اولین بار تصویر بیتکوین درصحنههای انقلاب ۲۰۱۴ مردم اوکراین در قالب تراکتهایی که در دست معترضان بود دیده شد. در جریان تظاهرات میدانی، انقلابیون نیاز به حمایت مالی داشتند و بیتکوین میتوانست این کار را انجام دهد.
بیتکوین شکلی از ارز دیجیتال است که بهصورت الکترونیکی خلقشده و نگهداری میشود. آنها (بیتکوینها) مثل دلار یا یورو بر روی کاغذ چاپ نمیشوند بلکه توسط کامپیوترهای قدرتمند که قادر هستند مسائل ریاضی را حل کنند تولید میشوند.
این رمزارز که اکنون بیشتر از یک اونس طلا ارزش دارد تحت سیطره هیچ بانک یا دولتی قرار ندارد و به کاربران اجازه میدهد تا بیت کوین را بهصورت ناشناس خرج کنند. این بیتکوینها از دو طریق استخراج یا خریدوفروش به دست میآیند.
بیتکوین علیرغم تفاوتهای ساختاری که با سایر واحدهای پولی دارد ولی هرروز تعداد بیشتری از بازرگانان، تاجران و صاحبان کسبوکار آن را بهعنوان یک ارز قابلاستفاده میپذیرند و حتی از بیت کوین در امور روزمره مثل خرید همبرگر، ثبتنام دانشگاه و اهدای کمک خیریه استفاده میکنند.
کار کردن با این ارز دیجیتال بهسادگی استفاده از ایمیل است. در شبکه توزیع شده بیتکوین تراکنشها بهمثابه ایمیلهای ارسالی و دریافتی عمل میکنند و برای هر فرد آدرسی در شبکه لحاظ میگردد. البته تنها تفاوت با ایمیل در این است که بعد از ارسال بیت کوین دیگر چیزی در صندوق ورودی شما باقی نمیماند.
در اواخر سال ۲۰۰۷ فردی به نام ساتوشی ناکاموتو توسعه مفهوم بیتکوین را آغاز کرد. بااینکه از او در متون مختلف بهعنوان یک ژاپنی متخصص در نرمافزار یادشده است اما شایعاتی هم وجود دارد که ساتوشی ناکاموتو را اسم مستعار یک گروه میدانند.
فارغ از خیال و واقعیت، مقاله راهنمای این ارز دیجیتال در سال ۲۰۰۸ منتشر شد.
در این مقاله ساتوشی ناکاموتو به یک سؤال بزرگ یا بهتر است بگوییم معضلی که تا آن زمان وجود ارزهای دیجیتال را غیرممکن کرده بود پاسخ داد. این مسئله قضیه کپی شدن ارزهای دیجیتال است.
اولین بلوک در زنجیرهبلوک بیتکوین توسط ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ تولید شد و در اواخر ۲۰۱۰ اولین تراکنش موبایلی بر پایه بیت کوین انجام شد.
سال ۲۰۱۱ را میتوان شروع اوجگیری بیتکوین دانست. در این سال کاربردهای متفاوت و انواع معاملات با استفاده از این رمزارز انجام گرفت.
بااینکه برخی از مردم فکر میکردند عمر جهان در سال ۲۰۱۲ به پایان میرسد اما بنیاد این ارز دیجیتال تازه در این سال باهدف نظارت بر این رمز ارز و ایجاد یک پروتکل شروع به فعالیت کرده و اولین دستگاه خودپرداز بیتکوینی در دنیایی که تمام نشده بود در سال ۲۰۱۳ در اختیار شهروندان کالیفرنیایی قرار گرفت.
در همین سال استفادهکنندگان از آن شاهد کشمکشهای قانونی زیادی بر سر آن بودند که درنهایت به پذیرش قانونی بیتکوین در بعضی از کشورها منجر شد.
از ۲۰۱۳ تاکنون اقبال عمومی نسبت به بیت کوین افزایش پیداکرده و خیلی از فروشگاهها، دانشگاهها، آژانسهای هواپیمایی و … اکنون در کنار ارزهای رایج بیتکوین را نیز برای ارائه خدمات میپذیرند.
حذف محدودیتهای رایج در پرداختهای مالی یکی از مزایایی اصلی رمزارز بیتکوین است. با استفاده از این ارز دیجیتال میتوانید در هر زمان و مکان پول را ارسال و دریافت کنید. علاوه بر این شما گردش بیتکوین را کنترل میکنید بدون اینکه هیچ بانک، موسسه مالی یا طرف سوم در این فرایند دخالت کند.
در حوزه امنیت کاربران نیازی ندارند که اطلاعات شخصی خودشان را به هر نحوی در اختیار سایرین بگذارند تا تراکنشهای مالی آنها نهایی شود. همچنین امکان پشتیبان گیری و رمزگذاری بیتکوینهای شما نیز فراهمشده است.
بیت کوین میتواند آغازگر دورانی باشد که در آن شفافیت اطلاعات باعث قانونمندی بیشتر طرفین میشود. یک نمونه کاربردی در اینجا این است که در صورت رواج بیشتر این ارز دیجیتال، گرانیهای اختیاری و دلخواه که بعضاً توسط بعضی از تاجران یا تولیدکنندگان اعمال میشود، غیرممکن است.
بستر بیتکوین که فناوری زنجیرهبلوک است نیز با ساختار توزیعشده خودش دامنه این شفافیت را افزایش میدهد.
یعنی در ساختار زنجیرهبلوک بیتکوین تمام اعضای شبکه میتوانند تراکنشهای همدیگر را تأیید کنند و با اینکه عملاً همدیگر را نمیشناسند و تنها به آدرس عمومی یا شمارهحساب خود دسترسی دارند متحد شدهاند تا شفافیت را حفظ کنند.
به علاوه در حال حاضر خیلی از مردم به هزینهای که تحت عنوان کارمزد از آنها دریافت میشود اعتراض دارند. بیتکوین راهحلی برای کاهش این هزینههای اضافی است.
از سوی دیگر تبادل و معاوضه بیت کوین با پول کاغذی هزینههای جانبی کمتری نسبت به تبدیل پول با کارتهای اعتباری و پیپال دارد.
یکی دیگر از خوبیهای بیت کوین مخصوصاً برای صاحبان کسبوکار عدم برگشتپذیری آن است.
بهعبارتدیگر وقتی یک تراکنش بیتکوینی انجام شد دیگر امکان ندارد که درگیر مشکلاتی مثل نقص درگاه سیستم بانکی شود و مستقیماً به آدرس نفر موردنظر میرود.
بیتکوین برای راهاندازی تجارت در مناطقی که میزان کلاهبرداری و جرم در آنها زیاد است نیز کارآمد است. ساختار زنجیرهبلوک به هیچ خرابکاری اجازه دستکاری نمیدهد و استفاده از دفترکل راه هرگونه تقلب را میبندد.
علیرغم تمام خوبیهایی که برای رمزارز بیتکوین گفتیم اما این رمز ارز برای استفاده و کاربرد عمومی هنوز موانعی پیش رو دارد و یکی از مهمترین مشکلات آن عدم آگاهی و کمبود اطلاعات جامعه نسبت به آن است.
بهعبارتدیگر هنوز خیلی از مردم با مفهوم کارایی بیت کوین آشنا نیستند و بااینکه خیلی از شرکتها و فروشگاه برای ارائه خدماتشان بیتکوین را میپذیرند، اطلاعات عموم مردم نسبت به آن بسیار کم است.
علاوه بر این عدم پایداری و قیمتهای حباب گونه این ارز دیجیتال که شدیداً متأثر از تغییرات رمزارزها و فناوری زنجیرهبلوک است از دیگر مشکلات بیتکوین محسوب میشوند.
همچنین بسیاری از کارشناسان معتقدند که بیت کوین همچنان درحالتوسعه است.
هرروز ابزارها، ویژگیها و خدمات جدیدی به بیت کوین اضافه میشوند که باعث تکمیل دایره خدمات آن میگردد. درنتیجه هنوز نمیتوان بهعنوان یک رمزارز برای اجرای همه امور روی آن حساب کرد.
یکی دیگر از مشکلات این رمزارز نیز مخفی بودن و غیرقابلکنترل بودن آن است که در عین اینکه نقطه قوت آن است میتواند بیتکوین را به موجود ترسناکی تبدیل کند که خیلی از دولتها به خاطر مسائلی از قبیل فرار مالیاتی دوست ندارند رایج شود.
داستان بیتکوین را میتوان به فیلمی تشبیه کرد که با پایانهای متفاوت تمام میشود. خوشبینها میگویند بیت کوین در آخر به یک ارز دیجیتال رایج در تمام جهان تبدیل میشود و حتی دولتها با رضایت کامل از آن استفاده میکنند.
در مقابل هستند افراد بدبینی که میگویند زوایای سیاه رمزارز بیتکوین درنهایت باعث میشود تا مثل یک موج به صخرهها برخورد کند و آرام بگیرد.
صرفنظر از این پیشبینیها و فیلمهایی که در ذهن افراد مختلف با نقشآفرینی بیت کوین کارگردانی میشود نمیتوان از پایه و اساسِ بیتکوین که همان فناوری زنجیرهبلوک است غافل شد.
حتی اگر بیتکوین شکست هم بخورد و منزوی شود اما فناوری زنجیرهبلوک با کاربردهای بسیاری که در عرصههای مختلف داشته قطعاً خودش را بیشتر و بهتر از بیت کوین معرفی خواهد کرد.
هر چند رمزارز بیتکوین در سال ۲۰۰۷ از اندیشه های فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو نشأت گرفت اما اولین بار در میان شلوغیهای اوکراین بود که جهانیان تصویر آن را از قاب تلویزیون مشاهده کردند.
استفاده از این رمزارز به سادگی کار کردن با ایمیل است که در آن تراکنش های ورودی و خروجی مثل ایمیل عمل می کنند.
از سال ۲۰۰۷ تاکنون اگرچه شاهد افت و خیزهای بسیاری در بازار بیت کوین بودهایم اما اقبال عمومی نسبت به آن افزایش یافته و ویژگی هایی مثل امنیت بالا و محافظت از اطلاعات شخصی، شفافیت در معاملات، امکان تبادل و معاوضه و در نهایت حذف واسطهها باعث شده اند تا هر روز افراد بیشتری بخواهند بیتکوین را امتحان کنند.
از سویی دیگر آگاهی کم مردم نسبت به این رمزارز، عدم ثبات در قیمت آن و غیرقابل پیگیری بودن تراکنشهای بیتکوینی از جمله مواردی هستند که رواج آن را تا حدودی به تاخیر انداخته اند.
اما فارغ از مزایا و معایب بیتکوین که بحثهای زیادی در پیرامون آن شکل گرفته، فناوری زنجیرهبلوک که زیرساخت بیت کوین و بسیاری دیگر از رمزارزها است قطعا می تواند در حوزههای بسیاری تاثیرگذار و کاربردی باشد و این نکته ای است که همگان بر آن توافق دارند.