در عصر دیجیتال، رسانههای اجتماعی به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شدهاند. این روش ارتباط جدید، بهاشتراکگذاری اطلاعات و حتی درک ما از خود را تغییر داده است. درحالیکه پلتفرمهای رسانههای اجتماعی مزایای متعددی را ارائه میدهند، معایب خاصی نیز دارند. یکی از این نگرانیها تأثیر رسانههای اجتماعی بر الگوهای مصرف ما بهویژه در حوزه لباس و بهصورت کلی مُد است.
مد سریع پدیدهای است که با رشد ناگهانی رسانههای اجتماعی پدیدار شد. این اتفاق تولید لباسهای ارزانقیمت و مد روز اشاره دارد که برای استفاده در مدت کوتاهی طراحی شدهاند تا بهسرعت دور ریخته شوند و با اقلام جدید جایگزین شوند. یادم میآید که زمانی خوشتیپهای خانواده در مورد «رنگ سال» حرف میزدند؛ ولی این روزها اینفلوئنسرها و فروشگاههای آنلاین در مورد «رنگ ماه» و «رنگ هفته» در شبکههای اجتماعی با همه حرف میزنند، رسانههای اجتماعی نقش مهمی در افزایش تقاضا برای مد سریع ایفا کردهاند. قرارگرفتن مداوم در معرض اینفلوئنسرها، افراد مشهور و تبلیغات آنلاین که آخرین روند مد را به نمایش میگذارد، فرهنگ لباسهای یکبار مصرف را ایجاد کرده است.
پلتفرمهای رسانههای اجتماعی بر اساس اصل رضایت فوری ساخته شدهاند. با چند ضربه روی صفحهنمایش، میتوانیم دنیایی از گزینهها، گرایشها و سبکهای بهظاهر نامحدود را کشف کنیم. با چند واکنش نسبت به رنگ و طرح، آنها ذائقه ما را کشف کرده و محتوای دقیقتری بر اساس علاقه ما نمایش میدهند و ما بیشتر و بیشتر غرق دنیای خیالی شبکههای اجتماعی میشویم. فرهنگ پستهای “لباس روز” و فشار برای همگامشدن با جدیدترین مدها، تمایل ما را برای لباسهای جدید تسریع کرده است. در نتیجه، صنعت پوشاک برای پاسخگویی به این تقاضا وفق داده شده است که منجر به افزایش سرسامآور تولید و مصرف شده است. رسانههای اجتماعی فضایی است که در آن افراد اغلب نسخهای کامل از خود را ارائه میکنند. نسخهای به نظر کامل که شاید ناخواسته بر علیه زندگی تلاش میکند، اینفلوئنسرها و سلبریتیها تصویری ایدهآل از مد و زیبایی را ترویج میکنند و به نظر میرسد که داشتن یک کمد لباس گسترده برای حفظ سطح مطلوبیت مشابه ضروری است. ترس از دیدهشدن چندین بار در یک لباس به دلیل بررسی دقیق رسانههای اجتماعی میتواند منجر به خرید بیش از حد و متعاقباً ردپای زیستمحیطی بیشتر شود.گسترش مد سریع عواقب شدیدی برای محیطزیست دارد. صنعت پوشاک یکی از بزرگترین عوامل آلودگی، کاهش آب و انتشار کربن است. مد سریع متکی بر مواد ارزانقیمت و شیوههای کار استثماری است که چرخه مصرف بیش از حد و اتلاف را تداوم میبخشد. علاوه بر این، دورریختن لباسهای ناخواسته به سرریزشدن محلهای دفن زباله کمک میکند و صدها سال طول میکشد تا تجزیه شوند. درحالیکه رسانههای اجتماعی کاتالیزوری برای رشد مد سریع بودهاند، میتوانند بستری برای تغییرات مثبت نیز باشند. اینفلوئنسرها و مصرفکنندگان آگاه شروع به استفاده از حضور آنلاین خود برای حمایت از انتخابهای مد پایدار کردهاند. با ترویج برندهای اخلاقی، به اشتراک گذاشتن نکاتی در مورد تغییر کاربری یا صرفهجویی در لباس، و تشویق مصرف آگاهانه، رسانههای اجتماعی میتوانند نقشی اساسی در تغییر نگرش ما نسبت به مد داشته باشند.
شبکههای اجتماعی بدون شک نقش بسزایی در ظهور مد سریع و تأثیر نامطلوب آن بر محیطزیست داشتهاند. قرارگرفتن دائمی در معرض استانداردهای دستنیافتنی مد، همراه با فریب لذت فوری، به فرهنگ مصرف بیش از حد و اتلاف دامن زده است. بااینحال، باقدرت ارتباط افراد در سراسر جهان، رسانههای اجتماعی نیز پتانسیل ایجاد تغییرات مثبت را دارند. با استفاده از این پلتفرمها برای حمایت از شیوههای مد پایدار، میتوانیم روایت را تغییر دهیم و به سمت صنعت مد آگاهتر و مسئولانهتر نسبت به محیطزیست حرکت کنیم. شاید زمان آن فرارسیده است که رسانههای اجتماعی نیروی خوبی برای شکلدادن به آیندهای پایدارتر باشند.