من کاری به معنای لغوی، رسمی و یا حتی دانشگاهی پادکست ندارم؛ چرا که فایده‌ای برایمان ندارد! من می‌خواهم به آنچه در ذهن مردم و مخاطبان شما از پادکست شکل گرفته صحبت کنم تا ببینیم اصلاً پادکست (PODCAST) چیست و ساخت پادکست چگونه است؟
پادکست همان فایل‌های صوتی هستند که اصولاً به صورت مجموعه‌ای چندتایی (مانند یک برنامه‌ی چند قسمته) توسط شما ضبط می‌شوند و ممکن است در شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت و یا سی‌دی‌های آموزشی با مخاطبانتان به اشتراک گذاشته شوند.
فرض کنید می‌خواهید در مورد ”فروش موفق برای فروشندگان لباس” مطالبی را در اختیار مخاطبانتان بگذارید. یک راه خوب ضبط و انتشار پادکست است. قطعاً ساخت پادکست بسیار ساده‌تر از ساخت ویدئو، و به مراتب جذاب‌تر از مطالعه‌ی مقاله است. شما می‌توانید آموزش‌‌ها، نقدها، و مطالب خودتان را به قسمت‌های مختلف تقسیم کنید و آنها را مثلاً در قالب چندین فایل صوتی، با فاصله‌ی زمانی مشخص منتشر کنید.
ساخت پادکست در عین اینکه مراحل مختلفی دارد بسیار بسیار ساده‌است. مهم‌تر از آن اینکه بعد از ضبط دو تا سه سری پادکست، حسابی دست شما راه خواهد افتاد و به سرعت پادکست‌های بعدی خودتان را تولید خواهید کرد. این یک آموزش گام به گام برای ساخت پادکست است و می‌توانید از همین حالا شروع کنید. همینطور اگر سوالی در این مورد داشتید می‌توانید از طریق کامنت‌های همین مطلب آن را مطرح کنید تا به سوال شما پاسخ دهم.
گام اول ساخت پادکست:
موضوعتان را معلوم کنید. مشخص کنید در پادکست خود می‌خواهید در مورد چه چیزی صحبت کنید. اگر لازم است کمی در مورد آن مطالعه کنید، اینترنت را جستجو کنید و اجازه ندهید عدم آگاهی شما به موضوع، از جدابیت آن بکاهد. یادتان باشد این تنها کافی نیست که بخواهید پادکست درست کنید و لازم است دقیقاً موضوع پادکست‌تان را مشخص کنید.
گام دوم ساخت پادکست:
تجهیزات را آماده کنید! تجهیزات گران قیمت و دشواری نیاز نخواهید داشت. در اینجا شما را یکی یکی با ابزارها آشنا می‌کنم تا به هیچ مشکلی برخورد نکنید.
۱- ابزاری برای ضبط
میکروفون ضبط پادکستاگر فکر می‌کنید باید همین حالا ده‌ها یا صدها هزار تومان هزینه کنید و یک میکروفون درجه یک تهیه کنید در اشتباه هستید. مژده اینکه شما می‌توانید با تلفن همراه و حتی کامپیتر شخصی خودتان (اگر مجهز به میکروفون هست) پادکست خودتان را ضبط کنید. هیچ مشکلی نیست و قول خواهم داد به مشکلی برخورد نخواهید کرد.
این حرف را از روی تخصص و تجربه (و نه صرفاً یک احساس) به شما می‌زنم. بسیاری از افراد مشهور در فضای مجازی و سایت‌هایی مانند یوتیوب که ما در ایران کمتر از آنها استفاده می‌کنیم، پادکست‌های خودشان را با همین ابزارهای دم دستی ضبط می‌کنند و به شهرت قابل توجهی نیز دست پیدا می‌کنند.
اما به هرحال اگر دوست دارید کیفیت صدایی فوق‌العاده در ضبط را تجربه کنید، می‌توانید یک میکروفون نه چندان گران‌قیمت یقه‌ای تهیه کنید که البته این کار در بسیاری از موارد به هیچ وجه ضروری نیست. همینطور هنگاه خرید کنترل کنید که میکروفون، حتماً به تلفن همراه و کامپیوتر شما متصل شود.
برخی افراد هم از دستگاه‌های ضبط صدا یا به اصطلاح Voice Recorder استفاده می‌کنند که قیمت به مراتب بیشتری دارد. باز هم سلیقه‌ی شماست و از نظر من تهیه‌ی چنین محصولی برای ضبط پادکست فقط و فقط افزایش هزینه‌های غیر ضروری است. من خودم یک Voice Recorder حرفه‌ای دارم که تنها برای ضبط سخنرانی‌های خودم و تهیه‌ی مصاحبه با افراد مختلف از آن استفاده می‌کنم.
یک نکته: اما یادتان باشد، اگر از تلفن همراه خود برای ضبط پادکست استفاده می‌کنید باید بیاموزید که چطور فایل صوتی ضبط شده را برای ویرایش (که بعدا در مورد آن توضیح خواهم داد) به کامپیوتر منتقل کنید. حتماً از دوستان خود در این زمینه کمک بگیرید.
۲- نصب یک نرم افزار ویرایش صوت
خوشبختانه آن دوران گذشت که بخواهم بگویم فقط و فقط با کامپیوتر می‌توانید فایل‌های صوتی را ویرایش کنید. درحال حاضر این مساله بستگی به سلیقه‌ی خودتان دارد و حتی می‌توانید برای این کار از تلفن همراهتان استفاده کنید. اما به هرحال من راحت‌تر هستم با کامپیوتر و نرم‌افزارهای ویرایش فایل صوتی پادکست‌های خودم را ویرایش کنم.
پس قبل از اینکه پادکست خودتان را ضبط کنید و مکافات زیادی برای امتحان کردن نرم‌افزارهای ویرایش فایل صوتی متحمل شوید، نرم افزار مناسب را پیدا کنید. اپل استور، کافه بازار، اینترنت، همه و همه محیط‌های مناسبی برای پیدا کردن نرم‌افزار ویرایش صدا برای آماده‌سازی پادکست شما هستند. اما من در اینجا چند مورد از نرم‌افرارهای مناسب و ساده برای کامپیوتر را به شما معرفی می‌کنم:
برای کاربران سیستم عامل ویندوز: WaveCut Audio Editor که می‌توانید آن را از وب‌سایت‌های زیادی دانلود کنید. البته این نرم افزار رایگان نیست، اما در کشور ما با توجه به درنظر نگرفتن قانون کپی رایت، به صورت رایگان در سایت‌های مختلفی وجود دارد! (این را هم بگویم که من همیشه از نسخه‌ی پولی و دلاری نرم‌افزارها استفاده می‌کنم. اما به هرحال ممکن است شما برای پرداخت دلاری دچار مشکل شوید). البته از نرم‌افزار رایگان Audacity هم می‌توانید در ویندوز استفاده کنید.
برای کاربران مکینتاش: نرم افزار Audacity که یک برنامه عالی است و خود من از آن استفاده می‌کنم. این نرم‌افزار کاملاً رایگان است و کاربران سیستم عامل مکینتاش می‌توانند آن را دانلود کنند.
یک فرصت: یادتان باشد، هروقت با کاری دشوار روبرو می‌شوید (مثلاً نصب و یادگیری نرم‌افزارهای ویرایش صدا)، بدانید که اگر و فقط اگر آن کار را انجام دهید، افراد زیادی را از میدان به‌در کرده‌اید و یک قدم به موفقیت نزدیک شده‌اید. فکر می‌کنید نوشتن این مقاله ساده است؟ فکر می‌کنید قراردادن چند تصویر، ویرایش آنها و… برای من کار ساده‌ایست؟ قطعاً اینطور نیست، اما این یک فرصت است. برای شما هم مسأله به همین شکل است. اگر کار با نرم‌افزارهای اینچنینی را بیاموزید، در آینده‌ای نزدیک شما جزو معدود تولید کنندگان پادکست خواهید بود. پس شک نکنید و مطالعه‌ی این مقاله را ادامه دهید.
گام سوم ساخت پادکست:
سرفصل‌ها را مشخص کنید. شما باید بدانید چه چیزی قرار است بگوئید. پس بنشینید، کاغذ خودکار را روبروی خودتان قرار دهید و دقیقاً مشخص کنید به چه سرفصل‌ها و تیترهایی می‌خواهید بپردازید. اگر دقت کرده باشید به شما توصیه نکردم که ”دقیقاً تک تک جملات و حرف‌هایی که می‌خواهید بگوئید را یادداشت کنید”. من فقط از نوشتن سرفصل‌ها صحبت می‌کنم. اما چرا؟
وقتی شما متنی را از روی کاغذ می‌خوانید، صحبت‌ها و گفته‌هایتان نمی‌توانند شور، حرارت و واقعی بودن را القا کنند. همین مساله باعث می‌شود تا پادکست‌های شما با شکست روبرو شوند و مورد استقبال قرار نگیرند. شاید ضبط را به انتها برسانید، اما جذابیت را نتوانسته‌اید به انتهای خودش برسانید.
گام چهارم ساخت پادکست:
اجرای آزمایشی را انجام دهید. این کار را لازم نیست همیشه انجام دهید؛ پس نگران نباشید. اما توصیه می‌کنم دفعات اول حتماً این کار را انجام دهید و دلیلش را به شما خواهم گفت. وقتی دفعات اول ساخت پادکست را پشت سر می‌گذارید ممکن است با مشکلات مختلفی از جمله قطع بودن میکروفون، زنگ خوردن تلفن همراه وسط ضبط!، تمام شدن باطری و از کار افتادن نرم افزار ویرایش صدا روبرو شوید و این موضوع حسابی شما را به هم خواهد ریخت. خصوصاً زمانی که اقدام به ضبط فایل اصلی کرده باشید! پس اجرای آزمایشی می‌توانید کمک کند تا با این مشکلات، قبل از ضبط و ویرایش فایل اصلی روبرو شوید و آنها را رفع کنید.
همینطور قسمت قسمت، حرف‌هایی که می‌خواهید بزنید را با خودتان تمرین کنید. تصور کنید پشت میکروفون هستید و درحال ضبطید. چه می‌گوئيد؟ کجا صدایتان را بالا و پائین می‌برید؟ کجا بیشتر مکث می‌کنید؟ برای کدام جملات توضیح بیشتری ارائه می‌کنید؟ این تمرینات فوق‌العاده خواهند بود. به هیچ‌وجه لازم نیست با نظم، از ابتدا تا انتهای پادکست‌تان را دائماً تمرین کنید. بلکه تمرین خودتان را متمرکز بر سرفصل‌ها کنید.
گام پنجم ساخت پادکست:
مزاحمت‌ها را از بین ببرید. حالا دیگر داریم به ضبط نزدیک می‌شویم. یک اتاق یا فضای مناسب بیابید (حتی برخی پادکست‌های مدرن در خودروی شخصی درحال حرکت و یا همراه با صدای خیابان ضبط می‌شوند). تلفن همراه خود را از دسترس خارج کنید و مواظب زنگ خوردن آن وسط ضبط باشید. اگر دوستی همراهتان است، پس تلفن همراه او را نیز در حالت بی‌صدا قرار دهید.
اگر در منزل هستید، به دیگران بسپارید تا به هیچ عنوان ایجاد صدا نکنند، درب اتاق را نزنند، ظرف‌ها را جابجا نکنند و جاروبرقی را روشن نکنند! البته اخلاق حکم می‌کند سعی کنید تا حد ممکن مزاحم آنها نباشید اما می‌دانم بسیاری از شما دفتر کار ندارید و ممکن است مجبور باشید پادکست‌های خودتان را در منزل ضبط کنید (همه‌ی ما روزی از همینجا شروع کرده‌ایم).
گام ششم ساخت پادکست:
اینطور ضبط کنید: از روی کاغذ نخوانید؛ اگر خراب شد نا‌امید نشوید و خودتان را مانند کارگردانی فرض کنید که باید بارها و بارها برای یک صحنه‌ی خوب تلاش کند؛ استرس نداشته باشید؛ خودتان باشید و بیش از حد مبادی آداب نباشید (این کار شما را به شدت مصنوعی و غیر دوست‌داشتنی می‌کند).
سعی کنید با مخاطبان خودتان راحت باشید و همانطوری حرف بزنید که در یک میهمانی با دوستان جدید معاشرت و صحبت می‌کنید. کتابی حرف زدن را کاملاً دور بریزید، چرا که عصر آن گذشته! در یک کلام راحت باشید. همینطور استرس را از خودتان دور کنید. دلیل خوبی برای این موضوع دارم: صدها و هزاران نفر فایل صوتی به اشتراک می‌گذارند و این تنها صدای شما نیست که به گوش مخاطبانتان می‌رسد… پس هیچ‌کس ننشسته تا صدای شما را مسخره کند!
همینطور کمال‌گرایی را کنار بگذارید. در جایی باید به خودتان بگوئيد ”خوب یا بد همین است” و همان فایل صوتی را نهایی کنید. تپق زدن به میزان معمولی یک امر طبیعی است. حتی من که در حال نوشتن یک مقاله‌ی تخصصی در مورد ساخت پادکست برای شما هستم هم گاهی تپق می‌زنم. شاید در ابتدا برایم تحملش سخت بود، اما با شنیدن صدها فایل صوتی و دیدن ویدئوهای مختلف متوجه شدم سخنرانان مورد علاقه‌ی من هم گاهی تپق می‌زنند و این درحالی است که من تابحال متوجه نشده بودم. سعی کنید مخاطب را غرق حرف‌ها و مطالب جذاب خود کنید و نه تن صدایتان. به هرحال توصیه می‌کنم آموزش‌های من را در این زمینه مطالعه کنید: توانایی سخنرانی برای برندسازی شخصی
و البته در میان متن گاهی مکث کنید و امکان ویرایش ساده‌تر را برای خودتان مقدور کنید. یادتان باشد که فواصل خالی و سکوت‌ها را به سادگی با نرم‌افزار می‌توانید حذف کنید. پس بین پاراگراف‌ها و مباحثتان، مکث‌ها و سکوت‌هایی کوتاه داشته باشید تا ویرایشی به مراتب آسانتر را تجربه کنید. اگر متوجه منظورم نشده‌اید ایرادی ندارد؛ بعد از شروع اولین ویرایش متوجه منظورم خواهید شد.
گام هفتم ساخت پادکست:
ویرایش را شروع کنید. تا اینجا باید موفق شده باشید فایل صوتی خودتان را ضبط کنید. توصیه می‌کنم پادکست خود را همانطور که قسمت قسمت ضبط می‌کنید، کار ویرایش را پیش ببرید. چرا که گاهی متوجه خواهید شد یک قسمت از پادکست‌تان با مشکل روبرو است و باید دوباره ضبط شود. پس شاید برگشت به جلسات قبل برایتان دشوار باشد.
اما اگر بعد از ضبط هر قسمت دست به ویرایش بزنید، به سادگی و با ذهنی آماده می‌توانید مجددا همان قسمت را ضبط کنید. هیمنطور ممکن است با ضبط مجدد برخی از بخش‌ها بتوانید به کیفیت خوبی دست پیدا کنید.
فایل‌صوتی خودتان را به نرم‌افزار ببرید. می‌توانید بر روی آن موسیقی قرار دهید. برای پیدا کردن موسیقی مناسب می‌توانید از جستجوی متن «موسیقی بدون کلام» در گوگل شروع کنید تا کم‌کم با منابع بیشتری در این زمینه آشنا شوید. اما همین برای شروع کافی خواهد بود.
دائما از فایل‌های خود نسخه پشتیبان بگیرید و آنها را ذخیره کنید. هیچ چیز بدتر از پریدن و نابودشدن همه‌چیز نیست! میان ویرایش حتماً فایل را ذخیره کنید و بعد از آماده شدن هر قسمت، آن را در فولدر مناسب قرار دهید و جایی دیگر نیز از آن یک نسخه کپی داشته باشید. مثلاً بر روی یک فلش مموری. البته اگر پادکست‌های شما مهم بودند توصیه می‌کنم آنها را بر روی یک جای دیگر هم ذخیره کنید. شاید روزی فلشتان را گم کردید و کامپیوتر‌تان نیز با مشکل روبرو شد!
گام آخر ساخت پادکست:
فایل را نهایی کنید. بهترین فرمت (یا همان پسوند) برای ذخیره و به اشتراک‌گذاری پادکست‌های شما همچنان MP3 هست. پس با یادگیری نرم‌افزار ویرایش صدای خودتان بیاموزید تا فایل نهایی را تبدیل به MP3 کنید. هیچ‌وقت موفق به تولید پادکست‌های با کیفیت و ماندگار نخواهید شد مگر اینکه حداقل یکی دو ساعت را به آموختن نرم‌افزار ویرایش صدای خودتان اختصاص دهید.
برخی از شما از من پرسیده‌اند: ”ما دانش فنی زیادی نداریم و اصلاً نمی‌دانیم چطور باید کار با نرم‌افزارهای ویرایش صدا را بیاموزیم”. پاسخ من به دوستان خودم این است که یکی از راه‌های زیر را دنبال کنید:
راه پر هزینه‌تر:کسی را پیدا کنید تا با دریافت هزینه این کار را برایتان انجام دهد. به دنبال ویرایشگر صدا (یا تدوین‌گر) باشید. برای اینکار می توانید در اینترنت جستجو کنید و یا به وب‌سایت آگهی‌نامه‌هایی مانند راهنمای همشهری، دیوار یا شیپور مراجعه کنید.
راه کم هزینه‌تر و اصولی: آگهی نامه‌ها را باز کنید (یا در اینترنت جستجو کنید). به دنبال مدرسین کامپیوتر بگردید. با آنها تماس بگیرید و به آنها بگوئيد می‌خواهید کار با یک نرم‌افزار ویرایش صوت را بیاموزید و تبدیل به یک تدوین‌گر مبتدی شوید. هر مبلغی بپردازید ارزشش را خواهد داشت. تا کی می‌خواهید از تکنولوژی دور بمانید؟ در حدود ۱ ساعت همه‌چیز را خواهید آموخت. به او بگوئید یک کلاس ۱ ساعت و نیمه برای شما بگذارد و چیزی بیشتر از آنچه نیاز دارید را به شما نیاموزد. (کارکردن با این نرم‌افزارها آنقدر ساده است که بسیاری از مدرسان عمومی کامپیوتر با اصول کلی آنها آشنا هستند)
پیشنهاد روز: خرید کاور موبایل، کیف موبایل، قاب موبایل به صورت اینترنتی برای عیدی عزیزانتان
