مالیات یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی دولت برای کسب درآمد و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی است. مالیات بر درآمد ابتدا در قرن 18 میلادی وضع شد. این نوع از مالیات کم کم در قوانین مالیاتی گنجانده شد و امروزه بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به پرداخت آن هستند. مالیات بر درآمد یک نوع مالیات مستقیم بوده که دولت‌ها با توجه به درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی بر آنها وضع می‌کنند. در این مقاله ما به تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی می‌پردازیم.
در تعریف شخص حقیقی می‌توان گفت که شخص حقیقی یا شخصیت حقیقی خود ما هستیم. در واقع همه افراد بشر ، شخص حقیقی محسوب می‌شوند. انسان از زمانی که متولد می‌شود تا زمانی که از دنیا می‌رود دارای شخصیت حقیقی است، یعنی طبق تعریفی که از شخصیت کردیم، قانون به او شایستگی این را داده است تا بتواند صاحب یک سری حقوق و تکالیف شود. اشخاص حقیقی شامل افراد و کسبه‌ای هستند که به صورت خصوصی فعالیت اقتصادی دارند ولی گاه تعدادی از افراد با یک هدف مشخص اقدام به تاسیس یک شرکت یا موسسه می‌کنند. مثلا یک شرکت تضامنی یا یک شرکت با مسئولیت محدود یا یک موسسه انتفاعی این شرکت‌ها یا موسسه‌های ایجاد شده، انسان نیستند تا بتوانند صاحب حق و حقوق شوند و مانند انسان‌ها وجود طبیعی هم ندارند اما از نظر اعتباری دارای شخصیت هستند، یعنی حقوق آنها را شایسته داشتن یک سری حقوق و تکالیف می‌داند ، بنابراین می‌توانند دارای شخصیت باشند که به آن، شخصیت حقوقی می‌گویند. اشخاص حقوقی شرکت‌ها، موسسات و بنگاههای اقتصادی هستند که میزان درآمد متفاوت داشته و درآمد حاصله این اشخاص پس از کسر هزینه های مرتبط وفق مفاد قانون مالیاتهای مستقیم , مشمول مالیات می باشند .
طبق ماده ۹۳ قانون مالیاتهای مستقیم هر نوع درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل تجاری، خدماتی، پزشکی و یا سایر درآمدها در ایران کسب کند بعد از کسر معافیت‌های مقرر مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد.در ضمن طبق تبصره ۳ ماده ۱۷۷ قانون مالیات مستقیم صاحبان مشاغل موظفند ظرف مدت ۴ ماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را به صورت کتبی به اداره امور مالیاتی اعلام نمایند. مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بر اساس ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم سه نرخ جداگانه داشته که به صورت زیر و با میزان درآمد تعیین می‌گردد:
درآمد اشخاص حقیقی تا میزان 500 میلیون ریال مشمول مالیات سالانه به میزان 15 درصد
درآمد اشخاص حقیقی بین 500 میلیون ریال تا 1 میلیارد ریال مشمول مالیات سالانه به میزان 20 درصد
درآمد اشخاص حقیقی از 1 میلیارد ریال به بالا مشمول مالیات سالانه به میزان 25 درصد
نکته مهم در محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، طبق تبصره ماده ۱۳۱ به ازای هر ده درصد (۱۰ ٪) افزایش درآمد ابرازی، نسبت به درآمد ابرازی سال گذشته مودی، یک واحد درصد و حداکثر ۵ واحد درصد از نرخ‌های ذکر شده کاسته می‌شود و ملاک برخورداری از این معافیت تسویه بدهی مالیاتی سال گذشته و تسلیم اظهارنامه در مهلت اعلام شده از سوی مودی ( شخص حقیقی ) می‌باشد.
وفق ماده 100 قانون مالیات های مستقیم مودیان مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (131) این قانون پرداخت نمایند , مطلوبست طبق این ماده به مهلت قانونی سه ماهه پس از پایان سال مالی جهت ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد اشاره گردد.
کلیه‌ی شرکت‌ها و موسسات تجاری و انتفاعی که مراحل قانونی در اداره‌ی ثبت شرکت‌ها را طی نموده و به ثبت رسیده‌اند و دارای شماره‌ی ثبت می‌باشند، مشمول مالیات بر درآمد قرار می‌گیرند. درآمد مشمول مالیات در مورد اشخاص حقوقی ( به استثنای درآمدهایی که طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم نحوه دیگری برای تشخیص آن مقرر شده است) بر اساس میزان سوددهی فعالیت و مقررات قانون مالیات‌ها و تبصره آن تعیین می‌شود. اصولا روش محاسبه درآمد مشمول مالیات مودیان، بر اساس کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات حاصل می‌شود. تکلیف اشخاص حقوقی و شرکت‌ها کاملا روشن بوده و باید 25 درصد از درآمد خود را بعد از کسر هزینه‌ها و معافیت‌ها پرداخت کنند که این کار مستلزم ارسال و ثبت اظهارنامه مالیاتی خواهد بود .
مطلوبست اشاره ایی به ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم گردد . طبق این ماده اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه و ترازنامه وحساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به ادارة امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص‌حقوقی در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند. پس از تسلیم اولین فهرست مزبور، تسلیم فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود. محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران‌که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌باشند تهران است.
حکم این ماده در مورد کارخانه داران و اشخاص حقوقی در دوران معافیت نیز جاری خواهد بود.
منبع: holoo.co.ir
