آزمون کانون وکلا باید استعلامات مورد نیاز را انجام دهد که شامل: عدم اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی می‌باشد که این آزمایش‌ها توسط پزشکی قانونی انجام میشود، همچنین باید گواهی عدم سوء پیشینه کیفری و… را دریافت و ارائه نماید، پس از انجام این مراحل مجوز اشتغال به وکالت از دادگستری مربوطه را دریافت و به عضویت کانون وکلای دادگستری پذیرفته شده میشود. برای طی کردن مسیر تبدیل شدن به وکیل پایه یک دادگستری باید به عنوان کارآموز وکالت حدود دو سال زیر نظر وکیل پایه یک دادگستری باتجربه به یادگیری و کسب تجربه در زمینه حقوق از طریق حضور در جلسات دادرسی دادگاه‌های مختلفی مانند کیفری، حقوقی، خانواده و… بپردازد همچنین باید در جلسات آموزشی که با عناوین تخصصی مختلف از سوی کانون وکلا برگزار میشود شرکت نماید شرکت در آزمونی که کانون وکلا جهت سنجش مهارت‌های کامپیوتر دریافت می‌کند و باید در این آزمون قبول شود در صورتی که فرد دوران کارآموزی خود را به طور کامل سپری کرده و در تمامی مراحل و آزمون‌های ذکر شده موفق بوده، کمیسیون کارآموزی پرونده کارآموزی فرد را مورد ارزیابی کامل قرار می‌دهد و اگر پرونده هیچ نقصی نداشته باشد، کارآموز برای وکالت مجاز شده و باید در آزمونی به نام اختبار شرکت نماید، این آزمون چند بار در سال توسط کانون وکلا برگزار میشود. آزمون اختبار دارای دو مرحله کتبی و شفاهی بوده که اگر فرد در هر دوی آنها نمره قبولی را کسب نماید، کانون وکلا او را برای حضور در مراسم تحلیف (سوگند خوردن) مجاز می‌داند. بعد از این که کارآموز وکالت در مراسم تحلیف حضور یافت و سوگند یاد کرد به صورت رسمی عنوان وکیل پایه یک دادگستری را دریافت می‌کند.
بر اساس ماده ۷۶ آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری که در سال ۱۴۰۰ تصویب شده است، وظایف وکیل پایه یک دادگستری به شرح زیر است:
وکیل پایه یک دادگستری وظیفه دارد که قبل از طرح دعوا برای موکلش و در تمام مراحل دادرسی برای ایجاد صلح و سازش میان طرفین پرونده تلاش کند.
وکیل پایه یک موظف است که متن وکالت‌نامه و قرارداد مالی را به طور واضح و به قید رقم دقیق حق‌الوکاله تنظیم کند و یک نسخه از وکالت‌نامه در اختیار موکل قرار دهد.
وکیل پایه یک دادگستری موظفت است برای تمام اسناد درریافتی به موکلش رسید دهد.
دریافت هرگونه وجه یا مال یا سند علاوه بر مورد توافق شده از موکل توسط وکیل ممنوع است.
وکیل پایه یک موظف است که بعد از انعقاد قرارداد با موکلش نسبت به تنظیم دادخواست، شکوائیه و لوایح مرتبط با پرونده حقوقی اقدام نماید. همچنین به جز در مواردی که عذر موجه از سمت وکیل وجود داشته باشد، او باید در جلسه دادگاه و جلسات دادرسی حاضر شود و از پرونده قضایی و موکلش دفاع کند.
وکیل پایه یک دادگستری وظیفه دارد که تمام ابلاغیه‌های مربوط به پرونده قضایی موکلش از جمله رای صادره را در موعد زمانی قانونی مشاهده کرده و آنها را به موکلش اعلام کند.
وکیل‌های پایه یک دادگستری برای ارائه مشاوره حقوقی، نگارش اسناد حقوقی، نمایندگی در دادگاه، دفاع در مورد اتهامات جنایی و مدیریت مسائل مربوط به حقوق مالکیت فکری، املاک و مستغلات و مسائل خانوادگی استخدام می‌شوند.
وکیل پایه یک دادگستری باید دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق با حداقل ۵ سال سابقه کار باشد.
وکیل‌های پایه یک دادگستری می‌توانند در دادگاه‌های مختلف اعم از دادگاه‌های عمومی، انقلاب، نظامی و غیره فعالیت کنند. به علاوه، وکیل‌های پایه یک دادگستری می‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی نیز به عنوان مشاور حقوقی فعالیت کنند.
به طور کلی وکیل می‌تواند تمام جنبه‌های حقوقی و کیفری جرم ارتکابی را بررسی و پیگیری کند؛ اما مشاور حقوقی قبل از رخ دادن مشکل یا جرم راهنمایی‌های لازم را به شخص مورد نظر ارائه می‌کند.
نویسنده: دکتر عباس پهلوان زاده
بنیاد حقوقی سخن آرا
www.sokhanara.com
