فرگاه افشار | دانشجوی کارشناسی روزنامه‌نگاری – دانشگاه صداوسیما
زمان لازم برای مطالعه: ۵ دقیقه
در یکی از روزهای پاییزی آذرماه سال ۹۸، برنامه «انارستان» برای اولین بار به روی آنتن شبکه افق رفت تا به یکی از موضوع‌های موردنیاز جامعه، یعنی سلامت و سبک زندگی بپردازد. ایجاد آگاهی در خصوص طب سنتی ایرانی نیز به‌عنوان هدف اصلی این برنامه مطرح شد.
حالا با گذشت ۵ سال، عصرانه‌های شبکه افق به دهمین فصل از برنامه‌ای اختصاص دارد که گروه جدید تولیدکننده‌ی آن، دگرگونی‌های زیادی در ساختار و محتوا ایجاد کرده است.
در این گزارش، به تغییرهای انارستان در طول زمان، ساختار کنونی و بخش‌های مختلف برنامه و نیز شیوه‌ی تعامل آن با مخاطب خواهیم پرداخت.
از قرار معلوم، «انارستان» نامش را از انار، که پرخاصیت‌ترین و توصیه‌شده‌ترین میوه‌ها در طب ایرانی است، وام گرفته است. حالا برای پاسخ به این پرسش که آیا «انارستان» هم می‌تواند به اندازه انار برای مخاطب خود پرفایده باشد یا نه، به سراغ جانشین تهیه برنامه، آقای آرمان حیدری، رفتیم. وقتی از او درباره شاخصه‌های اصلی و وجه تمایز «انارستان» با برنامه‌های مشابه پرسیدیم، به علمی و کاربردی بودن برنامه اشاره کرد و گفت:
تمامی گروه سردبیران ما پزشک‌های متخصص طب سنتی هستند و همچنین بیشترِ کارشناسان برنامه نیز تحصیلات دانشگاهی در این زمینه دارند. این تغییرها باعث شده که اطلاعات ارائه‌شده در برنامه بر اساس واقعیت‌های علمی و مقاله‌های معتبر باشد.
به‌علاوه، در فصل‌های جدید، تلاش کرده‌ایم تا برنامه کاربردی‌تر و عملی‌تر باشد. برای نمونه، بخش‌های مختلفی مانند آشپزی، داروسازی، و سبک زندگی اضافه شده‌اند که به‌طور مستقیم به نیازهای روزمره مردم پاسخ می‌دهند.
(آرمان حیدری - جانشین تهیه)
یکی از تغییرهای ساختاری که گروه تولید جدید به آن توجه کرده‌اند، خروج از فضایی صرفاً گفت‌وگومحور و طرح موضوع‌های کاربردی است. در این راستا، بخش‌های متنوعی برای هر یک از روزهای هفته طراحی شده‌اند تا مخاطب آگاهانه و بر اساس نیاز به تماشای آن‌ها بنشیند.
شنبه: مباحث تغذیه‌ای از جمله کم‌وکیف مصرف غذاهای متداول، نحوه استفاده بهینه از دورریزها و...
یکشنبه: مباحث تلفیقی و مرتبط با طب رایج
دوشنبه: مباحث مرتبط با بیماری‌ها و آموزش داروسازی (تهیه کرم لایه‌بردار صورت، رنگ موی طبیعی و...)
سه‌شنبه: موضوع‌های مرتبط با سبک زندگی
چهارشنبه: موضوع‌های مربوط به زنان، آشپزی (با رویکرد غذاهای ایرانی و طب سنتی)، آموزش بازی‌های چندمنظوره با حضور کودکان و...
یکی از بخش‌های جدیدی که مورد استقبال قرار گرفته، آموزش‌هایی درباره استفاده از مواد غذایی است که مردم معمولاً دور می‌ریزند. برای نمونه، کارشناسان برنامه به مخاطب آموزش می‌دهند که چگونه از پوست پرتقال یا تخم‌مرغ برای درمان‌های طبیعی استفاده کند. همچنین، بخش‌های عملی مثل آموزش ماساژ، بادکش و داروسازی طبیعی نیز به برنامه اضافه شده است.
بحث‌هایی که حول محور آموزش مصلح‌های مواد غذایی و گیاه‌های مختلف مطرح شده هم جزو مطالب پربازدید در فضای مجازی بوده است.
(آرمان حیدری - جانشین تهیه)
شاید پررنگ‌ترین نقطه قوت «انارستان»، که آمار و ارقام آن هم به‌صورت کمّی و در دسترس وجود دارد، تعامل این برنامه با مخاطب به‌ویژه از طریق فضای مجازی است. بازدیدهای میلیونی برای برخی پست‌های برنامه در شبکه‌های اجتماعی باعث شده تا بخش ویژه‌ای با موضوع بررسی پربازدیدترین ویدئوهای هفته نیز در جدول پخش برنامه قرار بگیرد.
«انارستان پلاس» نیز از دیگر ابتکارهایی است که نشان‌دهنده سبک برنامه‌سازی تعاملی و کنشگری فعال مخاطب در جهت‌دهی به محتوای برنامه است. این بخش که صبح‌ها و نیمه‌شب‌ها با حضور کارشناس‌های مرتبط به روی آنتن می‌رود، مبتنی بر پرسش و پاسخ با مخاطب است. فرایند طرح سؤال‌ها هم اغلب از طریق ارسال پیامک یا ارائه شرح حال بیمارها از طریق تماس تلفنی انجام می‌شود.
لایوهای پس از برنامه را هم می‌توان مصداق دیگری از ارتباط برنامه با مخاطب دانست. طی این لایوها که تا نیم ساعت پس از برنامه برگزار می‌شود، مجری و کارشناس همزمان حضور دارند تا به سؤال‌های مخاطب پاسخ دهند.
سخنان گروه تولید برنامه نشان می‌دهد که در آینده‌ای نزدیک برنامه‌های دیگری نیز در راستای ارتباط نزدیک‌تر با مخاطب وجود دارد:
ما قصد داریم تا در آینده برنامه‌هایی برای ارتباط مستقیم با مردم برگزار کنیم. یکی از پروژه‌هایی که در دست داریم، راه‌اندازی گروه‌های جهادی برای ویزیت بیمارها و ارائه خدمات درمانی و دارو در مناطق محروم است. همچنین ایجاد یک کارگروه صرفاً برای تماس با مخاطب و کسب نظر او درباره برنامه را مدنظر داریم.
(آرمان حیدری - جانشین تهیه)
هرچه قلابمان را تیز کردیم تا شاید حاشیه و خاطره جالبی از پشت صحنه صید کنیم، فقط به یک واژه پرتکرار برخوردیم: کتری! تو گویی هر اتفاق غیرمنتظره‌ای در برنامه، زیر سر همین یک قلم است؛ از استفاده عجله‌ای از یک کتری کمی کثیف گرفته تا افتادن کتری از دست مجری...
البته آقای غفاریان، مجری برنامه، هم ما را در جریان خاطره شیرین دیگری گذاشت:
یکی از خاطره‌های جذاب و به‌یادماندنی مربوط به پنج‌قلوهایی است که با کمک طب سنتی به سلامت به دنیا آمدند و بعد ما آن‌ها را به برنامه دعوت کردیم. واقعاً حس عجیبی داشت.
اگر می‌خواهید بدنتان را بشناسید، «انارستان» را ببینید!
(آرمان حیدری - جانشین تهیه)
اگر دوست دارید تکنیک‌های ساده و خانگی سلامت و پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها را به‌صورت اصولی یاد بگیرید، «انارستان» را ببینید!
(آرمان غفاریان - مجری برنامه)
وقتی به پشت صحنه برنامه رسیده بودیم، یکی از کارشناسان داشت درباره اهمیت صبوری در پیشگیری از بیماری‌ها صحبت می‌کرد. ما حالا به این فکر می‌کنیم که بدون شک ساختن ۱۰ فصل برنامه، آن هم درباره طب سنتی که موضوعی است پرمناقشه، نیاز به صبوری زیادی دارد. شاید بتوان میزان جذب و رضایت مخاطب‌های برنامه‌ای مثل «انارستان» را معیار خوبی برای سنجش صبوری گروه برنامه‌ساز دانست.
این مطلب در نبضِ تجربه شماره 28 نشریه نبض دانشگاه صداوسیما منتشر شده است.
نبض | تپش تحول، از دل دانشگاه
