ورق سیاه به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی استفاده شده در صنایع بزرگ، دارای استانداردهای مشخصی است. از استانداردهای زمان نام‌گذاری که بگذریم ابعاد استاندارد ورق سیاه خود ازجمله موارد چالش‌برانگیز محسوب می‌شود. در صنایع مختلف بر اساس نوع کاربرد ورق سیاه، نیاز به نوع خاصی از آن احساس می‌شود اما تولید این محصول بسته به استانداردهای از قبل تعیین شده انجام می‌گیرد. ابعاد ورق سیاه در قیمت آن نیز تأثیر می‌گذارد و با توجه به نوسان قیمت روز ورق سیاه انتخاب بهترین ابعاد در قیمت نهایی محصول تأثیر خواهد داشت. بهتر است قبل از این که به بررسی ابعاد ورق سیاه بپردازیم، ببینیم ورق سیاه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
در صنعت فولاد، ورق‌های فولادی به دو روش نورد گرم و سرد در ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند. ورق سیاه محصول نورد گرم اسلب فولادی است. نورد گرم فولاد باعث تغییر در ویژگی‌های ساختاری فولاد می‌شود چراکه اجزای تشکیل‌دهنده ورق در دمای بسیار بالا تغییر کرده و رنگ آن را تیره و مات می‌کند؛ از این رو به این ورق‌ها سیاه گفته می‌شود. نرمی و سختی و بهتر است بگوییم نوع ورق سیاه بسته به آلیاژی که در ساخت آن به کار رفته است متفاوت خواهد بود و هر چه میزان کربن موجود در ترکیب شیمیایی فولاد افزایش یابد، سختی و کیفیت فولاد افزایش می‌یابد. همین امر در قیمت خرید ورق سیاه تأثیر مستقیم خواهد داشت.
خوشبختانه در کارخانه‌های فولاد ابعاد بسیار متنوعی از ورق سیاه تولید می‌شود اما به صورت کلی ابعاد استاندارد ورق سیاه از نظر ضخامت بین 1.5 تا 100 میلی‌متر، از نظر عرض در بازه بین 100 تا 200 سانتی‌متر و بدون محدودیت در طول تولید می‌شود.
تختال‌ها در فرایند نورد گرم در دمای حدود 1280 درجه سانتی‌گراد گرما می‌بینند و در ضخامت حدود 1.5 تا 16 میلی‌متر برش داده و به شکل کلاف در می‌آیند. بهترین ضخامت ورق سیاه مربوط به ضخامت 2 میلی‌متر است. ورق‌های با ضخامت بیش از 15 میلی‌متر به صورت فابریک ارائه می‌شود.
جالب است بدانید که ورق سیاهی که در کارخانه‌های تولید پروفیل و لوله کاربرد دارد، معمولا دارای ضخامت حدود 1.2 میلی‌متر است و کارخانه‌های فولاد برای این منظور، ورق سیاهی با ضخامت کمتر از 1.5 میلی‌متر نیز تولید می‌کنند. با توجه به جدول زیر می‌توانید استاندارد ابعاد را در ورق سیاه را متوجه شده و سفارش دهید:
ورق سیاه را می‌توان بر اساس آلیاژ به کار رفته در ساخت، ابعاد استاندارد ورق سیاه، کاربرد و کیفیت مواد اولیه به موارد مختلفی تقسیم نمود. هر کدام از این محصولات در صنعت متفاوتی کاربرد دارد. ما در این جا به معرفی پرکاربردترین انواع ورق سیاه بر اساس ابعاد می‌پردازیم:
ورق سیاهی که به شکل رول شده تولید می‌شود با نام ورق سیاه کلاف یا کویل نیز شناخته می‌شود. این محصول در عرض بین 1.5 تا 15 میلی‌متر تولید می‌شود. طول این مدل ورق محدودیتی ندارد اما عرض آن بین گزینه‌های 100، 125، 150 و 200 سانتی‌متر متفاوت است.
در ابتدای مقاله نیز از ورق سیاه فابریک نام بردیم. این مدل که با نام شیت فابریک نیز شناخته می‌شود به ورق‌هایی گفته می‌شود که ضخامت آن بیش از 15 میلی‌متر است. در صورت سفارش می‌توانید ابعاد مختلف آن را خریداری کنید اما ابعاد استاندارد ورق سیاه فابریک به صورت ۱۰۰×۲۰۰، ۱۲۵×۲۵۰، ۱۰۰×۶۰۰، ۱۵۰×۶۰۰، ۲۰۰×۶۰۰ و ۲۰۰×۱۲۰۰ سانتی‌متر تعریف شده و این ابعاد پرفروش‌ترین آن‌هاست.
حال که با ابعاد استاندارد ورق سیاه آشنا شدیم بد نیست نگاهی به استانداردهای رایج استفاده شده در آن نیز آشنا شویم.
همان‌طور که گفته شد ورق سیاه در دو گرید کلی ST37 و ST52تولید می‌شود. ST استفاده شده در نام‌گذاری آن‌ها بر کلمه Structure به معنی ساختار اشاره دارد. ورق سیاه گرید ST52دارای سیلیسیوم و منگنز است و به همین دلیل حالت ارتجاعی و ساختار مستحکمی دارد و از خاصیت جوش‌پذیری و جوشکاری بالایی برخوردار است. مقاومت کششی این مدل ورق سیاه نیز به اندازه 490 تا 630 نیوتن بر میلی‌متر است. در مقایسه این دو گرید می‌توان گفت که استحکام و تحمل وزن ورق سیاه گرید ST52 نسبت به گرید ST37 بیشتر است. همین امر بر قیمت ورق سیاه گرید ST52 تأثیر گذاشته و آن را گران‌قیمت‌تر نموده است.
ورق‌های سیاه یکی از پرکاربردترین تجهیزات صنعتی محسوب می‌شوند و بنابراین بر اساس موارد مختلف به دسته‌های متنوعی تقسیم می‌شوند. نوع دیگر تقسیم‌بندی این محصول بر اساس مواد اولیه و استاندارد است. این محصول اغلب در دو گرید کلی ST37و ST52تولید می‌شود. تفاوت اصلی این دو در نوع آلیاژی است که در ساخت آن به کار رفته است. در هر دوی این محصولات می‌توان عناصر فسفر، گوگرد، سیلیسیوم، منگنز و مهم‌تر از همه آهن و کربن را مشاهده کرده اما اندازه استفاده از هر کدام از این عناصر در گریدهای مختلف، متفاوت است.
این محصول در صنایع بزرگ و بهتر است بگوییم غول‌پیکر کاربرد دارد؛ اما گونه دیگری از آن در ساخت پروفیل‌های با ابعاد بالا در صنایع متوسط نیز به کار گرفته می‌شوند. ابعاد استاندارد ورق سیاه صنعتی نسبت به دیگر انواع آن تفاوت فاحشی دارد. مقاومت آن در برابر پیچش، خمش و ... بسیار بالاست.
این محصول تحت استاندارد DIN 17100 شاید نسبت به مدل صنعتی استحکام و مقاومت کمتری دارد اما در میان انواع ورق‌های فولادی، مقاومت و قدرت بسیار زیادی دارد.
قبلاً هم گفته شد که ابعاد استاندارد ورق سیاه در صنایع مختلفی کاربرد دارند. بیشترین استفاده از ورق سیاه در صنایع زیر دیده می‌شود:
در این متن به شناخت ورق سیاه و ابعاد استاندارد ورق سیاه پرداختیم. ورق سیاه که از نورد گرم شمش فولادی حاصل شده است، ورقی بسیار مقاوم در برابر عوامل محیطی است و کاربرد بسیار زیادی در صنایع بزرگ و کوچک دارد. این ورق در دو گرید کلی ST37 و ST52 تولید می‌شود و گرید ST52 نوع صنعتی آن است.
بازرگانی فولاد آیرومارت ارائه‌دهنده انواع ورق سیاه در ابعاد استاندارد و برندهای مختلف داخلی و خارجی است. در صورت تمایل می‌توانید نمودار قیمتی این محصول و درحالت کلی قیمت آهن را از سایت آیرومارت به نشانی www.iromart.com پیگیری کرده و در صورت تمایل سفارش اینترنتی خود را ثبت نمایید.
