واردات ته لنجی چیست؟

ته لنجی نوعی واردات کالا به همراه ملوان است که در بنادر جنوب کشور رواج دارد.
طبق قانون «کالای ته لنجی یا ملوانی، کالایی است که صاحبان لنج و خدمه مجاز به واردات آن هستند» و بر اساس آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات هر ملوان سالانه می تواند 6 بار کالا به میزان 1500 دلار با خود وارد کند.
لنج گونه ای از کشتی کوچک یا قایق بزرگ باری و مسافری است که در خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند دیده می شود. لنج ها بر پایه قایق های بادبانی رایج در خلیج فارس ساخته می شود با این تفاوت که به جای بادبان با موتور حرکت می کند. عرشه باز یا نیمه باز دارد. از دهه 1950 میلادی موتور بنزینی یا دیزل برای پیش راندن لنج ها به کار رفت و امروز بیشتر لنج ها موتور دارند.
گونه لنج ها و کارایی آنها:
سَماچ:
سماچ یک نوع قایق ماهی گیری است و امروزه برروی آن موتور می بندند و کارایی اش برای ماهی گیری است و تا حدود 5 تن ماهی در آن می ریزند. سمک یا سمچ به معنای ماهی است.
حُوری:
حوری یک نوع قایق کوچک است که گونه های آن از یک تا 10 نفر را با خود جابجا می کند. بیش‌تر از تنه های عظیم درختان و به صورت یک تکه می سازند و چون از این درختان یا چوب ها وجود ندارد، حوری را از چند تکه چوب که به هم می بندند به وجود می آورند ظرفیت حوری کوچک 100 و حوری بزرگ 400 کیلو می باشد.
در گذشته هر لنج ماهی گیری یا کشتی های باری یک حوری به همراه خود داشته است، حوری یک تکه سبک تر از کتراست و در زمان های مورد نیاز و نجات غریق زودتر از کتر آماده به دریا انداختن می شود. در زمانی که دریا آرام است و کسی به دریا افتاده است از حوری استفاده می کنند و اگر دریا ناآرام باشد از کترو اگر طوفانی باشد از ماشوه.
سَمعِه:
سمعه جهازی بود که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت و برای نصب بادبان بسیار مناسب بود ولی برای قراردادن موتور به بدنه اش به کار نمی خورد.
بِتیل:
بتیل یک نوع جهاز ماهی گیری است که در گذشته برای ماهی گیری از آن استفاده می شد.
شُوعی:
شوعی جهازهای کوچکی بودند که هم با بادبان حرکت می کردند و هم با پارو. از نوع شوعی امروزه هم وجود دارد ولی بر روی آن موتور گذاشته اند.
کَتِر:
کتر قایق کوچکی است که گنجایش دو یا سه نفر را دارا می باشد در حقیقت قایق نفر بر مخصوص ناخداست، او را در زمان درخواست به کشتی یا ساحل می رساند.
در قدیم لنج های بزرگ آن را همراه می بردند تا اگر یکی از خدمه به دریا سقوط کند به وسیله آن که وزن کمتری دارد و می شود به سرعت آن را از کشتی جدا و به دریا انداخت او را نجات دهند. قبلاً اگر جهاز کتر نداشت نجار کشتی در حین مسافرت طولانی که معمولاً تا هندوستان 20 روز طول می کشید یک کتر برای کشتی می‌ساخت.
تَشاله:
چون لنج آب خور زیادی دارد و نمی تواند کاملاً به ساحل برسد بیش تر بار لنج را با تشاله که می‌توانست تا نزدیک ساحل برود به مقصد می رسانده اند.
ماشُوه:
ماشوه (قایق نجات) را در زمان عادی یک وسیله نفربر یا بارکش است و جاشوها را از کنار ساحل به کشتی می برد، درگذشته با پارو حرکت می کرد ولی امروزه موتور کوچکی را روی آن قرار داده اند و همان کار گذشته را انجام می دهد، گنجایش 15 نفر دارد و به هنگام طوفان و غرق لنج کارکنان کشتی داخل آن شده و خود را نجات می دهند.
بَغَلِه:
بغله به وسیله بادبان به حرکت درمی آمده است. از این جهت این نوع لنج را بغله گفته اند که سینه صدر یا راس آن گرد بوده است و قسمت پشت آن پهن تر، به بخش پشت آن تفر می گفته اند. در سینه بغله بر آمدگی وجود دارد، چون سر پرنده ای (طوطی) که گویی درون بغله را می نگرد.
بغله به کشتی های بزرگ گفته می شود و در عربی به معنای قاطر است و چون در دریا به سادگی و با سکان کشتی را حرکت می داده اند بغله نام گذاری کرده اند. اعراب در بدو دریانوردی، کشتی های سکان دار ایرانی را به شتری با افسار تشبیه می‌کرده اند. بغله برای سفرهای دوردست در اقیانوس هند مورد استفاده قرار می‌گرفته است، می گویند از نظر شکل ظاهری فرق زیادی بین بغله و کوتی و غنچه نبوده است، ولی از جهت اندازه، بغله از همه بزرگ تر بوده بعد از آن کوتی و در آخر غنچه قرار داشته است.
شمار جاشوهایی که در بغله کار می کردند کمینه 30 نفر و بیشینه 40 نفر بوده است. باربری بغله بین300 تا 700 تن بوده است. کالاهایی که با بغله حمل می شده است، از آبادان به بصره و کراچی خرما می بردند و از کراچی به براوه پنبه و از بَراوه به شهرهای هندوستان به آفریقا مَنقور کاپریل و نمک حمل می کردند. از آفریقا از بندر ها سیمبارنگه / لامو و بمباسه چوب چَندَل می آوردند.
مدت مسافرت: زمان سفر بغله 2 تا 6 ماه بوده است. جاشوها و کارکنان بغله در راه سفر دشواری های بسیار داشتند و چه بسا در مسافرت های دریائی بر اثر ناخوشی های گوناگون یا در رویدادهای گوناگون از قبیل طوفان و برخورد با کوه سنگ ها یا حیوانات غول پیکردریائی از بین می رفتند.
بَگارِه:
در بندر کنگان از بگاره زیاد استفاده می شده است این کشتی کوچک را دریانوردان کنگانی برای ماهی گیری با تور (جَل) استفاده می کرده اند که به آن عامله نیز می گفته اند. بیش تر صید عامله را حشینه تشکیل می داده است و تا کنون نیز صید حشینه به همین روش است.
کُچی (کوتی) و مَنجی:
منجی و کوتی دو لنج بی موتور می باشند، به وسیله بادبان حرکت می کردند و برای مسافرت به جزیره ها و شیخ نشین های نزدیک مورد استفاده قرار می گرفتند، خرما و گاهی مصالح ساختمانی به دبی می بردند و گاهی نیز با آن به صید ماهی می پرداختند. شمار سرنشینان آن تا 15نفر است. مانند بگاره از آن استفاده می کردند و امروزه کم تر از آن ها استفاده می شود.
سَمبُوک:
باربری سمبوک 100 تن است در حال حاضر نوعی سمبوک ماهی گیری به اسم سماچ نیز ساخته می شود. سماچ در برابر اندازه سمبوک کوچک تر است فقط با آن به صیدماهی می پردازند. سینه ی سمبوک در قدیم کمی منحنی شکل بوده است ولی سمبوک ماهی گیری امروزی دارای سینه ای به شکل زاویه منفرجه است. کارکنان سمبوک قدیمی بیش از 10 نفر بوده است، ولی در سمبوک ماهی گیری جدید 5 نفر کار می‌کنند. سمبوک های جدید دارای موتور می باشند.
جالبُوت:
باربری جالبوت حداقل 5 تن تا حداکثر 100 تن می باشد. کارکنان به 7 نفر می رسند، در حال حاضر به جالبوت ها موتور وصل شده است. جالبوت ها به سواحل جنوبی خلیج فارس و مسافرت می کردند، برای بازرگانی چوب، شکر، برنج و حیوانات و اشیاءدیگر.
ساختمان سینه جالبوت یا راس آن راست است برای همین به آن جالبوت می‌گویند. مرحوم سدیدالسلطنه کبابی در کتاب «المناص فی احوال الغوس و الغواص» در صفحه 59 چنین می‌نویسد: سفینه ای است با بادبان حرکت کند و سطح سفینه را برای بضاعت تجار دراز و بلند سازند و در موخر سفینه قبه ای است مخصوص مسافرها و آن را عرشه گویند و مخصوص جالبوت های بزرگ است.
آن گونه جالبوت شبیه است به مهلیه که در عراق متداول است یا شبیه است به سنبوک هایی که در بحر احمر معمول می باشند. جالبوت های کوچک عرشه ندارند و شبیه به بَلم می باشند و آن نمونه کشتی را فقط در بحرین جالبوت گویند. این اسم تحریفی از کلمه جلبه که معرف گلبت (گُل+بُت) ایرانی می باشد.
بُوم:
در حقیقت بوم ها بزرگ ترین و زیباترین گونه لنج ها می باشند. انواع و اقسام چوب در ساختمان بوم ها به کار می رود، مقداری از چوب های روی عرشه و انبار و اتاق ها از داخل کشور تهیه می شود و بقیه چوب های بدنه و زیر و جلوی بوم را از خارج مخصوصا از هندوستان می آورند. بوم های قدیمی مثل سایر انواع لنج ها فاقد موتور بود و بادبان داشت ولی در حال حاضر دارای موتور است، باربری بوم ها 20 تا 300 تن می باشد و به سرزمین های دوری مانند دبی، کویت، هند، بصره، عدن، یمن مسافرت می کردند.