مسیح(ع) در انجیل متّا،باب هفتم،آیۀ سوم فرماید: «چون است که خس را در چشم برادرخود می بینی و چوبی را در چشم خود نمی یابی؟![3].
بنابراین ، اگر خوبیم این خوبی از خود ماست و اگر بدیم ،بدی نیز از خود ماست. هر چیزی را بایستی در خود جستجو کنیم نه در دیگران اگر مردم ما را دوست ندارند این نادوستی در ماست، اگر نسبت به ما دوری و فاصله هست بایستی این ها در درون خود جستجو نمایم.
پس، کسی که خودبین است خویش بین هم است – چه وقت خویش بین است؟ وقتی که خودش را در آینه جهان می بیند و ناراحت می شود. آینۀ جهان چیست؟ آن واکنش ها و عکس العمل هایی که مردم به ما می دهند، درواقع آینۀ جهان است که ما خویشتن را در آن مینگریم .
به عبارت دیگر مولانا می گوید: هر عیبی در بیرون رؤیت می گردد، آن عیب در ماست که می بینیم، اگر نبود نمی دیدیم؛ مولوی یک چنین مطلب بزرگ روانشناسی را بیان میفرماید. پس کسی که خویشتن را می بیند، وقتی از کسی جرمی می ببیند، آتشی از جهنم در او پدید می آید. این همین بُد منفی می باشد که در ما برانگیخته می شود ، ترس، خشم، آتش کین چیست؟ این همان اضطراب؛ جوش وخروش بیهوده ای که درما تولید می گردد. برای مثال اینکه شخصی غیرت تمایلات نفسانی خود را با واکنشهای تلخ وسخت، عصبانی خود را نمایان کند و چون به عمل خود جلوه حقیقی دهد واین عمل را، تعصب و غیرت دینی تعریف نماید بنابراین خشم خویش را موجه جلوه می دهد و ازخشم خود به خاطر منش یا نفس بی اطلاع است ؛ "ننگرد در خویش نفس گبر را"؛ در بعضی نسخه ها هست :"نفس کبریا". پس بنابراین می گوید در خودش نفس کافر را، نمی بیند. مولانا می فرماید:"حمیت دین"، غیرت دین، یک نشان دیگری دارد و آن نشان چیست؟ نشان، این است که همیشه کوشش کنیم در" شکرستان احد" بمانی. و اگر در آن شکرستان احد بمانی و این شیرینی و این مستی و این شراب آگاه کننده و پراز خرد که از ما بیرون می جهد، وجهان و جهانیان را آباد می نماید. پس جهان از تابش روشناییِ عشق آبادان می شود، نه خشم حاصل از ما پس بایستی براساس غیرت دینی یا تعصب دینی.که ممکن است منتهای آن به خرفات بینجامد،دوری نمایم.
بله همانطور مولانا فرمود: خود بین وخود پسند ازمشاهدهٔ عیب دیگران مانند آتش دوزخ خشمگین می شود گرچه این عیوب را در وجود خود باید یافت.همان گونه که در آینه درون خود می توان عیوب را یافت. بنابراین، فردی که در خموشی مقّر شود و از خود بینی های خود ناظر و نظّار گردد، خواهد یافت که چطور عیوب دیگران که مد نظر اوست در خود اوست.
