به زبان ساده، بازاریابی دیجیتال (دیجیتال مارکتینگ یا Digital Marketing) روشی است که جایگاه یک محصول، خدمت و یا برند در بازار به وسیله یک یا چند رسانه دیجیتالی ارتقا پیدا می‌کند. بازاریابی دیجیتال اغلب اشاره به فعالیت‌هایی دارد که در سطح اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در حال انجام است.
بازاریابی دیجیتال با اینکه بسیار در اطراف ما وجود دارد، اما هنوز هم تعریف دقیقی از آن ارائه نکرده‌ایم. ما دوست داریم که بازاریابی دیجیتال را تبدیل به بخش بسیار کوچکتری یعنی تبلیغات بنرهای اینترنتی، بهینه سازی موتورهای جستجو (SEO) و یا تبلیغات کلیکی، در نظر بگیریم. این در حالی است که این‌ها بخش‌های بسیار کوچکی از بازاریابی دیجیتال هستند، زیرا که ما از انواع گوناگونی از مدیوم‌های رسانه‌ای برای انتقال داده‌ها و دانش‌های خودمان استفاده می‌کنیم.
بازاریابی دیجیتال اجزای بسیار متنوعی دارد، تبلیغات ایمیلی، شبکه‌های اجتماعی، پادکست‌های صوتی، وبلاگ‌های نوشتاری، فیلم، پیامک، انواع سیستم‌های اطلاع رسانی و بسیاری از رسانه‌های کلان و خرد در این زمینه وجود دارد. در کل می‌توان گفت «بازاریابی دیجیتال شیوه است که فعالیت‌های نفوذ، کسب، حفظ بازار و نیز ارتباط با مشتریان و جمع آوری اطلاعات با استفاده از سیستم‌های دیجیتالی و رسانه‌های الکترونیک انجام می‌شود».
برای آنکه بتوانیم تعریف درستی از بازاریابی را ارائه دهیم، بهتر است تمرکز خودمان را بر روی این مطلب بگذاریم که اصلا بازاریابی دیجیتالی چه چیزی نیست! شکل‌های گوناگونی از رسانه‌ها در گذشته و پیش از آغاز عصر دیجیتال برای تبلیغات و بازاریابی استفاده می‌شد، رسانه‌های چاپی(روزنامه و مجله)، برنامه‌های رادیویی، شو‌های تلویزیونی و در نهایت در همین اواخر تبلیغات فضایی (بیلبورد، بنر و استند) از جمله مواردی بودند که برای بازاریابی در سطح کلان استفاده می‌شد. البته در بازاریابی خرد ابزارهای چاپی مانند بروشور، کاتالوگ، کارت ویزیت، آگهی‌ها، پلاکارد، نام‌های پستی و خبرنامه‌ها، نیز برای ارتباط با مشتریان و انجام عملیات‌های بازاریابی استفاده می‌شد.
اما نباید تعریف بازاریابی را با ابزارهای تبلیغاتی محدود کنیم. شیوه بازاریابی فیزیکی، به این صورت است که شما تمام توجه خودتان را بر روی ارتباط مستقیم با مشتری قرار می‌دهید. برای مثال با او مصاحبه می‌کنید، در هنگام خرید از او فیلم می‌گیرید، با او مذاکره می‌کنید، امکان تست کالا را به وی می‌دهید و به صورت حضوری از مشتریان می‌خواهید که برگ‌های پرسشنامه را برای شما پر کند. این فعالیت‌ها بدون هیچ واسطه الکترونیکی و دیجیتالی و یا به صورت محدود با استفاده از این وسایل انجام می‌شود و همچنان هم قدرت خود را حفظ کرده‌اند و خواهند کرد (زیرا بازاریابی شیوه خردمندانه بررسی رفتار انسان‌هاست).
اما در بازاریابی دیجیتال شما امکان سنجش‌های بیشتری را در اختیار دارید، شما می‌توانید تعداد دفعات بازدید مخاطبین را زیر نظر بگیرید، فرایند خرید او را در مدت بلندتر و بسیار بهتر رصد کنید، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند مطالب بسیار خوبی را در اختیار ما قرار دهد که بسیار بهتر از پرسشنامه‌های کاغذی کار می‌کند و در نهایت انبارش و تحلیل داده‌ها در کسری از ثانیه انجام می‌شود و حتی خود مخاطبین هم نمی‌توانند بدانند که چطور شناسایی، رصد و تحلیل شده‌اند.
برای مثال در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، هنگامی که شما در حال تماشای تصاویر هستید، به صورت دائمی تحلیل می‌شوید، و الگوریتم‌های این رسانه بر اساس علائق شما تصاویری را برای شما به نمایش می‌گذارند. این تعاملات بلافاصله تحلیل شده و برای تولید کنندگان محتوا ارسال می‌شود. حتی خود شما هم می‌توانید این نتایج را دریافت کنید. در اینجا ما نیازی به کاغذ بازی‌های مرسوم نداریم و نزدیک به هفتصد میلیون کاربر اینستاگرام به صورت در لحظه تحلیل می‌شوند و روندها و ترندهای بازاریابی را به روز می‌کنند.
اینستاگرام، گوگل، آمازون، یوتیوب و هزاران سیستم تحلیل و کلان داده دیگر اکنون در کل دنیا وظیفه‌ای جز تحلیل رفتارهای شما ندارند و به خاطر واضح بودن، حجیم بودن و به روز بودن اطلاعاتی که تولید می‌کنند از سوی بسیاری از متخصصین بازاریابی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس بیهوده نیست که اکنون تعداد زیادی از صاحبین کسب و کارها به سراغ این مدیوم‌های رسانه‌ای آمده‌اند.
اما بازاریابی دیجیتال چیزی بیشتر از داده و واکنش کاربران است. در ادامه این سری از مقالات بیشتر درباره هر کدام از آنها برای شما سخن خواهم گفت.
همانطور که گفته شد، ابزارهای دیجیتالی می‌توانند حجم بسیار زیادی از اطلاعات را گردآوری، سازماندهی و طبقه‌بندی کنند (دقت کنید که هنوز امکان تحلیل وجود ندارد). برای مثال، تعداد بازدید یک صفحه اینترنتی، ساعات، رفتار مخاطبین، زمان صرف شده، کامنت‌ها و نظرات، مکان‌های مراجعه، اطلاعات کاربران و بسیاری اطلاعات دیگر در کسری از ثانیه جمع‌آوری می‌شود و نسبت به آن واکنش درخوری ارائه می‌شود.
برای مثال می‌توان کمپین بازاریابی را مبتنی بر سن و موقعیت مکانی ایجاد کرد.
برای مثال هنگامی که فردی از جنوب کشور وارد می‌شود، صدای موسیقی صفحه یک صدای جنوبی باشد، صفحه از رنگ‌های گرم استفاده کند و اگر کودک و یا نوجوان است، کالاهای جذاب برای این سن به وی نشان داده شود و اگر مسن‌تر است، ویترین کالاهای رسمی به وی نشان داده شود. برای کسانی که از شمال کشور وارد می‌شوند، موسیقی گیلکی پخش شود و برای مثال کالاهای پرفروش آن مناطق و یا تبلیغات ویژه آن مناطق نمایش داده شود. پیاده کردن چنین ویترینی حتی در فروشگاه‌های بزرگ و ثروتمند وجود ندارد!
اما دلایل زیادی وجود دارد که افراد به سراغ بازاریابی دیجیتال می‌آیند:
البته هزاران نکته ریز و درست دیگر مانده است که من علی ذکایی در آینده نزدیک بیشتر و بهتر آنها را برای شما بازگو خواهیم کرد. با این حال هدف ما در اینجا آن بود که توضیح ابتدایی و آشنایی ابتدایی برای شما با بازاریابی دیجیتال ایجاد کنیم که در آینده بیشتر به آنها خواهیم پرداخت.
این مقاله با اسپانسری سایت آی‌تی‌باز تهیه شده است. آی‌تی‌باز تامین کننده، فروشنده و آموزش دهنده تجهیزات دیتاسنتر، سرور، استوریج و فایروال در ایران و جنوب غرب آسیاست. این سایت اکنون به عنوان یک پلتفرم بزرگ در زمینه ارائه تمامی تجهیزات شبکه فعالیت می کند.
