گردشگری در بسیاری از نقاط جهان با یک چالش تکراری مواجه است: نوسانات فصلی. در برخی ماهها مقاصد گردشگری لبریز از مسافرند و در ماههایی دیگر تقریباً راکد. این نابرابری، هم فشار مضاعفی بر زیرساختها در فصلهای پُررفتوآمد ایجاد میکند، و هم باعث خواب سرمایه و بیکاری پنهان در زمانهای کمسفر میشود.
یکی از موفقترین راهحلهای جهانی برای رفع این معضل، برگزاری رویدادهای هدفمند در فصلهای کمرونق است. رویدادها، تجربهای متفاوت از سفر خلق میکنند و به مقصد، دلیلی تازه برای دیده شدن میبخشند.
چرا رویداد جواب میدهد؟
وقتی در زمان غیرپیک، فستیوالی هنری، مسابقه ورزشی، یا جشنوارهای فرهنگی در شهری برگزار میشود، گردشگرانی که در حالت عادی به آن مقصد سفر نمیکردند، برای تجربهای خاص راهی آن میشوند. این اتفاق نهتنها تقاضا برای اقامت و خدمات محلی را افزایش میدهد، بلکه فرصت دیدهشدن مقصد در رسانهها و شبکههای اجتماعی را هم بههمراه دارد.
دبی؛ تبدیل تابستان به فرصت
شهر دبی با گرمای شدید در تابستان، زمانی دچار رکود گردشگری بود. اما از دهه ۹۰ میلادی با طراحی «Dubai Summer Surprises» ورق را برگرداند. ترکیبی از تخفیفهای خرید، نمایشگاههای خانوادگی، کنسرتها، و برنامههای تفریحی موجب شد تابستان به یکی از پربازدیدترین فصلهای این مقصد بدل شود. امروز این رویداد، به برند گردشگری تابستانی دبی تبدیل شده است.
کیش؛ ظرفیتی که هنوز تمامقد استفاده نشده
جزیره کیش هماکنون در فصل تابستان با افت ورود گردشگر مواجه است. در حالیکه میتوان با طراحی رویدادهایی مانند فستیوال غذاهای جنوبی، کنسرتهای شبانه ساحلی، مسابقات ورزشی، تورهای دوچرخهسواری، یا جشنواره فرهنگی اقوام، این فصل را به دورهای پویا و جذاب برای سفر تبدیل کرد.
رسانه ملی و ظرفیتهای منطقه آزاد، نقش مهمی در اطلاعرسانی و معرفی چنین رویدادهایی دارند. تبلیغات هدفمند برای اقامتهای مقرونبهصرفه، نیز میتواند اثرگذاری رویدادها را دوچندان کند.
نمونههای موفق بینالمللی
کارناوال ونیز (ایتالیا – فوریه): در یکی از ماههای سرد سال، شهر با جشن نقابها و لباسهای خاص، هزاران گردشگر را جذب میکند.
جشنواره برف ساپورو (ژاپن – فوریه): با مجسمههای یخی بزرگ، زمستانهای سرد ژاپن را به جاذبهای جهانی بدل کرده است.
ماراتن آتن (یونان – نوامبر): با روایت تاریخی مسیر ماراتون، در فصلی غیرپیک، هزاران دونده و همراه جذب یونان میشوند.
جشنواره هنرهای تاریک ریکیاویک (ایسلند – نوامبر): در فصل سرد و تاریک ایسلند، این فستیوال هنری گردشگران ماجراجو را به پایتخت میکشاند.
راهکارهای موفقیت در طراحی رویداد
1. هویتمحور باشد: رویداد باید بازتاب فرهنگ، سنت یا مزیت منطقه باشد.
2. زمانبندی ثابت: تقویم مشخص و تکرارپذیر، عامل شکلگیری ذهنیت سفر است.
3. قابلیت روایت بصری: برای رسانهها و فضای دیجیتال جذاب و قابل پوشش باشد.
4. همافزایی نهادی: نیازمند مشارکت دولت، شهرداری، بخش خصوصی و جامعه محلی است.
در دنیای امروز، رویدادها تنها برنامههای تفریحی نیستند؛ آنها ابزار سیاستگذاری گردشگریاند. رویداد مناسب میتواند یک مقصد خاموش را زنده کند، فصل مرده را فعال سازد و جریان درآمدی پایداری ایجاد نماید. بسیاری از کشورها این مسیر را پیمودهاند و اکنون نوبت ایران است تا با نگاهی نو، از ظرفیتهای فرهنگی، اقلیمی و انسانی خود برای طراحی رویدادهایی مؤثر استفاده کند.
جاوید فخریان
