تجارت داخلی ایران همواره بر پایه حضور پررنگ بازارهای محلی، اصناف و مراکز خرید شکل گرفته، اگرچه طی سالهای اخیر فروشگاههای اینترنتی و خرید آنلاین رشد چشمگیری داشتن اما واقعیت این است که هنوز ستون اصلی اقتصاد داخلی را همین بازارها تشکیل میدهند. از بازار بزرگ تهران تا مراکز خرید شهری و بازارچههای محلی و سنتی در شهرهای کوچک، همه در جریان تبادل کالا و خدمات نقشی کلیدی ایفا میکنند.
بازارهای سنتی ایران فقط محل دادوستد نیستند، بلکه بخش مهمی از هویت اجتماعی و فرهنگی کشور به شمار میروند. این بازارها با شبکه گستردهای از اصناف، از طلافروشان و فرشفروشان گرفته تا پوشاک و صنایع دستی، همچنان توانستهاند مشتریان وفادار خود را حفظ کنند. تنوع محصولات و امکان مذاکره در خرید، بازارهای سنتی را به محیطی زنده و پویا تبدیل کرده است.
در کنار بازارهای سنتی، پاساژها و مراکز خرید مدرن توانسته اند سهم بزرگی از بازار مصرفکنندگان را به خود اختصاص دهند. این فضاها با معماری مدرن، برندهای متنوع و خدمات رفاهی توانستهاند تجربه خرید متفاوتی ارائه دهند. در واقع، پاساژها نقش پلی را بین سنت و مدرنیته ایفا میکنند.جایی که هم فروشندگان سنتی حضور دارند و هم برندهای نوظهور داخلی.
اصناف ایران گستردهترین شبکه توزیع کالا در کشور محسوب میشوند. هر محله و شهر کوچک با وجود صنفهای مختلف، به یک اکوسیستم کوچک تجاری تبدیل شده است. این پراکندگی باعث شده دسترسی مردم به کالا و خدمات آسانتر شود و همزمان فرصتهای شغلی گستردهای برای جامعه فراهم گردد و از سردرگمی جلوگیری شود.
با وجود رشد سریع تجارت الکترونیک، بازارهای محلی و اصناف نهتنها تضعیف نشدهاند، بلکه در بسیاری موارد همافزایی ایجاد کردهاند. بسیاری از فروشندگان سنتی اکنون بخشی از کالاهای خود را از طریق فروشگاههای آنلاین عرضه میکنند و از این طریق مشتریان جدیدی جذب کردهاند. در حقیقت، پیوند بازار سنتی با ابزارهای دیجیتال توانسته ترکیبی قدرتمند برای رونق تجارت داخلی فراهم آورد.
مطالعات نشان میدهد که این پویایی در بازارهای محلی بخشی جداییناپذیر از مسیر کلی توسعه تجارت داخلی در ایران است. همانطور که در رونق تجارت داخلی ایران اشاره شده، رشد صادرات غیرنفتی، توسعه مناطق ویژه اقتصادی و گسترش تجارت الکترونیک، همه نشاندهنده ظرفیتهای بالای اقتصاد کشور هستند. بازارهای محلی نیز با انعطافپذیری خود توانستهاند در این جریان، نقشی اساسی ایفا کنند.
نقش بازارهای محلی و اصناف در تجارت داخلی ایران را نمیتوان نادیده گرفت. آنها نهتنها حافظ سنتهای اقتصادی کشور هستند، بلکه با تطبیق با شرایط جدید توانستهاند سهم بزرگی در پویایی بازار داخلی داشته باشند. همافزایی میان بازارهای سنتی، مراکز خرید مدرن و فروشگاههای اینترنتی، نویدبخش آیندهای است که در آن تجارت داخلی ایران بر پایه تنوع و پایداری استوار خواهد بود.
