قرارداد EPC نوعی از قراردادهای یپیچیده ای می باشد که روزبه روز همراه با رشد صنعت، بیشتر و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
در گذشته در برخی از طرح های بزرگ عمرانی و صنعتی از قرارداد هایی استفاده می شد که کارفرما و پیمانکار توسط مشاور پروژه ای را برعهده می گرفتند. اما این کار علاوه بر آن که طراحی و ساخت، در طولانی شدن زمان کلی پروژه نقش داشت، اصلاح و بازنگری طراحی در زمان اجرا نیز زمان زیادی را به خود اختصاص می داد. همین دلایل سبب شد تا شرکت های پیمانکاری به عنوان کارفرما کلیه مراحل طراحی، ساخت و اجرا را برعهده بگیرد.
با این کار اگرچه برای کارفرما محدودیت هایی ایجاد شد، اما از آن جایی که بسیاری از فعالیت ها برعهده پیمانکار قرار گرفت، کارفرما نیز از عهده داشتن مسئولیت های نه چندان سخت و سنگین مدیریتی و اجرایی آزاد می شد. همچنین زمان اجزای طراح نیز بسیار کاهش پیدا می کرد.
قرارداد EPC ؟
قبل از آن که به تعریف قرارداد EPC بپردازیم، به مفهوم اصلی این واژه می پردازیم. واژه EPC مخفف کلمه های Engineering/Procurement/Construction است که به معنی مهندسی و طراحی، تامین و تدارکات، ساخت و اجرا می باشند. در واقع این قرارداد به قراردادی گفته می شود که براساس آن کارفرما نیز تمامی فعالیت های یک پروژه را همچون مهندسی و طراحی، خرید و تامین تمامی اقلام و تجهیزات و در نهایت ساخت، اجرا و نصب را برعهده فردی که به عنوان پیمانکار پروژه معرفی شده است، قرار می دهد. در این قرارداد ها کلیه مسئولیت هایی که مربوط به پروژه است، بر عهده پیمانکار یا شرکت طرف قرارداد گذاشته شده و در مقابل کارفرما نیز تنها مسئولیت نظارت را برعهده خواهد داشت.
به صورت کلی به شرکت هایی که کار EPC (سه فاز مهندسی و طراحی، تامین و تدارکات، ساخت و اجرا) و قرارداد EPC را برعهده می گیرند، شرکت های EPC گفته می شود.
اکنون با مفهوم اصلی قرارداد EPC آشنا شدیم، اما در این قسمت می خواهیم با فعالیت هایی که در هر فاز باید انجام شود، آشنا می شویم:
فاز مهندسی و طراحی یا Engineering
تهیه مدارک، اسناد و نقشه های مورد نیاز جهت طراحی و ساخت اقلام و تجهیزات
تعیین و تایید متریال اقلام
تهیه دیتاشیت محصول و کالا
تهیه دستورالعمل فعالیت های مختلف
تهیه درخواست ها و اسناد خرید تجهیزات، کالا و مواد
تهیه مدارک و نقشه های فنی مربوط به نصب تجهیزات
تهیه مدارک و نقشه های فنی مربوط به اجرای فعالیت ها
فازتامین و تدارکات یا Procurement
در این مرحله اقلام، تجهیزات و مواد مورد نیاز پروژه باید توسط پیمانکار خریده و ساخته شود و در نتیجه از پیمانکاران جزء یا فروشندگان تحویل گرفته شود.
فاز ساخت، نصب یا اجرا Construction
در این مرحله از پروژه، کار نصب اقلام و تجهیزات و ساخت نهایی انجام می گیرد.
نظرات مشتریان درباره پروژه ها رد راستای قرارداد EPC.
برای اجرای پروژه با روش EPC چه پیش نیاز هایی لازم است؟
دستگاه اجرایی باید توانایی بسیاری در تعریف دقیق و کامل پروژه و همچنین تفاهم دو جانبه بین دستگاه اجرایی و پیمانکار را در راستای هدف پروژه را داشته باشد.
دستگاه اجرایی باید توانایی لازم را در خصوص مدیریت پروژه داشته باشد.
تأمین اعتبار مورد نیاز و دسترسی به آن در موعدهای از قبل تعیین شده
پیمانکار مربوطه باید دارای ویژگی های یک پیمانکار عمومی و همچنین یک مشاور و طراح نیز باشد.
قبل از شروع کار باید مشخصات و الزامات فنی استاندارد و همچنین تثبیت آن نیز مشخص شده و وجود داشته باشد.
ویژگی های قرارداد EPC
قرارداد EPC در کشور ایران روز به روز در حال پیشرفت است و این پیشرفت نیزوابسته به ویژگی هایی می باشد که باعث شده بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. این ویژگی ها عبارتند از:
انتقال ریسک اجرای پروژه به پیمانکار: یکی از مهمترین ویژگی های قرارداد EPC انتقال ریسک اجرای پروژه به پیمانکار می باشد. این ویژگی سبب می شود تا کارفرما تمامی عناصر پروژه را برعهده این شخص قرار دهد. در نهایت کارفرما مسئولیت ها و خسارت های احتمالی را از شخص پیمانکار خواهد خواست.
آزادی عمل پیمانکار EPC: براساس مورد اول از آن جایی که تمام مسئولیت ها و ریسک های اجرا به عهده پیمانکار است، پیمانکار باید در خصوص مسائل دیگر همچون شیوه طراحی و روش ساخت پروژه، آزادی عمل داشته باشد. این بدین معنا نیست که کارفرما حق هیچگونه دخالتی ندارد بلکه نوعی آزادی عمل است که باید برای پیمانکار بیان شود.
قیمت مقطوع در قرارداد های EPC: تمامی قرارداد های EPC به صورت قیمت مقطوع است و در ابتدای قرارداد بین کارفرما وپیمانکار وافق می شود. در مقابل پیمانکار باید پروژه را با همان قیمت از قبل تعیین شده به پایان برساند.
اهمیت فورس ماژور در این قرارداد: این قرارداد با قیمت مقطوع بسته شده و پیمانکار نیز باید در زمانی که توسط کارفرما مشخص می شود، پروژه را تحویل بدهد.فورس ماژور نیز در این قرارداد دارای اهمیت بسیاری است چرا که موجب پایان تعهدات طرفین می شود.
شرط بقای مسئولیت در این نوع قرارداد: پیمانکار باید پروژه را در زمان مشخص شده توسط کارفرما، آماده و تحویل دهد. از آن جایی که هر پروژه ممکن است دارای عیب هایی باشد که در زمان تحویل مشاهده نمی شوند، به همین علت باید شرط بقای مسئولیت پیمانکار EPC در در قرارداد وجود داشته باشد.
مزایای استفاده از قرارداد EPC
از مهمترین مزایایی که قرارداد EPC دارد می توان به عدم وجود پیمانکاران متعدد برای ساخت و اجرای پروژه اشاره کرد. این قرارداد تنها با یک پیمانکار در خصوص اجرای پروژه قابل اجرا است و پیمانکار مسئولیت کلی در خصوص ساخت و طراحی پروژه را خواهد داشت.
از آن جایی که تعیین قیمت در ابتدای قرارداد به صورت مقطوع منعقد می شود، باعث می شود که تعهدات مالی کارفرما از ابتدا مشخص است و تحت تاثیر تغییرات در اوضاع و احوال پروژه قرار نگیرد. همچنین پیمانکار تمام سعی خود را می کند تا کار خود را هر چه سریعتر به پایان برساند.
سرعت بیشتر قرارداد های EPC نسبت به قرارداد های سنتی در خصوص اجرای پروژه.
