در روزهایی که کشور عزیزمان با شرایط بحرانی و ناآرامیهای ناشی از جنگ مواجه است، آرامش والدین بهویژه در حضور کودکان، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. هرچند اضطراب و نگرانی در چنین اوضاعی طبیعی است، اما واکنش والدین، نقش تعیینکنندهای در شکلگیری احساس امنیت یا ناامنی در ذهن کودک دارد.
کودکان، بهویژه در سالهای ابتدایی زندگی، جهان را از دریچه نگاه والدینشان میبینند. اگر پدر یا مادر مضطرب، آشفته یا بیثبات باشند، کودک نیز محیط پیرامون خود را ناامن و تهدیدکننده درک میکند—even اگر از خطر مستقیم در امان باشد. بنابراین، توانایی والدین در مدیریت احساسات خود در حضور فرزندان، یکی از کلیدیترین عوامل در پرورش تابآوری روانی نسل آینده است.
این مقاله از مدرسه مجازی آی نو طراحی شده تا شما والدین عزیز را با روشهای کاربردی کنترل استرس آشنا کند و کمک کند بهجای انتقال اضطراب، منبع آرامش، اعتماد و اطمینان برای فرزندانتان باشید.
در شرایط بحرانی، حتی اگر والدین درباره نگرانیهایشان صحبت نکنند، کودکان آن را از طریق نشانههایی مانند لحن صدا، حالات چهره، حرکات بدن و تغییر رفتار درک میکنند. استرس حلنشده و مزمن والدین میتواند بهمرور منجر به اضطراب، افسردگی، اختلالات رفتاری و حتی مشکلات رشد در کودک شود.
کودکی که میبیند امنترین افراد زندگیاش—پدر و مادر—نمیتوانند با آرامش با بحران مواجه شوند، حس امنیت خود را از دست میدهد. بنابراین، مدیریت هیجانات در حضور کودک، نه فقط رفتاری مسئولانه، بلکه ضرورتی حیاتی برای سلامت روان اوست.
در شرایط جنگی، تجربه احساساتی مانند ترس، خشم یا اندوه طبیعی و اجتنابناپذیر است. تلاش برای انکار یا سرکوب آنها نهتنها کارآمد نیست، بلکه ممکن است به استرسی پنهان و پرقدرتتر منجر شود—استرسی که کودکان به خوبی آن را احساس میکنند.
دو گام کلیدی برای مواجهه سالم با احساسات:
پذیرش واقعیت: شما انسان هستید و حق دارید احساسات منفی داشته باشید. مهم این است که این احساسات را بشناسید و در فضای امن و کنترلشده، بدون حضور کودکان یا با توضیحاتی متناسب با سن آنها، ابراز کنید.
مدیریت هیجان در لحظه: اگر اضطراب بالا گرفت، از تکنیکهایی مثل تنفس عمیق، مکالمه با فردی مورد اعتماد، یا نوشتن احساسات در دفترچه استفاده کنید تا بتوانید با آرامش بیشتری در کنار فرزندانتان باشید.
۷ راهکار عملی برای کنترل استرس والدین در برابر کودکان هنگام جنگ
اخبار جنگ میتواند منشأ اصلی اضطراب باشد. بهتر است زمان مشخصی برای پیگیری اخبار تعیین کنید و از تماشای مداوم رسانهها، خصوصاً در حضور کودک، بپرهیزید. از منابع رسمی استفاده کرده و از دامن زدن به شایعات یا اطلاعات تأییدنشده خودداری نمایید.
تمرین تنفس شکمی یا تنفس عمیق (مثلاً دم ۵ ثانیهای و بازدم ۵ ثانیهای) میتواند در کنترل سریع استرس مؤثر باشد. این تکنیک را قبل از مواجهه با کودک یا در لحظات بیقراری تمرین کنید.
تمرکز بر لحظه حال، کمک میکند افکار اضطرابآور مربوط به آینده یا گذشته را متوقف کنید. تمرین ساده مانند تمرکز بر تنفس یا صدای محیط، حتی برای چند دقیقه، میتواند بسیار مؤثر باشد.
رعایت الگوی خواب منظم، تغذیه سالم و فعالیت فیزیکی سبک (مانند پیادهروی) میتواند خلقوخو را متعادل نگه دارد و به کاهش استرس کمک کند.
گفتوگو با همسر، دوستان یا اعضای خانواده نزدیک میتواند بار عاطفی شما را کاهش دهد. تنها نبودن در بحران، خود عامل مهمی برای کاهش اضطراب است.
زمان کوتاهی برای کاری که به شما احساس آرامش میدهد، مانند مطالعه، گوش دادن به موسیقی یا سرگرمیهای ساده اختصاص دهید.
به خودتان اجازه تجربه احساسات بدهید. خودسرزنشی نکنید. شما در یک بحران واقعی هستید و تلاش میکنید که بهترین نسخهی خودتان باشید.
افزایش فشار روانی ممکن است باعث زودتر عصبانی شدن یا انفجار خشم شود. اما خشم کنترلنشده، اثرات روانی مخربی بر کودک دارد. برای پیشگیری:
علائم اولیه خشم (مانند تپش قلب یا انقباض عضلات) را بشناسید.
قبل از انفجار، از موقعیت دور شوید: جملهای ساده مانند «الان باید کمی تنها باشم» را بگویید.
از تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس یا تکرار جملههای آرامبخش استفاده کنید.
احساسات را با کلمات مناسب بیان کنید: بهجای «تو خیلی بینظمی!»، بگویید: «الان ناراحتم که اسباببازیها جمع نشدهاند.»
پس از آرام شدن، درباره مشکل با کودک گفتوگو و با هم راهحل پیدا کنید.
ابراز کنترلشده احساسات، از جمله گریه آرام، اگر با توضیح مناسب همراه باشد، میتواند آموزشی مثبت باشد. برای مثال، گفتن جملهای مثل «الان ناراحتم ولی خوب میشوم» به کودک یاد میدهد که ناراحتی طبیعی است و احساسات قابل مدیریتاند.
اما گریههای شدید، نشانههای از دست دادن کنترل یا ابراز ترسهای مکرر، میتواند کودک را مضطرب کند و احساس امنیت او را کاهش دهد.
آرامش والدین، مهمترین الگوی رفتاری برای کودکان در بحران است.
زمانی که والدین در شرایط سخت بتوانند آرامش نسبی خود را حفظ کنند، به کودک پیام میدهند که زندگی—even در سختترین شرایط—قابل مدیریت است.
رعایت روتینهای ساده مانند وعدههای غذایی منظم، زمان مشخص خواب و زمان بازی، احساس ثبات و پیشبینیپذیری را در کودک تقویت میکند. تشویق او به ابراز احساسات از طریق نقاشی، بازی یا صحبت نیز ابزار مهمی برای پردازش عاطفی اوست.
اگر استرس والدین مزمن شده، بر خواب، روابط، رفتار یا عملکرد روزمره تأثیر منفی گذاشته، یا تعامل با فرزندان را مختل کرده، درخواست کمک تخصصی نهتنها نشانه ضعف نیست، بلکه اقدامی قدرتمندانه برای حمایت از خانوادهتان است.
اگر نشانههایی مانند اضطراب مداوم، عصبانیت کنترلنشده، یا احساس ناتوانی در کنترل اوضاع دارید، حتماً با مشاور یا روانشناس در ارتباط باشید.
کنترل استرس در حضور کودک هنگام جنگ، یکی از مهمترین مسئولیتهای والدین در شرایط بحرانی است. با مدیریت احساسات، ایجاد محیطی امن و پایدار، حفظ آرامش، و درخواست کمک در زمان مناسب، میتوانید سنگبنای تابآوری را در فرزندانتان بنا کنید.
به یاد داشته باشید: کودکانی که در کنار والدینی آرام و مهربان رشد میکنند، نهتنها از بحران عبور میکنند، بلکه آماده میشوند تا در آینده، انسانهایی مقاومتر و سالمتر باشند.
مدرسه مجازی آی نو در این مسیر کنار شماست—با ارائه محتوای آموزشی، روانشناختی و تربیتی برای والدین و فرزندان، تا بتوانید با امید و اعتماد از این دوران عبور کنید. شما تنها نیستید.
