هرلحظه دو راه پیشاروی انسان وجود دارد؛ راهی به سمت بالا و راهی به سوی پایین، مسیری در راستای آسمان و مسیری به سمت زمین، راهی به رهایی و راهی به وابستگی، جاده‌ای به سمت خدا و جاده‌ای به سمت خودیّت و در یک کلام مسیری به سمت صعود یا سقوط. کسی که در مسیر هدایت و صعود باشد اهل رشد بوده در اصطلاح قرآنی رشید نامیده می‌شود و وی تحت پوشش نام «رشید» خدا خواهد بود. اما کسی که زمینی باشد نردبان سقوط و تنزّل را می‌پیماید و او تحت پوشش اسم «مُضلّ» قرار می‌گیرد. انسان‌ها یا اهل صعودند یا اهل سقوط و خود به این امر واقفند و بصیر؛ زیرا که خداوند معرفت به این دو مسیر را درون انسان‌ها به ودیعت نهاده است.
آدمی با برخورداری از زندگی معنوی، در دریای محبت و قرب الهی غوطه‌ور می‌شود، در مسیر سعادت گام برمی‌دارد و افقی فراتر از دیگران را نظاره می‌کند. آنان اموری را درک می‌کنند که دیگران تحمل آن را ندارند؛ چرا که با روحی از جانب خدا تأیید شده‌اند.
زندگی معنوی به مانند بازی مار و پله است؛ گاهی با یک حرکت زیبا، از پله‌های صعود بالا می‌رویم و زمانی با یک عمل یا فکر نادرست به پرتگاه زشتی‌ها سقوط می‌کنیم به‌گونه‌ای که نه تنها تمامی پله‌های ترقی را باز می‌گردیم بلکه چند پله‌ای را هم تنزل می‌نماییم.
مجموعه «زندگی معنوی» بر اساس اثر فاخز و کم نظیر «منازل السائرین» خواجه عبدالله انصاری، ابواب صدگانۀ سلوک را تبیین می‌کند. در این کتاب، اصول و ویژگی‌های زندگی معنوی به گونه‌ای عرضه شده است که نظامی منسجم و چارچوبی واحد و جامع برای فهم خود ما و رفتارمان، چه از جنبه فردی و چه به لحاظ اجتماعی را فراهم می‌آورد؛ ازاین‌رو، با تکیه بر منابع دست اول معرفتی به‌ویژه قرآن کریم، نشانه‌ها و اشاره‌هایی معنوی برای پیمودن مسیر معرفت و عرفان راستین پیش روی سالکان قرار می‌دهد.
محور منازل که همان عرفان عملی و سیر و سلوک است، فناست و صد منزل، صد منزلِ فناست. اوج قلّۀ فنا این است که انسان موحّد شود؛ لذا فنا جایگاه مهمی پیدا خواهد کرد. به تعبیر ساده، فنا مستلزم محو شدن و این نیز ملازم با از خود بی‌خود شدن یا نفی تعیّن و خودیّت است.
دفتر نخست این مجموعه با نام «بیداری» جلد اول از مجموعه شرح منازل خواجه عبدالله انصاری است که نویسنده در آن به بیان اشارات و نکاتی ذیل عنوان باب «یقظه» پرداخته است.
