اسید استئاریک (Stearic Acid) یک اسید چرب اشباع با فرمول شیمیایی C₁₈H₃₆O₂ است که در بسیاری از چربیها و روغنهای گیاهی و حیوانی یافت میشود. این ترکیب به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود در صنایع مختلف مانند پلاستیک، داروسازی، آرایشی و بهداشتی، روانکنندهها و شمعسازی کاربرد دارد.
۱. خواص فیزیکی اسید استئاریک
🔹 حالت فیزیکی: جامد مومیشکل
🔹 رنگ: سفید تا کرم
🔹 بو: بدون بو یا دارای بوی ضعیف چربی
🔹 فرمول مولکولی: C₁₈H₃₆O₂
🔹 جرم مولی: ۲۸۴.۴۸ g/mol
🔹 نقطه ذوب: ۶۹-۶۵درجه سانتیگراد
🔹 نقطه جوش: ۳۸۳ درجه سانتیگراد
🔹 چگالی: ۰.۸۴۵ g/cm³ در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد
🔹 حلالیت در آب: نامحلول در آب
🔹 حلالیت در حلالهای آلی: محلول در الکل، کلروفرم، اتر، بنزن و سایر حلالهای آلی
۲. خواص شیمیایی اسید استئاریک
🔹 ساختار شیمیایی:
یک اسید چرب اشباعشده با ۱۸ اتم کربن در زنجیره هیدروکربنی است.
گروه کربوکسیل (-COOH) در انتهای زنجیره وجود دارد، که باعث رفتار اسیدی آن میشود.
🔹 واکنشهای مهم:
✅ استریفیکاسیون: با الکلها واکنش داده و استرها تولید میکند (برای تولید صابون و مواد آرایشی).
✅ صابونسازی (Saponification): با بازهای قوی (مانند NaOH یا KOH) واکنش داده و صابون و گلیسرول تولید میکند.
✅ احتراق: در حضور اکسیژن میسوزد و دیاکسید کربن و آب تولید میکند.
✅ واکنش با فلزات قلیایی: نمکهای استئارات (مانند استئارات سدیم و استئارات کلسیم) تولید میکند که در صنایع مختلف کاربرد دارند.
۳. کاربردهای اسید استئاریک
🟢 صنعت پلاستیک و لاستیک: به عنوان پایدارکننده و روانکننده در تولید PVC و لاستیک.
🟢 مواد آرایشی و بهداشتی: در کرمها، لوسیونها و صابونها برای ایجاد بافت نرم و کرمی.
🟢 صنایع دارویی: به عنوان عامل پوششدهنده در قرصها و کپسولها.
🟢 روانکنندهها و گریسها: برای کاهش اصطکاک در فرآیندهای صنعتی.
🟢 شمعسازی: برای افزایش سختی و دوام شمعها.
اسید استئاریک به دلیل پایداری شیمیایی بالا، خاصیت آبگریزی، و نقش روانکنندگی، یکی از مهمترین اسیدهای چرب صنعتی محسوب میشود. این ماده، با وجود نامحلول بودن در آب، در بسیاری از حلالهای آلی حل شده و در واکنشهای استریفیکاسیون و صابونسازی نقش کلیدی دارد.
