GITEX (یا GITEX Global) از دیرباز یکی از مهمترین رویدادهای فناوری و نوآوری در سطح جهان است. از سال ۱۹۸۱ که اولین دورهاش برگزار شد، این نمایشگاه به تدریج تبدیل به محلی برای عرضه آینده فناوریها، گردهمآوری کارشناسان بینالمللی، تعامل دولتها و بخش خصوصی، و محل معرفی انقلابهای دیجیتال شده است.
در سال ۲۰۲۵، GITEX نه فقط یک نمایشگاه بزرگتر از قبل است، بلکه نمادی از این است که تحولات فناوری، از هوش مصنوعی و کوانتوم تا حملونقل هوشمند و امنیت سایبری، چگونه مرز بین خیال و واقعیت را تار میکنند. این دوره فرصتی است برای دیدن فناوریهایی که در چند سال آینده به زندگی روزمره وارد خواهند شد و نیز سنجش جهتگیریهای استراتژیک در سطح ملی و منطقهای.
GITEX 2025 میزبان بیش از ۴۰ سالن نمایشگاهی در دو مکان بزرگ (Dubai World Trade Centre و Dubai Harbour) است، و حوزههای متنوعی از فناوری را شامل میشود: هوش مصنوعی، امنیت سایبری، حرکت هوشمند، زیرساخت داده، سلامت دیجیتال، اکوسیستم استارتاپ و بلاکچین.
در این دوره، نمایشگاه همزمان چند رویداد همافزای جانبی مانند GITEX Quantum, GITEX Cyber Valley, Expand North Star, Fintech Surge و AI Everything نیز برگزار میشود، که باعث میشود مخاطبان متنوع اعم از دولتی، صنعتی، پژوهشی و استارتاپی بتوانند به رویکردهای ویژه در حوزه خود دسترسی داشته باشند.
یکی از نقاط جلب توجه در GITEX 2025، رونمایی از ترام بدون ریلِ هوشمند (Trackless Tram) است که توسط اداره راه و حملونقل دبی (RTA) معرفی شد. این حرکت، نمونهای از تغییرات بنیادی در حملونقل شهری است — سامانهای که ترکیبی از هوش مصنوعی، حسگرها و زیرساخت هوشمند را برای حرکت بدون ریل استفاده میکند.
این پروژه یکی از ۱۱ پروژه نوآورانه در بخش حملونقل هوشمند است که دبی قصد دارد در دوره آینده عملیاتی کند و به نقطه قوتی برای توجه به حملونقل شهری پایدار تبدیل شود.
در حوزه امنیت و نظارت شهری، یکی از نوآوریهای بحثانگیز، معرفی خودروهای گشت هوشمندِ AI است که میتوانند نقض قوانین اقامت و ویزا را در زمان واقعی تشخیص دهند. این خودروها با دوربینهای فوقپیشرفته و سامانههای تحلیلی، قادر هستند در خیابانها حرکت کرده و هنگام شناسایی تخلف، هشدار دهند.
این ایده اگرچه نوآورانه است، اما سوالات مهمی درباره حریم خصوصی، نظارت گسترده و مسئولیت الگوریتمی ایجاد میکند که در ادامه مقاله به آنها خواهم پرداخت.
یکی از تحرکات زیرساختی مهم در پسزمینه نمایشگاه، راهاندازی دومین مرکز داده Alibaba در دبی است که همراه با گسترش فعالیت Alibaba Cloud در منطقه انجام میشود. این اقدام نشان میدهد که تقاضا برای فضای ابری، پردازش داده بزرگ و خدمات مبتنی بر AI در خاورمیانه رو به افزایش است.
علاوه بر این، پروژه عظیم Stargate AI Campus توسط شرکت G42 مورد توجه قرار گرفته است؛ فعالیتی که قرار است ظرفیت چند گیگاواتی برای محاسبات هوشمند در منطقه فراهم کند و اولین بخش آن با ۲۰۰ مگاوات به زودی راهاندازی شود.
دبی و ابوظبی در GITEX امسال دست به معرفی ابتکارات دولتی مبتنی بر هوش مصنوعی زدند. یکی از آنها TAMM AutoGov است — یک «کارمند عمومی هوشمند» که قرار است فرایندهای اداری شهروندان را خودکار کند، مانند تمدید خودکار گواهینامه رانندگی یا پردازش صورتحسابها بدون مداخله انسانی.
این حرکت، نمایشگر عزم دولت منطقه برای تبدیل شدن به شهر پیشرو در حکمرانی دیجیتال است؛ حکمرانی که با داده و الگوریتمهای پیشبینی به جای کاغذ و صف اداره میشود.
یکی از چشمنوازترین جلوههای GITEX 2025، حضور رباتها در محیط نمایشگاه است؛ رباتهایی که میان بازدیدکنندگان راه میروند و وظایفی مانند آموزش، راهنمایی و خدمات هوشمند ارائه میدهند. این حضور رباتیک نه فقط نمایش فناوری، بلکه نشانهای از یکی از عناصر اصلی آینده است: تعامل طبیعی انسان و ماشین.
تمهای مرتبط با واقعیت افزوده، متاورس و تجربیات واقعیت ترکیبی نیز در سالنهای مختلف دیده شدند، و نمایشهایی مانند عینک هوشمند یا رابطهای مغز-ماشین گرهی میان دنیای دیجیتال و فیزیکی بود که مخاطبان را جذب میکرد.
برای شرکتهای فناوری و استارتاپها، GITEX 2025 فرصتی برای دیده شدن جهانی است. عرض اندام در این نمایشگاه میتواند منجر به سرمایهگذاری، شراکتهای بینالمللی و دسترسی به بازارهای جدید شود. رویدادهایی مانند Expand North Star برای استارتاپها محل ارائه ایده، جذب سرمایه و رقابت در سطح جهانی فراهم میکنند.
در حوزه ایران، اگر شرکتهای ایرانی بتوانند در این نمایشگاه حضور داشته باشند، نه فقط نمایش محصولات، بلکه امکان تعامل با اکوسیستم منطقهای و انتقال دانش به بازار منطقه را خواهند داشت.
با قدرت گرفتن فناوریهای نظارتی و هوش مصنوعی در حوزه عمومی، سوالات مهمی مطرح میشود:
آیا این فناوریها حریم خصوصی افراد را نقض میکنند؟
چه کسی مسئول نواقص یا تصمیمات اشتباه الگوریتمی است؟
آیا فناوری نظارتی باعث سیطره بیشتر بر زندگی روزمره میشود؟
در مورد خودروهای گشت هوشمند، چالشی وجود دارد که آیا افراد میتوانند اعتراض کنند یا شفاف بدانند چرا سیستم بررسیشان کرده است. نظارت هوش مصنوعی در بخش عمومی نیازمند چارچوبهای اخلاقی و قانونیست که هنوز در بسیاری از کشورها برقرار نشده است.
عرضه فناوریهای پیشرفته در محیط واقعی همیشه با پیچیدگیهای عملیاتی همراه است. هماهنگی بین سامانههای مختلف، هماهنگسازی با زیرساخت فعلی شهر، تأمین برق، تأخیر شبکه، امنیت سایبری و نگهداری سیستمها همگی چالشهایی هستند که توسعهدهندگان باید با آنها روبرو شوند.
همچنین، تفاوتهای فرهنگی، مقررات محلی و سطح بلوغ فناوری در کشورها میتواند مانعی برای پیادهسازی سریع باشد.
GITEX 2025 نه صرفاً نمایش فناوری، بلکه رؤیایی از آینده است — آیندهای که در آن شهرها هوشمندتر، خدمات عمومی خودکارتر و تعامل انسانماشین بیوقفهتر خواهد بود.
در سالهای آینده، فناوریهایی مثل حملونقل بدون ریل، حکمرانی دیجیتال، سیستمهای هوشمند شهری و محاسبات کوانتومی احتمالاً وارد زندگی روزانه میشوند. کشورهایی که امروز پایههای این فناوریها را محکم میگذارند، فردا در صف پیشروان دیجیتال خواهند بود.
برای ایران، حضور در نمایشگاههای بینالمللی مثل GITEX فرصتی است برای دیده شدن، همکاری فناورانه و ورود به بازار منطقهای. اما برای استفاده از این فرصت، باید زیرساخت، قوانین، فرهنگ فناوری و ارتباطات بینالمللی را توسعه داد.
GITEX 2025 تجلی قدرت فناوری در جهانی است که مرزها در حال کمرنگ شدناند.
از ترام هوشمند تا رباتهای راهگردان، از مراکز داده عظیم تا حکمرانی دیجیتال غیروابسته به انسان؛ همه اینها یک پیام واحد دارند:
فناوری آینده متعلق به کسانی است که امروز آمادهاند با سرعت تحول همگام شوند — اما با اخلاق و احساس مسئولیت.
برای ما در شرکت شما، این نمایشگاه نه فقط محلی برای آشنایی با نوآوریها، بلکه نقطه عطفی است برای تعریف استراتژی فناوریمان، انتخاب حوزههای تمرکز، و ترسیم مسیر رشد در بازار منطقهای و جهانی.
