منتشر شده در کانال تلگرامی «راهبرد» در 30 اردیبهشت 97
✍️ در دومین روز از ماه رمضان سعادتی حاصل شد تا در افطاری اعضای حزب نهضت آزادی ایران شرکت کنم.
✍️ در این مراسم، جناب تاج زاده یکی از سخنرانان بود و موضوع سخن او ارائه راهکاری برای برون رفت از شرایط بغرنج کنونی.
✍️ راهکار پیشنهادی ایشان به طور خلاصه جلب مشارکت عمومی مردم از طریق گشایش های سیاسی اجتماعی و لغو نظارت استصوابی بود.
✍️ از آنجا که باور دارم عبور از این وضعیت صرفا به دست نیروهای اصلاح‌طلب (به معنای عام آن و نه صرفا جناح سیاسی اصلاحات) می تواند انجام شود و متاسفانه آنها نیز هنوز به راه حل واقعی نرسیده اند؛ لازم دانستم جسارت کرده و نقد خود را به جناب تاج زاده و این نوع نگاه بیان کنم.
✍️ آنچه که جناب تاج زاده بعنوان راهکار ارائه کردند؛ در واقع صرفا بیان ایدئولوژی اصلاح‌طلبی است و نه راهکاری عملی.
✍️ پرواضح است که یک نظام دموکراتیک بسیار کارآمدتر است و می تواند مشکلات متعدد داخلی و خارجی را مدیریت کند؛ اما مساله اصلی این است که چگونه به آن نقطه برسیم.
✍️ اینکه بعنوان راهکار به رقیب سیاسی خود بگوییم دست از قدرت بکش و کنار برو؛ در واقع بیشتر لجبازی است تا عزم حل مساله داشتن.
✍️ وقتی صحبت از راهکار می کنیم؛ یعنی باید بتوانیم با توجه به توانایی های موجود گام های عملی تحقق آن را برشمریم.
✍️ از سوی دیگر، هر راه حلی که همه مسئولیت را متوجه یک طرف بداند و سعی در حذف او داشته باشد؛ محکوم به شکست است. چراکه این راه را در ۱۵۰سال اخیر بارها رفته ایم و کار بسامان نشده است.
? در بحث جناب تاج زاده سه راهکار از سوی سه نیروی سیاسی مطرح شد:
✍️ اولین آن راهکار یکدست سازی حکومت با حذف همه مخالفین و میانه‌روهاست که جناح راست دنبال می کند.
✍️ راه حل دوم متعلق به براندازان است که خواهان حذف کلیت جمهوری اسلامی اعم از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان هستند.
✍️ راهکار سوم هم که راهکار جناب تاج زاده است که عملا درخواست تغییر منش و کنار رفتن از قدرت را از اصولگرایان دارد.
✍️ در واقع اینها نه راهکار حل مساله که پافشاری بر مواضع خود و تلاش برای کنار گذاشتن دیگر طرف های قدرت است و طبیعی است نتیجه چنین شرایطی درگیری و نابودی همه طرف های درگیر است.
✍️ اما راه حل واقعی که متضمن حضور و همکاری همه طرف ها باشد و قابلیت اجرا شدن داشته باشد؛ چیست؟
✍️ از نظر نگارنده، گذر از گزاره های ایدئولوژیک و افزایش آزادی های فردی و اجتماعی می تواند نقطه مشترک طیف وسیعی از نیروهای سیاسی باشد.
✍️ از اقشار سکولار جامعه که امیدی به اصلاح درون ساختاری ندارند تا اعتدالیون و محافظه کاران می توانند حول رفع یکسری از محدودیت ها و گشایش آزادی های فردی توافق کنند.
✍️ چراکه یک سر طیف این بخش از مطالباتش در اولویت قرار گرفته و سر دیگر طیف متوجه عدم امکان اداره جامعه بدون رفع این تنش ها بین مردم و حاکمیت شده است.
✍️ در این میان، فقط جناح راست افراطی نقطه مقابل این خواسته است که اگر روش انجام چنین تغییراتی منابع قدرت و ثروت آنان را تهدید نکند؛ در نهایت با این گشایش ها هماهنگ خواهند شد.
✍️ تمرکز همه نیروهای اصلاح‌طلب روی آزادی فردی و اجتماعی و همراهی محافظه کاران از این روند می تواند چند گره مهم را باز کند:
۱- سطح تنش بین مردم و حاکمیت بشدت کاهش می یابد و این خود باعث آرامش بیشتر جامعه و فراغ بال بیشتر حکومت برای حل مشکلات می شود.
۲- ظرفیت فعالیت های اقتصادی متعددی بخصوص در حوزه گردشگری و تفریحات و فعالیت های هنری ایجاد خواهد شد که می تواند چرخ اقتصاد کشور را به حرکت درآورد.
۳- امکان رفع بحران‌های بین‌المللی با تغییر رویکرد ایدئولوژیک به عملگرایانه مهیا خواهد شد.
۴- افزایش نشاط و شادی خود بسیاری از معضلات اجتماعی را که ریشه در تنش عصبی و افسردگی دارند؛ تعدیل خواهد کرد.
۵- شکاف ین اصلاح‌طلبان و بدنه جامعه را به مقدار بسیار زیادی از بین خواهد برد؛ چرا که منافع مطالبه آزادی فردی برای تک تک افراد جامعه است، اما منفعت اصلی آزادی نسبی سیاسی از دید بسیاری صرفا برای نخبگان اصلاح‌طلب با حضور در قدرت خواهند بود. تغییر اولویت اصلاح‌طلبان آنان را به بدنه جامعه پیوند خواهد داد.
?اما این رویکرد به چند دلیل عملیاتی تر است:
１- تعدیل وجه ایدئولوژیک یا عرفی سازی حکومت چون به بازتوزیع کیک قدرت در کوتاه مدت و حتی میان مدت منجر نمی شود؛ مقاومت کمتری را از سوی هسته سخت قدرت به دنبال خواهد داشت.
2- مطالبات عمومی مردم بخصوص نسل های جوان نیز بیش از آنکه سیاسی باشد، اجتماعی است و به سختی می توان آنان را پشت مطالبات سیاسی بسیج کرد؛ اما مطالبات اجتماعی و آزادی های فردی بسیج کننده طیف وسیع از اقشار مختلف جامعه با مطالبات سیاسی مختلف است.
۳- در شرایط کنونی عرفی ترین چهره جمهوری اسلامی رییس‌جمهور است و بهتر از هرکس دیگری می تواند چنین پروژه‌ای را به پیش ببرد. کمااینکه در حوزه سیاست خارجی تا حدودی توانست یک سری تابوها را بشکند.
✍️ ایجاد اجماع بین نیروهای تحولخواه و محافظه کار جامعه روی مطالبه خروج حکومت از حوزه خصوصی افراد جامعه و استفاده از ظرفیت های قانونی مانند داشتن یک فراکسیون اقلیت در مجلس و دولت و شهرداری کلانشهرهای کشور می تواند گام مهم و بزرگی در راه حل مشکلات ریز و درشت کشور باشد؛ اگرچه آخرین گام نیست.
