حسام ایپکچی
حسام ایپکچی
خواندن ۲ دقیقه·۳ سال پیش

تاملی در مساله زمان

[1]

سوال اول: می‌دونید زمان چیه؟

اگه این سوال رو همین‌طوری دست به دست بدیم بره، احتمالاً «نه» تحویل نمی‌گیریم. همه می‌دونیم زمان چیه. کاری نداره! ساعتمون رو نشون می‌دیم می‌گیم ایناهاش! اما وای از روزی که کسی گیر بده به سوال. مثلا بپرسه قبل اختراع ساعت، زمان چی بود؟ یا قبل از توافق ‌آدم‌ها برای تقسیم شبانه‌روز به بیست و چهار واحد برابر، تعریف زمان چی بود؟ اگر برای پاسخ به سوال «زمان چیست؟» به ثانیه و دقیقه اشاره می‌کنیم باید بدونیم این معنا از زمان اعتباریه، یعنی «اونچه انسان اراده کرده» اما آیا اون زمانی که ما در #زندگی تجربه می‌کنیم هم مخلوق ماست یا بالعکس این ما هستیم که انسان‌شده در زمانیم؟

[2]

سوال دوم: می‌دونید زمان چیه؟

آیا سوال دوم برای شما دقیقا مثل سوال اوله؟ همه کاراکترها دقیقا مشابه هم‌اند؛ پس چی تغییر کرده؟ این دو سوال در دو زمان متفاوت پرسیده شده. آیا زمان به معنای ثانیه‌س؟ اگر سوال اول رو می‌خوندیم و سی ثانیه بعد سوال دوم رو می‌خوندیم باز هم طعم متفاوتی رو تجربه می‌کردیم؟ یا چیزی به‌جز حرکت ثانیه‌شمار بین این دوتا سوال تفاوت ایجاد کرد؟

[3]

واقعا یه چیزی حرکت کرد بین سوال اول و دوم. چیزی بیشتر از ثانیه‌شمار. مثلا موافقید بگیم این ما بودیم که حرکت کردیم؟ یعنی وقتی برای ما معنای زمان میان این دو سوال تغییر کرد. شاید ندونیم زمان چیه ولی هرچیزی که هست، نحوۀ بودن ما در اون اثر داره. فاصله‌ای که بین پرسش یک و دو طی شده برای همۀ چندهزار نفری که این یادداشت رو می‌خونن یکی نیست؛ فاصله‌ای که معیارش نه سانتی‌متره نه ثانیه.

[4]

برگردیم به ماجرای ساعت. آیا ساعتی در آغوش معشوق مساوی است با ساعتی پشت در اتاق عمل؟ ما خیلی وقت‌ها می‌گیم خوش گذشت یا سخت گذشت. خب «گذشتن» دلالت بر «زمان» داره. پس زمان فقط کمیت نیست بلکه کیفیت هم داره. حتی اگر نتونیم بگیم زمان چیه قطعا #تجربه_زیسته داریم که چیزی‌ست فراتر از ساعت و ثانیه.

[5]

هیچ «آنی» را نمی‌شود دوبار زیست

[6]

نمی‌خوام اذیت‌تون کنم والا می‌گفتم می‌تونید برگردید به تجربه سوال اول؟ می‌تونید برگردید به «زمانـ»ـی که این سطرها رو نخونده بودید؟ محاله. حتی فراموشی در اثر ضایعه مغزی یا بیماری یک وضعیت «بعدی»ه نه همون وضعیت قبلی. تأمل پیرامون #زمانمند بودن انسان و نسبت #هستیوزمان با همین سوالات بال و پر می‌گیره.

[7]

من در زمان مؤثرم. تو در زمان مؤثری. زمان کمیّت قهری نیست که بر همگان یکسان بگذره.

#انسان_فرزی زمان رو اراده می‌کنه.

[8]

قصد مزاحمت ندارم ولی؛ سوال سوم: می‌دونید زمان چیه؟


مساله زمانهستی و زمانحسام ایپکچی
مخاطب هستی‌ام و متکلم انسانک ...
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید