شبه جمله یکی از مفاهیم دستوری است که در زبان فارسی بسیار کاربرد دارد. شبه جمله کلمه یا گروهی از کلمات است که معنای یک جمله کامل را می‌رساند، اما در ساختار خود فعل ندارد. شبه جمله‌ها معمولاً برای بیان حالات عاطفی، روحی و اخلاقی گوینده به کار می‌روند. برای مثال، در جمله زیر، کلمه «آه» یک شبه جمله است:
آه، چه دردی دارم!
در این جمله، کلمه «آه» معنای «درد دارم» را می‌دهد، اما فعلی ندارد
مقالات مرتبط:
آموزش اصولی جمله بندی و جمله سازی در زبان فارسی
جملات پایه و پیرو در زبان فارسی
شبه جمله‌ها را می‌توان از نظر معنایی نیز به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد. برخی از این گروه‌ها عبارتند از:
1. شبه جمله امید و آرزو: شبه جمله‌هایی که بیانگر امید و آرزوی گوینده هستند. مثل:
الهی‌آمین ،کاش، شکر، ان‌شاءالله و...
2. شبه جمله تحسین و تشویق: شبه جمله‌هایی که بیانگر تحسین و تشویق گوینده نسبت به شخص یا چیزی هستند. مثل:
احسنت، مرحبا، عالی ، آفرین و...
3. شبه جمله سپاس: شبه جمله‌هایی که بیانگر سپاسگزاری گوینده هستند. مثل:
شکر، سپاس، متشکرم، ممنون و...
4. شبه جمله تأسف و درد: شبه جمله‌هایی که بیانگر تأسف و درد گوینده هستند. مثل:
تاسف،دریغ، افسوس، چرا! و...
5. شبه جمله تعجب: شبه جمله‌هایی که بیانگر تعجب گوینده هستند. مثل:
شگفتا، عجب، اوه، ها و...
6. شبه جمله تحذیر و تنبیه: شبه جمله‌هایی که بیانگر تذکر گوینده هستند. مثل:
وای به حالت، مبادا، امان، هان و...
7. شبه جمله امر: شبه جمله‌هایی که بیانگر امر و دستور گوینده هستند. مثل:
آزاد، ایست، بنشین، بسم‌الله، حمله و...
8. شبه جمله تعظیم و قبول: شبه جمله‌هایی که بیانگر تعظیم و قبول گوینده هستند. مثل:
رئیس، چشم، اطاعت، به روی چشم،اجرای امر و...
9. شبه جمله تصدیق و ایجاب: شبه جمله‌هایی که بیانگر تصدیق و ایجاب گوینده هستند. مثل:
صحیح، بله، درسته، البته، آری، ای‌والله و...
10. شبه جمله تکذیب و انکار: شبه جمله‌هایی که بیانگر تکذیب و انکار گوینده هستند. مثل:
هیچوقت، نه، نباید، اصلاً، ابداً و...
11. شبه جمله سرزنش و نفرین: شبه جمله‌هایی که بیانگر سرزنش و نفرین گوینده هستند. مثل:
لعنت بر تو، مرگت، زهرمار، کوفت و...
12. شبه جمله تفسیر: شبه جمله‌ای که برای تفسیر یک کلمه یا عبارت به کار می‌رود. مثل:
یعنی، یا به معنی و...
همچین می‌توانید مقالات مرتبط با زبان فارسی زیر را بخوانید.
غلط های املایی رایج و متداول در زبان فارسی
فرق ویرگول (،) و نقطه ویرگول (؛)
همانگونه که قبلا در آموزش علائم نگارشی زبان فارسی گفته‌ایم مواردی که بیان کننده حس حال و عواطف، امر، شگفتی و... هستند از علامت تعجب (!) استفاده می‌کنند. شبه جمله نیز بیان کننده این عواطف است پس باید از همین علامت برای آن استفاده کرد
در قدیم به شبه جمله صوت نیز گفته می‌شد و برخی از دستور نویسان این دو را یکسان میدانند. صوت فعل نداشته و یک آوایی است که بیان کننده حالت روحی و عاطفی شخص است که می‌توانید رایج ترین این موارد که در دسته های بالا جایی ندارد در ادامه ببینید.
هیش یا هیس، پیشته، آخ، اوخ، اوف، آی، وای، ایش، ای‌وای، اَه، امان، اَه‌اَه، ها، عق، آهای، هوی، هی ، نُچ، آهان و...
شبه جمله از موارد مهم و پر کاربرد در گویش زبان فارسی است که به صورت روزمه همه افراد از آن استفاده کرده و در شبکه های اجتماعی به مرور مشاهده می‌کنید. امیدواریم این مقاله در درک و فهم شبه جمله شما را یاری کرده باشد و اگر مقاله را تا انتها خوانده و هنوز سوالی ذهنتان را مشغول کرده می‌توانید در بخش نظرات پرسیده و بنده با کمال میل به سوالات پاسخ می‌دهم.
