محمدجواد نصیری | دانشجوی ارشد روزنامه‌نگاری – دانشگاه صداوسیما
زمان لازم برای مطالعه: 3 دقیقه
پیاده روی اربعین به عنوان یکی از مناسک باشکوه شیعه، هر سال با رشد قابل توجهی برگزار می‌شود. جهان شاهد حرکت عظیمی خلاف انتظارات عصر مدرن است؛ حرکتی سراسر معنویت و برخاسته از اراده مردم مومن و متدینی است که توانسته‌اند با خلق گفتمان دینی متعالی، توجه جستجوگران معنویت و حقیقت را به خود جلب کنند.
افرادی که اساسا امکان امر دینی را در جهان معاصر غیرممکن و محال می‌پنداشتند و سالها بر این مبنا نظریات متعددی برای شئون مختلف زندگی بشر ارائه کرده اند؛ امروز حیرت‌زده به تماشای پیاده‌روی اربعین نشسته‌اند و از توجیه این امر دینی عاجزند.
از این رو بسیاری از نظریه‌پردازان و متفکران معاصر برای حفظ جایگاه علمی و توجیه نظریات متناقض خود، چنین پدیده عظیم و بی‌سابقه‌ای را نادیده گرفته و از آن سخن نمی‌گویند.
اربعین تجلی اراده ملتی است که به خونخواهی امام شهیدشان برخاسته‌اند و در صدد معرفی آن مظلوم شهید هستند. این ملت مومن همچنانی که بغض کهنه و فروخفته‌شان را با حرکت در مسیر کربلا بر سر تمامی ظالمان فریاد می‌زنند؛ امیدوار به وعده‌ای هستند که حضرت حق آن را ضمانت کرده است. روزی که منتقم خون حسین (ع) با معرفی جد شهیدش، مبارزه را به سرانجام می‌رساند و مستضعفان وارثان حقیقی زمین خواهند شد.
شکل‌گیری و ادامه داشتن پیاده‌روی اربعین امری بی‌بدیل و مهم است. این مهم باعث در هم شکستن هیمنه پوشالی طاغوت شده است؛ از این رو، جبهه رسانه‌ای دشمن تا به امروز تصمیم بر حذف، بی‌توجهی و یا پرداختن به حواشی این پدیده داشته است. سوالی که باید بدان تأمل کنیم این است: آیا این رویکرد رسانه‌های بیگانه به همین شکل ادامه خواهد داشت؟ آیا با رشد قابل توجه زائران اربعینی، رسانه دولت‌های معاند همچنان منفعل عمل خواهند کرد؟
بررسی عملکرد رسانه‌های بیگانه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد تمامی تلاش‌ها برای به حاشیه راندن توجهات از اصل این امر مقدس به سمت مسائل غیر مهم و گاها ساختگی است. غفلت از بازنمایی درست و بیان حقیقت، ماهیت و هدف اربعین، این امکان را در اختیار رسانه‌های دشمن قرار می‌دهد تا به اهداف شوم خود برسند.
اگر کارکرد اطلاع رسانی را به عنوان یکی از مهم‌ترین رسالت‌های رسانه درنظر بگیریم؛ صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در وهله اول توانسته با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط، این وظیفه را به درستی انجام دهد. در واقع صداوسیما توانسته است روایت اول را در امر اطلاع‌رسانی را در دست بگیرد. و این باعث به‌دست آوردن مرجعیت خبری و شکل‌گیری بسیج عمومی مردم و نهایتاً تسریع در پیشبرد اهداف این حرکت تمدنی شده است.
رسانه ملی به عنوان رسانه رسمی کشور، علاوه بر نقش اطلاع‌رسانی، مسئولیت بازنمایی درست این پدیده و هدایت افکار عمومی به اصل و حقیقت اربعین را نیز دارد. نمایش ازخودگذشتگی‌ها، لطف و مهربانی، مهمان‌نوازی اهالی کشور عراق و تحمل مشقت زائران و ... همگی از زیبایی‌های بی‌بدیل این سفر معنوی است؛ صداوسیما سالها تلاش کرده تا آن را به تصویر کشد؛ اما آیا تمام اربعین همین است؟ آیا صرف پرداختن به احسان غذای نذری، یا ماساژ زائران و مهمان‌نوازی عراقی‌ها می‌تواند بازنمایی صحیحی از ماهیت پیاده‌روی اربعین باشد؟ نمایش محبت افراد به یکدیگر اگر با ترسیم هدف غایی نباشد؛ می‌تواند آن حرکت عظیم معنوی را به یک سفر توریستی و سیاحتی تبدیل کند و معنویت آن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
پیام رسانه‌ای این پدیده باید دارای جامعیت و در افق تمدنی به تصویر کشیده شود؛ تا بتواند نمایش دهنده اراده ملت مسلمانی باشد که هدفشان، در امتداد هدف امام شهیدشان است. سیدالشهدا به دنبال زنده کردن اراده مظلومان، درهم کوبیدن ستمگران، برای اصلاح امور انسان‌ها و در نهایت تحقق نورانیت در جامعه بشری است. لذا صرف بازنمایی محبت و مهمان‌نوازی بدون بیان اصل خونخواهی و استکبارستیزی این پدیده، ظلم بزرگی به تصویر رسانه‌ای اربعین است. از این رو تمام زیبایی‌های سفر اربعین زمانی معنا پیدا خواهد کرد که بازنمایی این مسیر بصورت یک کل منسجم، ممتد تا تمدن نوین اسلامی و محسوس در بطن زندگی حقیقی مردم باشد.
امید است مدیران و متولیان حوزه رسانه جهت حفاظت از بازنمایی تصویر و تبلیغ اربعین دقت و ملاحظات بیشتری داشته باشند؛ تا از تحریف و کژتابی آن جلوگیری شود.
این مطلب در شماره 27 نشریه نبض دانشگاه صداوسیما منتشر شده است.
نبض | تپش تحول، از دل دانشگاه
