شهر سلماس ؛ راهنمای تاریخ گردی

شهر سلماس

شهر سلماس یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی است که نام قدیمی آن شاپور بوده است. شهر سلماس از سمت شمال به دریاچه ارومیه راه دارد و از سوی دیگر به مرز ترکیه کنونی می رسد.

آثار تاریخی که از دوره های پیش از میلاد مسیح تا دوره ساسانیان و سپس دوران اسلامی و حتی در قرن معاصر، در شهر سلماس به جا مانده اند گواهی بر این مدعاست که شهر سلماس یکی از شهر های کهن ایران میباشد.

آثار مختلفی در شهر سلماس و اطرافش وجود دارند که از تمدن دوران ماد و هخامنشی در تپه های باستانی این شهرستان به جا مانده است همچنین سنگ نگاره معروف «خان تختی» در دوره ساسانی و چندین کلیسای تاریخی که در سده های بعدی به دست توانمندان اهل فن در شهر سلماس بنا شده است.

حتی پس از زلزله معروف سال ۱۳۰۹ خورشیدی هم یک حمام سنتی و زیبا در این شهر ساخته شده است. سفر به شهر سلماس، سفری است که از کنار ساحل دریاچه ارومیه آغاز می شود و تا عمق تاریخ کهن ایران پیش می رود؛ سفری که در آن می توانید به دیدار بناهای تاریخی زیبایی بروی

چطور به شهر سلماس برسیم؟

شهر سلماس در ۱۰۰ کیلومتری تهران، ۱۷۵ کیلومتری تبریز و ۹۵ کیلومتری ارومیه قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید از کنار دریاچه ارومیه بگذرید.

از سمت تهران: ابتدا باید خود را به تبریز برسانید، سپس وارد جاده مرند شوید. اما قبل از مرند و در شهر کوچک صوفیان مسیر سمت چپ را انتخاب کنید تا به شبستر و تسوج رفته، بعد از گذر از آنها به شهر سلماس برسید.

از سمت غرب: ابتدا از مسیر مهاباد خود را به ارومیه برسانید و از کمربندی شمالی ارومیه با بزرگراه خاتم الانبیا وارد جاده سلماس شوید.

کلیسای تاریخی

این کلیسای تاریخی که در اواخر دوره صفوی بنا شده، گئورگ مقدس نام دارد و به دلیل قرار گیری در روستای هفتوان به نام همین روستا شهرت یافته است. این کلیسا دوبار آسیب دیده است؛ اولین بار در سال ۱۳۰۱ خورشیدی و بار دیگر پس از زمین لرزه ۱۳۰۹ که هر دوبار بازسازی و مرمت شده اند. کلیسای هفتوان به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در شهر سلماس چه میبینیم؟

جاذبه های تاریخی شهر سلماس، هم در داخل و هم در اطراف شهر پراکنده اند و برای دیدن شان باید وقت بگذارید. مشهورترین دیدنی های شهر سلماس را در روستاهای اطراف این شهرستان میتوانید ببینید.

حمام شیخ: این حمام تنها موزه و آثار تاریخی پابرجا در شهر سلماس می باشد که در مرکز این شهرستان قرار گرفته است.

برای رسیدن به این حمام باستانی می بایست در خیابان امام، بین میدان انقلاب و مدرس، به نبش خیابان سوره ای پشت شعبه پست بانک بروید.

پس از زلزله سال ۱۳۰۹ عملیات ساخت این حمام در بخش های نوساز شهر سلماس آغاز شد. ساخت این حمام سه سال به طول انجامید و اگر چه مصالح نسبتا جدید در آن به کار رفته، اما سبک معماری اش کاملا سنتی و حتی در بخش هایی هم الهام گرفته از معماری گرجی است.

برای ساخت دیوارهای این حمام از سنگ و آجر استفاده شده و رج های آجری ایجاد شده در مجاورت دیوار سنگی، برای جلوگیری از نفوذ نم بوده اند. گنبد اصلی سربینه حمام هم روی هشت ستون سنگی و تراشکاری شده، استوار است. این حمام حالا موزه مردم شناسی شهر سلماس می باشد.

کتیبه خان تختی: از شهر سلماس که خارج می شوید و به سمت ارومیه حرکت می کنید، ۱۲ کیلومتر بعد از شهر سلماس، درست روبه روی سه راه «سرو»، کتیبه خان تختی را در سمت چپتان خواهید دید که به جاده هم بسیار نزدیک است.

این سنگ نگاره بیش از یک هزار و ۷۰۰ سال قدمت دارد و به دوره ساسانیان بر میگردد. این سنگ نگاره اردشیر بابکان و پسرش شاپور یکم را نشان می دهد که سوار بر اسب هستند و جلوی هر کدام هم پیاده ای ایستاده است.

شهر سلماس در دوره اشکانیان، یکی از مناطق مورد مناقشه بین ایران و رومیان بوده است. این سنگ نگاره صحنه پیروزی لشکر ایران بر رومیان، را نمایش می دهد. دو نفر پیاده ای که بر روی سنگ حکاکی شده است، دو نجیب زاده ارمنی هستند که در حال تقديم هدایا به اردشیر اول و ولیعهدش می باشند.

کلیساها: در روستاهای اطراف شهر سلماس، چندین کلیسای قدیمی و تاریخی را می توانید ببینید. در جنوب غربی شهر سلماس که وارد خیابان ملت می شوید، در همان ابتدای جاده «تازه شهر» خروجی روستای هفتوان را در سمت چپتان می بینید.

در این روستا که فاصله خیلی کمی از شهر سلماس دارد، کلیسای گئورگ مقدس یا هفتوان را خواهید دید که در سال ۱۶۵۰ میلادی (۱۰۲۸خورشیدی) بنا شده است و داخل یک باغ با درختان فراوان و کهنسال قرار دارد.

این جاده فرعی را که ادامه دهید به روستای «ملحم» می رسید که اگر چه بخش هایی از کلیسایش خراب شده، اما دیدن سنگ قبرهای گورستان ارامنه اش خالی از لطف نیست.

به جاده که بر گردید، کمی جلوتر و باز هم در سمت چپتان به فرعی روستای خسرو آباد می رسید و در کلیسای قدیمی اش؛ وانگ و مارسر کیسه را می توانید ببینید. در جاده «تازه شهر»، مسیرتان را به غرب ادامه دهید تا قبل از «تازه شهر» خروجی روستای «پیته ویر» را در سمت چپ تان ببینید که کلیسای حضرت يعقوب در آن روستاست.

قلعه ها: قلعه «پیر چاوش» بر فراز کوهی به همین نام در نزدیکی کتیبه خان تختی و همچنین قلعه و دخمه های معروف روستای «چهریق» (بعد از تازه شهر و کتبان)، نشان دهنده تمدن کهن شهر سلماس و سکونت مردم در هزاره اول پیش از میلاد در این منطقه است.

این مقاله از مجله جامونه، سامانه اجاره آپارتمان مبله در تهران برداشته شده است.

لینک منبع: شهر سلماس ؛ راهنمای تاریخ گردی