فن کویل دستگاهی است که در زنجیره سیستم تهویه مطبوع استفاده می‌شود. فن کویل هوا را درون محفظه می‌کشد و از طریق کویل سرمایی یا گرمایی، هوای سرد یا گرم را در محیط انتشار می‌دهد. فن کویل‌ها را بیشتر در ساختمان‌های اداری، مراکز خرید و ساختمان‌های تجاری نصب می‌کنند. فن کویل‌ها مجهز به کویل آب سرد جهت تأمین سرمایش و کویل آب گرم برای تأمین گرمایش هستند.
از آنجایی که فن کویل به‌عنوان مکمل سیستم تهویه مطبوع مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای اجزای مختلفی است. این اجزا علاوه بر فن و کویل عبارت‌اند از:
فن کویل‌ها عمدتاً کانال کشی ندارند و بیشتر برای کنترل دمای محیط بکار می‌روند. فن کویل‌ها با ترموستات یا کلید روشن/خاموش کار می‌کنند. این دستگاه هوا را مستقیماً تخلیه می‌کند و در مقایسه با سیستم‌های تهویه مطبوع کانالی یا سیستم تهویه مطبوع مرکزی مقرون به‌صرفه‌تر است. فن کویل‌ها حین کار سروصدای زیادی تولید می‌کنند و به دو شکل افقی و عمودی نصب می‌شوند. فن کویل‌ها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و به‌راحتی می‌توان در فضاهای مختلف استفاده کرد. بخصوص مناسب زون بندی هستند. اما چندان مناسب فضاهای بزرگ نیستند. فن کویل‌ها را بسته به مکان و محل نصب، و سرمایش و گرمایشی بودن دسته‌بندی می‌کنند.
فن کویل‌ها بخصوص در مواردی کاربرد دارند که قرار است دمای هر فضا به‌صورت جداگانه کنترل شود. استفاده از فن کویل باعث می‌شود که دیگر آلودگی بین اتاق‌ها منتقل نشود. فن کویل‌ها گزینه مناسبی برای استفاده در بیمارستان‌ها نیستند چراکه فیلتر فن کویل بازده مناسبی ندارد و نگهداری و تمیز کردنشان نیز سخت است. درنتیجه مناسب محیطی مثل بیمارستان نیستند که مهم‌ترین اصل آن تمیزی هوا و عدم وجود آلودگی است.
استفاده از فن کویل‌ها باعث می‌شود که تجهیزات مرکزی مربوط به سرمایش و گرمایش کوچک‌تر شود. فن کویل‌ها فقط نیاز به لوله‌کشی دارند و به نسبت کانال کشی فضای کمتری اشغال می‌کنند. نصب لوله‌کشی و سیم‌کشی بسیار ساده‌تر از کانال کشی است. البته فن کویل‌ها نسبت به سیستم‌های تهویه تمام هوا نیاز به نگهداری بیشتری دارند.
فن کویل را معمولاً در قسمت بالای سقف به‌صورت روکار و توکار نصب می‌کنند تا فضای کمتری اشغال شود. در این حالت نصب صرفاً دریچه خروجی هوا دیده می‌شود. البته فن کویل‌های زمینی معمولی و ایستاده هم بسته به فضا عرضه می‌شوند. فن کویل‌های توکار و روکار به شکل زیر دسته‌بندی می‌شوند:
فن کویل‌های سقفی ظرفیتی معادل 200 تا 1000 فوت مکعب به ازای هر دقیقه دارند و معمولاً دو نوع کابینتی و بدون کابینت هستند. فن کویل سقفی به دو مدل فن کویل دو لوله و چهار لوله نیز تولید می‌شود. فن کویل‌های دو لوله مجهز به یک لوله برای رفت و یک لوله هم برای برگشت هستند. در فن کویل‌های چهارلوله اما دو لوله برای ورود آب و دو لوله هم برای بازگشت آب اختصاص‌یافته است. فن کویل‌های چهارلوله این قابلیت را دارند که همزمان آب سرد و آب گرم را به داخل کویل هدایت کنند.
منبع: مجله ونداد تجهیز
