مبحث فشار و کاربردهای آن که در فصل هشتم کتاب علوم نهم و پس از بخش «آثاری از گذشته زمین» قرار دارد، به موضوعاتی مانند فشار در زندگی روزمره، ارتباط نیرو و فشار، فشار در مایعات و گازها، سطح آزاد مایع و اصل پاسکال میپردازد.
در نخستین بخش این فصل، به نقش فشار در زندگی روزانه پرداخته شده است. در علم فیزیک، «نیرو» و «فشار» دو مفهوم کاملاً مجزا هستند. بر اساس کتاب علوم نهم، فشار (P) برابر است با تقسیم نیرو (F) بر سطح (A) و واحد آن پاسکال (Pa) است که معادل یک نیوتون بر متر مربع میباشد.
این فرمول نشان میدهد که وارد کردن نیروی یکسان بر سطوح مختلف، فشارهای متفاوتی ایجاد میکند. برای درک بهتر، توصیه میشود مفهوم فرمول را بفهمید نه اینکه صرفاً حفظ کنید. استفاده از آموزش ویدئویی فشار و آثار آن مدرسه مجازی آی نو میتواند به فهم بهتر این مبحث کمک کند.
فشار مایعات را میتوانید با گرفتن دهانه شیلنگ در حال جریان آب حس کنید. در این بخش دو مفهوم کلیدی بررسی میشود: «سطح آزاد مایع» و «اصل پاسکال».
اگر آب را در ظروف مرتبط بریزید، مایع در همه ظرفها تا سطحی یکسان بالا میآید، حتی اگر شکل و اندازه ظرفها متفاوت باشد. دلیل این امر، یکسان بودن فشار مایع در نقاط همتراز است.
اصل پاسکال میگوید: «هر فشاری که به یک مایع درون ظرف بسته وارد شود، بدون کاهش به تمام نقاط مایع و دیوارهها منتقل میشود». ترمز هیدرولیکی خودرو مثالی از این اصل است که در آن فشار پدال ترمز از طریق روغن ترمز به اجزای ترمز منتقل شده و باعث کاهش سرعت خودرو میشود. با آموزش ویدیویی آی نو میتوانید جزئیات این اصل را بهتر درک کنید.
همانطور که بادکنک با ورود بیش از حد هوا میترکد، گازها نیز میتوانند فشار وارد کنند. در جو زمین، با افزایش ارتفاع، فشار هوا کاهش مییابد، به همین دلیل فشار در مناطق ساحلی بیشتر از مناطق کوهستانی است. همین مفهوم مبنای ساخت فشارسنجهاست.
برای این آزمایش یک لوله شیشهای بلند را که یک سر آن بسته است، با جیوه پر کرده و در ظرف جیوه وارونه قرار میدهیم. سطح جیوه در لوله پایین میآید تا جایی که فشار ستون جیوه با فشار هوا برابر شود. ارتفاع این ستون معیار سنجش فشار هواست. توجه داشته باشید که جیوه سمی است و استفاده از آن نیاز به دقت دارد.
فشار از مباحث مهم علوم است که در پایههای بالاتر نیز تکرار میشود، بنابراین تسلط بر آن اهمیت زیادی دارد. ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو امکان یادگیری کامل این مبحث را در هر زمان و مکان فراهم میکنند.
شما میتوانید بارها و بدون محدودیت زمانی این ویدیوها را مشاهده کنید و همزمان یادداشتبرداری کرده و یک جزوه کامل برای مرور شب امتحان تهیه کنید.
