اگر عباراتی مثل اولین نرم افزار ایرانی یا تاریخچه نرم افزار در ایران را سرچ کنید به پاسخ مشخصی نخواهید رسید. در نهایت یک سری سایت که برای بالا رفتن سئوی خودشان یک محتوای نه چندان صحیح را تکرار کرده اند تا بگویند خودشان از چه سالی شروع به کار کردهاند دستتان را خواهد گرفت. اما به واقع نرمافزارهای مدیریت اطلاعات که سرآمد آنها نرمافزار حسابداری است از چه تاریخی وارد مارکت نرمافزاری ایران شدند؟
برای پاسخ به این سوال باید در ابتدا به تاریخچه پیدایش کامپیوتر در ایران نگاهی بیندازیم. اولین کامپیوتر شخصی در دنیا ( PC) توسط استیو جابز و به نامApple عرضه شد. در زمانی که هنوز اکسل توسط شرکت میکروسافت ابداع و طراحی نشده بود Dan Bricklin اولین نرم افزار صفحه گسترده را به اسم Visi Calcتولید و ارائه کرد که مخصوص کامپیوترهای اپل بودند.
با ورود غول قدیمی کامپیوتر یعنی شرکت IBM به صنعت کامپیوترهای شخصی و ابداع سیستم عامل DOS توسط بیل گیتس در شرکت میکروسافت نسلی از کامپیوترهای شخصی به وجود آمد که در آن سال به کامپیوترهای سازگار با IBM (Compatible IBM) شناخته شدند. صفحه گستردههای تحت داس به مراتب بهتر و کاراتر بودند.
در این زمان بسیاری از علاقهمندان به کامپیوتر در تمام دنیا و در ایران سعی در تدوین برنامههایی برای محسابات مالی و عملیاتی بودند. این برنامه ها عموماً در سیستم عامل های داس قابل استفاده بودند و اطلاعات بر روی فلاپی دیسک ها ذخیره میشدند. تا این زمان بیشتر فعالیت ها به صورت آزمون و خطا و تحقیق و توسعه بود. مثلاً برخی سازمان های بزرگ و ادارات که کامپیوتر در اختیار داشتند برای مدون کردن اطلاعاتی نظیر موجودی کالاها یا کارکرد پرسنل دست به دامن نرمافزار نویسان شده بودند. ولی کماکان هیچ نسخه عملیاتیای به عنوان نرم افزار لانچ نشده بود.
شاید میبایست اولین نرم افزار حسابداری را باید نرم افزار ACCکه بر روی فلاپی دیسک قابل کپی بود و یک نسخه تقریباً یک مگابایتی رایگان بود و توسط آقای منصور بروجردیان طراحی و برنامهنویسی شده بود بدانیم. اما این نرمافزار شکلی بسیار ابتدایی داشت و چون توسعهای برای آن داده نشد از آن عبور میکنیم و به شرکتهای نرمافزاری میپردازیم.
در سالهای میانی دهه شصت چند شرکت نرم افزاری در ایران تاسیس شدند که کماکان نیز پا به پای هم به رقابت می پردازند. اولین شرکت در سال 1366 با نام الگوریتم پویا در مشهد ثبت گردید و پس از آن در سال 1367 شرکت نماد ایران و در سال 1368 نیز شرکت همکاران سیستم در تهران ثبت رسمی شدند.
شرکت الگوریتم پویا در ابتدا با انجام محاسبات سازه ای پروژه ساختمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند که بصورت فضائی و با استفاده از نرم افزارSAP80 در سال 1367 وارد بازار نرم افزاری ایران شد. این بدون تردید یکی از اولین نمونه های کاربردی نرم افزارهای مهندسی بود که در کشور پیاده سازی شده بود و در پروژه ساخت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به کار گرفته شد.
اما موسسان شرکت الگوریتم پویا حوزه سیستم های مالی، اداری و صنعتی را حوزه مناسبتری برای کسب و کار خویش تشخیص دادند. از این رو بخش صنعت را به عنوان اولین بازار هدف خویش برگزیدند. در سال های نخستین فعالیت شرکت الگوریتم پویا هم از نقطه نظر سرمایه گذاری و هم به جهت نبود نیروی انسانی آشنا به کامپیوتر، کامپیوترهای PC به عنوان یک ابزار لازم سازمانی مورد توجه قرار نگرفته بود. بنابراین در دو سال اول فعالیت شرکت الگوریتم پویا اجرای سیستم حقوق و دستمزد برای کارخانجات فرآورده های غذائی مشهد (شیفته) و شرکت شهد ایران بود. اجرای موفق این سیستم با بیش از چهار هزار نفر پرسنل ظرفیتی را در شرکت الگوریتم پویا به وجود آورد که یکی از جسورانه ترین خدمات این شرکت یعنی اجرای سیستم حقوق کارکنان و بازنشستگان استان خراسان با بیش از هشتاد هزار نفر پرسنل طی مدت یکسال توسط این شرکت انجام شد.
در ادامه و در سال 1369 شرکت الگوریتم پویا با عقد قراردادی با شرکت قطعات اتومبیل ایران بزرگترین واحد صنعتی مشهد در آن زمان، پای در راه طراحی و تولید و استقرار نرم افزار حسابداری با رویکرد استفاده توسط کاربرنهائی گذاشت. با تلاش تیم تحلیل و برنامهنویسیشان آنها توانستند مجموعه نرم افزاری خود شامل سه نرم افزار حسابداری مالی ، حسابداری انبار و حسابداری فروش در محل شرکت قطعات اتومبیل بر پایه فناوری DOS و با بانک اطلاعاتی FOX طراحی، تولید و عملیاتی شد. این سیستم از لحظه استقرار بیش از 10 سال بصورت کاملاً عملیاتی مورد بهره برداری مجموعه شرکتهای گروه قطعات اتومبیل قرار گرفت و بعدتر جای خود را به نسخه ویندوزی همان نرمافزار داد.
شرکت نماد ایران نیز از نسل اولیهای نرمافزار در ایران است و با تکنولوژی DOSو زبان برنامه نویسی c همراه با btrieve file manager در کنار مجموعه کاملی از توابع کتابخانه ای که توسط شرکت طراحی و نوشته شد، زیر ساخت توسعه ماژولها را فراهم کرده بود. در این زمان مجموعه ماژولهای مالی و اداری نماد ایران شکل گرفت. این سیستمها تحت شبکه Novel ارائه شد و از همان ابتدا مفهوم ACID در سیستمهای مالی اداری شرکت لحاظ شده بود.
در جایی دیگر اما رویکرد شرکت همکاران سیستم متفاوت بود. آنها که کمی دیرتر شروع کرده بودند نیز دست به تولید نرم افزار حسابداری بر پایه فناوریDOSزدند و در سال 1371، تقریباً همزمان با رقبای خود نسخه اولیه نرم افزار حسابداری خود را ارائه دادند. و در سالهای 1372 و 1373 نیز زیرسیستم های انبار و خزانه داری و داراییهای ثابت را به این نرم افزار افزودند.
پس از این سه شرکت و با روی کار آمدن سیستم عامل ویندوز شرکتهای متعددی با محوریت نرمافزار پا به عرصه وجود گذاشتند و شروع به تولید نرم افزار حسابداری تحت ویندوز کردند. در ادامه نام محصولات دیگر شرکتهایی که در این سالها پا به عرصه وجود گذاشتند و نسخه ویندوزی ارائه دادند را لیست خواهیم کرد:
- نرم افزار حسابداري رافع ( تحت DOS هم داشته است )
- نرم افزار حسابداري حسابدار
- نرم افزار حسابداري حسابرس
- نرم افزار حسابداري تدبير
- نرم افزار حسابداري حسابگر
- نرم افزار حسابداري پيشرو
- نرم افزار حسابداري فراپيام
- نرم افزار حسابداري فراگستر
- نرم افزار حسابداري توازن
- نرم افزار حسابداري نماد ايران ( تحت DOS هم داشته است )
- نرم افزار حسابداري طراح سيستم
- نرم افزار حسابداري حسابيار
- نرم افزار حسابداري رايين
- نرم افزار حسابداري هلو
- نرم افزار حسابداري سيماد
- نرم افزار حسابداري سياق ( تحت DOS هم داشته است )
- نرم افزار حسابداري نفيس
- نرم افزار حسابداري پازار
- نرم افزار حسابداري آسمان
- نرم افزار حسابداري سكه
- نرم افزار حسابداري پيوست
- نرم افزار حسابداري پاتريس
برخی از این نامها امروز کم فروغ شدهاند و برخی دیگر با رشد چشمگیری مواجه شده اند. در حال حاضر شرکت الگوریتم پویا متمرکز بر ارائه سیستمهای ERP و صنعتی است، شرکت نماد ایران نیز ERP خود را بر پایه .NET توسعه داده است و شرکت همکاران سیستم با چندین شرکت اقماری خود در چند سطح به ارائه نرمافزارهای مالی و سازمانی میپردازد.
#نرم_افزار #حسابداری
