اثر حقیقت واهی

امروز در عصر جدید رسانه‌‌ای‌‌، اطلاعات در شبكه‌‌های اجتماعی با پدیده جدید دیگری مواجه شده است ؛گاهی در انتشار محتوا و مطالب در شبكه‌‌های مجازی و حتی رسانه‌‌های سنتی برای آنكه موضوعی رنگ واقعیت و حقیقت به خود بگیرد از تكرار استفاده می‌‌شود‌‌. محتوای دروغ و فریبنده بارها منتشر شده و باز نشر می‌‌یابد و چون کاربران و مخاطبان آن‌‌را به دفعات خوانده‌‌اند، به مجموعه دانش‌‌های آنان تبدیل می‌‌شود و آن‌‌را باور می‌‌كند‌‌.

بدین ترتیب در شبكه‌‌های اجتماعی مطالب بی‌‌ارزش و مورد علاقه عموم كاربران که نیاز به فکر و تفکر ندارد، به صورت انبوه منتشر و توزیع می‌‌شود و در اثر تكرار مطالب غیر واقعی و حقیقی به مطالب عینی و واقعی و درست تبدیل می‌‌شوند كه به آن « #اثر_حقیقت_واهی» گفته می‌‌شود‌‌. در روانشناسی نیز این مساله وجود دارد؛ تمایل به باور درستی مطلبی در اثر تکرار. یکی ازعوارض شبکه‌‌های اجتماعی شیوع این پدیده به سادگی و سرعت بالاست. وقتی مطالب غیر واقعی و حقیقی در اثر تکرار واقعی و حقیقی می‌‌شوند،تمایل به باور درستی مطلب افزایش می‌‌یابد تا جایی که شبکه‌‌های اجتماعی منبع اطلاعات(در حقیقت فریبکارانه) عنوان شده و عموماً به آن استناد می‌‌شود و از سوی تعداد زیادی باور و پذیرفته می‌‌شود، بی‌‌آنکه به سادگی درک شود.

اثر حقیقت واهی Illusory Truth Effect (همچنین به عنوان شناخته شده اثر اعتبار یا اثر حقیقت)، تمایل به باور و درست‎انگاری اطلاعات پس از تکرار اطلاعات است .این پدیده اولین بار در سال ۱۹۷۷ طی مطالعاتی در دانشگاه ویلانوا و دانشگاه تمپل مورد بحث و مطالعه قرار گرفت. وقتی حقیقتی مورد ارزیابی قرار می‌‌گیرد، مردم بر این مساله که آیا اطلاعات با دانسته‎های آنها در ارتباط است یا آشنا به نظر می‎رسد تکیه می‎کنند. شرایط اولیه مبنی بر مقایسه اطلاعات جدید و دانسته‎های قبلی در راستای اعتبارسنجی منطقی به نظر می‎رسد. تکرار اطلاعات و اظهارات منجر به باورپذیر شدن آنها در مقایسه با اطلاعاتی که تکرار نمی‎شوند در ذهن افراد می‎شود. اثر حقیقت واهی همچنین با خطای ادراک در ارتباط است.محققان طی مطالعاتی در سال ۲۰۱۵ کشف کردند که آشنا شدن با موضوعات از طریق تکرار آن می‎تواند بر عقلانیت غلبه کند. و شنیدن مکرر اینکه حقیقی اشتباه است می‎تواند باور شنونده را تحت تاثیر قرار دهد.اثر حقیقت واهی در زمینه‎های مبارزات انتخاباتی، تبلیغات، رسانه‎های خبری و تبلیغات سیاسی نقش بسیار مهمی دارد.

اکنون در دنیایی زندگی می‌‌کنیم که تشخیص «اخبار حقیقی» از«اخبارغیرواقعی» اگر نگوییم غیر ممکن است اما قطعاً بسیار دشوار است. از این رو است که بسیاری از تحلیلگران اجتماعی بر این باورند که امروزه ما در «جهان پساحقیقت» به سر می‌‌بریم؛ جهانی که اگر چه به سمت شفافیت می‌‌رود اما اطلاعات جعلی هم به همان‌‌میزان باورپذیر شده‌‌اند و اظهارنظرهای دروغ هم قدرت انتشار یافته‌‌اند و تصمیم‌‌گیری و قضاوت بر اساس اطلاعات دریافتی بیش از پیش برای بشر امروز دشوار شده است

?کانال اخبارجعلی و مقابله با آن @fake_news_media