در سالهای اخیر در بسیاری از مراکز بخصوص در دانشگاه فرهنگیان بحث آموزش پژوهی بر سر زبان ها افتاده است. در روزها و هفته های اولیه همه گمان می کردند که منظور از آموزش پژوهی همان اقدام پژوهی و پژوهش در عمل است. ولی با وجود ارائه شیوه نامه ها و بخشنامه های جدید متوجه این موضوع شدند که سرفصل های این مقوله با مبحث اقدام پژوهی کاملا متفاوت است. در این رابطه اختلاف نظر های زیادی نیز در بین اساتید و مربیان ایجاد شد. و متوجه شدیم که تقریبا هر استادی به صورت سلیقه ای این مقوله را تعبیر می کند. بنا بر این لازم بود که شیوه نامه ای جدید در این رابطه تدوین شده و به صورت سراسری در میان دانش جویان ماده 28 و همچنین دانشگاه فرهنگیان منتشر گردد.
بر اساس مسئله ای که در پاراگراف بالا توضیح دادیم ، آموزش پژوهی عبارت است از : برطرف نمودن مشکل درسی و یا اخلاقی به صورت موردی در یک دانش آموز خاص و ارائه فصل بندی دقیق و مستند شده از کار و در نهایت ارائه راهکارها و رسیدن به نتیجه درست. در واقع در این مورد برخلاف اقدام پژوهی می بایست صرفا بر روی یک کیس موردی انجام گردد و از ارائه راهکار و مطالعه عملی بر روی کلیه افراد کلاس پرهیز شود. چرا که یکی از تفاوت های مهم اقدام پژوهی با آموزش پژوهی در همین موضوع است.
در ارتباط با مراحل آموزش پژوهی می بایست خیلی دقت شود. مواردی که از سوی دبیر خانه دانشگاه فرهنگیان در ارتباط با مراحل آموزش پژوهی ذکر شده است به شرح زیر می باشد :
1. معرفی موقعیت (تحلیل موقعیت)
• توصیف:
• استنباط:
• بازنگری:
• قضاوت و مسأله¬یابی ( بررسی تفاوت بین انتظارات و سطح مطلوب یا وضعیت موجود بررسی شده )
2. تبیین مسأله شناسایی شده: ( به همراه دلایل و مستندات آن و دانش پشتیبان)
( جمع¬آوری دانش پشتیبان و تدوین آن بنا به ماهیت موضوع و تلاش پژوهشگر، حجم متفاوتی خواهد داشت. بنابراین با توجه به داده¬های گردآوری شده، می¬تواند این تیتر، صفحات متعددی را به خود اختصاص دهد و به این قالب ضمیمه شود).
3. راه¬حل ها یا ایده های انتخابی آموزش¬پژوهی
4. ایده یا راه¬حل انتخابی، دلایل و مستندات آن
در هر یک از موارد ذکر شده می بایست به صورت مستندسازی و عملی کلیه مراحل را تا حصول نتیجه درست دنبال کنیم.
مفهوم آموزش پژوهی در عرصه عمل درست همان چیزی را در ذهن مخاطب تداعی می کند که در ارتباط با اقدام پژوهی شاهدش هستیم. در واقع در این مقوله نیز تاکید همه صاحبنظران بر روی مباحث عملی و راهکارهای عملی و قابل اجرا بر روی محصلان بوده است. در این ارتباط شاهد هستیم که اهمیت و ضرورت کار عملی دو چندان شده است. قابل پیش بینی است که احتمالا در سالهای بعد بیشترین تاکید بر روی مسئله کار عملی باشد و مستندات کتبی چندان به کار نیاید. بنا بر این توصیه این حقیر این است که از همین ابتدای امر بنای کار خود را بر مستندات عملی و قابل اجرا گذاشته و از کاغذ بازی بپرهیزید.
همانطور که اشاره گردید مفهوم آموزش پژوهی نخستین بار در دانشگاه فرهنگیان به وجود آمد و به تدریج در لابه لای بخشنامه های آموزش و پرورش نیز دیده شد. در دانشگاه فرهنگیان به دلیل اینکه نیاز است که معلمانی زبده تحویل جامعه داده شود ، از همان ابتدای امر آنان را به کار عملی علاقه مند می کنند. اهمیت کار عملی در قالب مواردی چون آموزش پژوهی در این است که دانشجویان این مراکز علمی می آموزند که برای مهارت محوری در آینده مستندات کتبی اهمیتی بسیار کمتر از فعالیت های عملی دارد.
آنان با توجه به فعالیت هایی که در ماده درسی آموزش پژوهی به عنوان کارآموز در مدارس می گذرانند ، مادگی پیدا می کنند که در سالهای آینده نیز در فعالیت های خود تحت عنوان اقدام پژوهی به همین شیوه استناد کنند. با توجه به موارد مطرح شده درک اهمیت مقوله آموزش پژوهی در دانشگاه فرهنگیان کار ساده ای است.
همانطور که گفتیم مفهوم آموزش پژوهی نخستین بار در دانشگاه فرهنگیان و برای دانشجویان ماده 28 بیان گردید. با این حال بعد از چندین ماه این اصطلاح در میان سایر معلمین مشغول به کار نیز رواج یافت. آموزش پژوهی در مقطع ابتدایی شامل همین موارد است. در واقع معلمان مقطع ابتدایی می توانند در کنار اقدام پژوهی خود ، از انجام آموزش پژوهی و کسب امتیاز این مورد نیز بهره مند شوند. حتی این امکان وجود دارد که با انتخاب موضوع فردی در اقدام پژوهی از همان عنوان در فعالیت آموزش پژوهی خود نیز استفاده نموده و تنها فرمت و قالب بندی آن را به صورت شیوه نامه آموزش پژوهی در بیاورند. این کار باعث می شود که از انجام یک فعالیت عملی از دو طریق بتوانند امتیاز کسب کنند.
همانطور که ذکر گردید موضوعات آموزش پژوهی تا حد زیادی شبیه به موضوعات اقدام پژوهی می باشد. به عنوان مثال می توان به موضوعات زیر اشاره نمود.
لیست نمونه موضوعات پیشنهادی
خیلی ممنونم که به عرضیات بنده توجه نمودید . در صورتی که تمایل دارید نمونه های کامل آموزش پژوهی را برای استفاده و الگو برداری دانلود نمایید ، می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید.
منبع : این مقاله برای نخستین بار در سایت ویرگول منتشر گردیده است و کپی از آن با ذکر منبع مجاز است.
