یکی از روستاهای معروف برای آبیاری گلاب روستای فرخد خراسان معروف به کمسار خراسان است.
گلاب و گلاب گیری بیشتر ذهن ما را در کاشان و قمصر به خود مشغول کرده است. شاید باورتان نشود که بتوانیم بگوییم برخی از مناطق ایران آب باکیفیتی دارند! اما در برخی مناطق ایران مراسم گلاب گیری برگزار می شود.
به همین دلیل در این مقاله از مشهدآل مورد به روستای فرخد می پردازم. پیشنهاد ما مهد گل محمدی و قمصر خراسان است، در آینده با ما همراه باشید.
روستاهای زیادی در اطراف مشهد وجود دارد که هر کدام جاذبه های خاص خود را دارند. شهر فرخد یکی از معروف ترین آنهاست. این روستا در استان خراسان رضوی و در نزدیکی شهر مشهد قرار دارد. با دسترسی به جاده کلات 8 کیلومتری مشهد، دیگر نیازی به سوال از اهالی محل نیست که روستا کجاست. در اردیبهشت ماه عطر گل محمدی شما را در این روستای زیبا راهنمایی می کند. قدمت این روستا به قرن‌ها می‌رسد که سنگ قبرهایی مربوط به 300 سال پیش در عمق 2 متری خاک روستای فرخد پیدا شده است. در منطقه فرخد دو روستا به نام های روح آباد و فرخد بالا وجود دارد. در زمان‌های دور، قلعه‌ای قدیمی و تاریخی به نام قلعه بالا بین فرخد و روح‌آباد ساخته شد و جمعیت زیادی از هر دو منطقه را در خود جای داده بود.
از آنجایی که شغل اصلی بسیاری از اهالی فرخد کشاورزی است، انواع محصولات کشاورزی مرغوب در این روستا کشت می شود. پیش از آن که روستای فرخد را نهالستان گلاب نامیدند و کشت آن رونق گرفت، انگور یکی از مهم ترین و معروف ترین محصولات فرخد به شمار می رفت. بله، این روستا همچنان در تولید انگور مرغوب (حدود 20 نوع انگور) نسبت به سایر روستاهای مشهد پیشتاز است و بهترین است.
زعفران یکی دیگر از محصولات مهمی است که در اراضی کشاورزی فرخد کشت می‌شود، بنابراین غذاهای مردم خراسان به دلیل طعم بی‌نظیر آن پر رنگ و طعم است. گوجه و خیار از جمله محصولاتی است که کشاورزان فرخد هر ساله با توجه به نیاز مردم و میزان آب موجود آن را پرورش می دهند.
در سال های اخیر گلاب اولین محصول روستای فرخد خراسان شده است. چند سال پیش به پیشنهاد شورای روستا 10 کارگاه گلاب گیری در روستا افتتاح شد. وجود این کارگاه ها به رونق کشت و تولید گلاب در بین روستاییان کمک کرد. کشاورزان زحمتکش روستای فرخد بیش از نیم قرن است که به کشت گل رز می پردازند و حاصل تلاش آنها تولید چندین تن گلاب در سال است.
روستای فرخد به دلیل کشت گلاب فراوان و تولید گلاب خالص به باغ گل رز مشهد و کومسار خراسان معروف است. زحمتکشان و کشاورزان روستای فرخد به مدت 20 روز از صبح زود تا ظهر یعنی زمانی که گل های بوته باز است، گل محمد را برداشت می کنند.
کارگران مزرعه گل رز از روش های خاصی برای چیدن گل ها استفاده می کنند تا آسیب به گیاه و دست هایشان به حداقل برسد. کارگران پس از چیدن گل ها، آن ها را در کیسه های بزرگ می گذارند و به کارگاه گلاب گیری تحویل می دهند. اگر تا به حال به کارگاه گلاب گیری رفته باشید، می دانید که این کارگاه ها از گلدان های بزرگ، لوله های فلزی متصل به گلدان و مکانی پر از آب مانند استخر تشکیل شده است. برای درست کردن گلاب، مقداری گل محمدی و آب را در این ظرف ها می ریزند و آن ها را که شبیه کلاهک هایشان است، کاملا می بندند تا آب و گل بجوشد.
پس از جوشاندن آب و خاک رس، بخار حاصل از طریق لوله های متصل به دیگ بخار و از طریق فرآیند تقطیر به اتاقی پر از آب سرد منتقل می شود. در مرحله آخر آب و گل ها در محیطی خنک به گلاب تبدیل شده و از طریق لوله به ظرف منتقل می شود و بدین ترتیب گل محمدی ناب روستای فرخد آماده می شود.
در روستای فرخد مراسمی خاص و زیبا به نام گل قلتانی برای کودکانی که در اولین بهار زندگی خود زندگی می کنند برگزار می شود. این مراسم توسط مادر کودک و زنان خانواده انجام می شود. بنابراین صبح زود در باغ خود گل می چینند و از شاخه ها جدا می کنند. بعد از چیدن نوبت به پرکردن گل ها می رسد.
زنان روستا با خواندن مناجات و اشعار سنتی، فضایی معنوی و شاداب را در گل ها پر می کنند. 4 زن 4 گوشه پارچه را نگه می دارند و بقیه وظیفه غلتاندن کودک غسل شده بین گلبرگ ها را بر عهده دارند. مردم روستای فرخد مراسم گلدسته گذاشتن بر نوزاد را نمادی از تولد تازه نوزاد و مصون ماندن از شر در آینده می دانند. علاوه بر باورهای مثبت، بسیاری از پزشکان معتقدند که تشریفات گل در کاهش آلرژی ها و حساسیت های فصلی در نوزادان موثر است.
در سال 1393 جشنواره زهرات آل محمدی برای اولین بار در روستای فرخد مشهد برگزار شد و حدود 400 میهمان آمدند. اما همین چند نفر شهرت بیشتری برای این روستا به ارمغان آوردند و در سال های بعد تعداد بیشتری از مردم در جشن گل فرهاد شرکت کردند. در سومین سال جشنواره، نزدیک به 2000 بازدید کننده شرکت کردند، جمع آوری گل های محمد در فروهد از اواسط ماه مه آغاز شد و در اوایل ژوئن به پایان رسید و جشنواره معمولاً در هفته سوم برگزار می شود. این جشنواره ماه می معمولا از صبح شروع می شود و بعد از ظهر به پایان می رسد. از جمله ویژه برنامه های این جشنواره می توان به مسابقه، پخش موسیقی محلی، مراحل جمع آوری گلاب، کاشت و برداشت گل، گلاب، مربا، چای و ... اشاره کرد. محصولات گل نیز با قیمت پایین به فروش می رسد.
بهترین راه برای رسیدن به روستای فرخد از مشهد این است که قبل از رسیدن به خواجه ربیع از خیابان عبادی به سمت جاده کلات بروید. در جاده کلات سه روستای پاج، فارمد و فرخد را دنبال کنید تا به مقصد برسید. هنگام درخواست آدرس، توجه داشته باشید که روستاییان ممکن است فرخد را با نام های دیگری مانند فاس، پرمه و فرخی تلفظ کنند. پس با هیچ کدام از این نام هایی که می شنوید اشتباه نگیرید، منظور همان روستای فرخد است.
