درباره انتخابات پیش رو حرف برای گفتن بسیار است اما در این نوشتار سعی می کنم درباره راهبردهای اصلی دو جریان داخلی اصلاح طلبان و سناریو های احتمالی بحث کنم.
در بین اصلاح طلبان یا در گستره ای بزرگتر، بخش نوگرای جامعه ایران دو راهبرد اصلی قابل شناسایی است. یکی بهبود خواهی است و دیگری اصلاحات ساختاری(گذارطلبان). بهبود خواهان (یا روزنه گشایان) از سیاست اصلاحات تدریجی با کنش های حداقلی و ممکن در ساختار کنونی دفاع می کنند و معتقد اند به امید اصلاح ساختار دفعی نباید از برداشتن گام های کوچک سر باز زد. بنابراین در هر شرایطی از مشارکت در انتخابات حمایت می کنند.
گذار طلبان ساختار موجود و راهبردهای حاکم بر کشور را مسئله اصلی می دانند و معتقدند باید در ساختار فعلی تغییرات اساسی ایجاد کرد تا راه برای توسعه باز شود. البته بخشی هم بین این دو راهبرد در نوسان اند که موضوع این نوشتار نیست.
فرض نگارنده این است که خواننده با این دو جریان آشنایی دارد و نیازی به شرح بیشتر و ذکر مصادیق نیست. پس از این مقدمه می گذرم تا به انتخابات پیش رو بپردازم.
تایید صلاحیت غیر منتظره مسعود پزشکیان باد را به پرچم بهبود خواهی وزانده و بحث و جدل جدی ای را در جامعه ایجاد کرده و طیف وسیعی از مردم مشغول سبک سنگین کردن شرایط هستند.
برای شفاف تر شدن بحث لازم می دانم سناریو های محتمل و نتایج آنها را بررسی کنم شاید تصمیم گیری برای خوانندگان راحت تر و با چشمی بازتر میسر شود.
سناریو اول: تحریم گذار طلبان ، شکست پزشکیان
در این سناریو گذارطلبان می توانند این‌گونه استدلال کنند که تحریم سه انتخابات پیشین جواب داده و حکومت مجبور به بازتر کردن فضا شده. بنابراین در صورت استقامت بیشتر می توان امتیاز بیشتری هم گرفت.
این جریان که بعد از جنبش ژینا در داخل بسیار گسترده شده و امکان بروز و ظهور علنی پیدا کرده، ترجیح می دهد که با حفظ فاصله با بهبود خواهان، به وضعیت پیشا مهسا باز نگردد.
در این شرایط، هشتم تیر (با توجه به اینکه انتخابات پیش رو یک انتخابات کاملا ملی و سیاسی است)، تبدیل به وزن کشی جدی بین نیرو های سیاسی خواهد شد و در معادلات آینده نقش مهمی بازی خواهد کرد.
بنابراین میزان مشارکت و رای هر جناح مهم خواهد بود.اگر میزان مشارکت از ۵۰ درصد بگذرد طراحی مهندسان انتخابات به نتیجه رسیده و ضمن عبور از بحران مشروعیت و اختلافات داخلی، نامزد خود را هم به پاستور رسانده اند.
اگر میزان مشارکت همچنان زیر ۵۰ باشد گذارطلبان قدرت خود را به رخ خواهند کشید و در تحولات بعدی تعیین کننده خواهند شد.
همچنین اگر دولت آینده را ۸ ساله فرض کنیم آخرین فرصت جریان دوم خرداد(اعم از بهبود خواه و گذارطلب) برای حضور در دولت خواهد بود، چرا که این جریان در سال ۱۴۱۱ چهره ای برای ریاست جمهوری نخواهد داشت.
سناریو دوم: پیوستن گذارطلبان به کمپین پزشکیان و پیروزی او.
این سناریو در واقع همان سناریوی ۹۲ است. با این تفاوت که پزشکیان در داخل ساختار تنهاست و مانند روحانی ۹۲ از حمایت افراد پر نفوذی مانند هاشمی و ناطق بهره مند نیست و دوباره مانند دهه نود، دولت بین منگنه مطالبات اجتماعی و محدودیت های ساختاری گرفتار خواهد شد و بعید است عملکردی بهتر از دولت دوازدهم از خود به جای بگذارد.
از سوی دیگر جریان گذار طلبی هویت و اثرگذاری خود را از دست می دهد و دوباره به وضعیت پیشا مهسا بازخواهد گشت.
سناریو سوم: مشارکت گذارطلبان با حفظ هویت، پیروزی پزشکیان
در این سناریو گذارطلبان به جای اینکه از مواضع خود عقب نشینی کنند، وارد معامله ای برد-برد با بهبود خواهان می شوند. به این صورت که از نامزد بهبود خواهان خواهند خواست تا بدون اینکه برای دولت آینده خود تعهدی ایجاد کند، انتخابات را به رفراندومی برای مطالبات مشخصی تبدیل کند. یعنی اعلام کند رای به من تایید این خواسته ها( مثلاً آزادی سبک زندگی و سیاست خارجی تعاملی ) است و من در حد توانم برای آنها تلاش می کنم.
در این شرایط نه تنها گذار طلبان توانسته اند به شکلی ایجابی وزن خود را مشخص کنند، بلکه به ایجاد دولتی که زمینه چانه زنی بیشتر را فراهم می کند، کمک کرده اند. از سوی دیگر راه را برای مصادره رای خود به نفع مشروعیت ساختار بسته اند.
اینکه کدام سناریو رخ خواهد بستگی به بازی بازیگران سیاسی و رفتار اقشار مختلف جامعه دارد اما شناخت درست از تبعات هر سناریو ما را به تصمیم گیری بهتر و انتظارات واقعی تر هدایت می کند. نباید از یاد ببریم که انتخابات یک ابزار کنش سیاسی است و این نحوه مواجهه ما با آن است که تعیین می کند فرصت است یا تهدید.
منتشر شده در کانال ملی مذهبی
