ربات های مبادله گر صرفا برنامه های کامپیوتری هستند که شرایط بازار را رصد کرده و بر اساس الگورتیم های از پیش تعیین شده، سفارش خرید و فروش ثبت می کنند. از این طریق، امکان مبادلات اتوماتیک و تعداد بالا فراهم می شود.
بازارهای مالی سنتی چندین دهه است که از سیستم های اتوماتیک برای مبادله ی دارایی ها استفاده می کنند، و در حال حاضر تخمین زده می شود که کنترل چیزی حدود 80 درصد از بازار سهام در دست ماشین هاست. درواقع مبادله گر می تواند بر اساس یک استراتژی خاص برنامه ای طراحی کند که بازار را به طور 7/24 رصد کرده و مطابق با الگوریتم تعریف شده، سفارش ثبت کند. روشن است که انجام این کار احتیاج به یک استراتژی حساب شده دارد و شرایط بازار نیز باید مطابق با این استراتژی پیش برود، اما اگر به نحو درست از این برنامه ها استفاده شود، دیگر لازم نیست که مبادله گرها شبانه روز چشم به بازار و سفارش های خودشان بدوزند.
به علاوه، استفاده از کامپیوتر سرعت انجام مبادلات را هزاران برابر بالاتر از سرعت انسانی می برد و امکان بهره گیری از استراتژی هایی را فراهم می کند که برای یک مبادله گر عادی بدون کامپیوتر، غیرممکن است. این پدیده “مبادلات بسامد بالا” یا “مبادلات تعداد بالا” نام گرفته و بین کاربران رده بالا بسیار رایج شده است. وقتی اطلاعات بالا را در کنار این مطلب قرار دهیم که دارایی های اشاره شده ذاتا دیجیتالی هستند و بازارها نیز هیچگاه بسته نمی شوند، دیگر تعجب برانگیز نخواهد بود که بدانیم پای ربات ها به صورت عمده به دنیای رمزارزها نیز باز شده است.
انواع مختلف ربات های موجود کدامند؟
همیشه به تعداد استراتژی های احتمالی، ربات هم وجود دارد، اما برخی از رایج ترین آنها عبارتند از ربات های دنبال کننده ی روند، ربات های واسطه گر و ربات های ریزه خوار.
بسیاری از معامله گرها هنگام تعیین استراتژی خود اساسا دنبال روندهای مشخصی در بازار می گردند، و ربات هایی که روند بازار را دنبال می کنند درواقع به طور اتوماتیک همان کاری را می کنند که یک معامله گر خوب باید انجام دهد. این ربات ها بر اساس جهت حرکت بازار و هنگامی که بیشترین صرفه را داشته باشد، خرید و فروش انجام می دهند. آنها از قواعد ریاضی و داده های بازار بهره می گیرند و بنابراین، در صورت ضعف در طراحی ممکن است نتیجه ی مطلوبی به دست ندهند، اما اگر به طرز درستی آموزش دیده باشند، اغلب اوقات می توانند برای مبادله گر سودآوری داشته باشند.
ربات های واسطه گر سعی می کنند با بهره گیری از تفاوت قیمت ها در صرافی های مختلف، سود کسب کنند. این برنامه ها قیمت کالاها را در بازارهای مختلف پیگیری کرده و برای مثال اگر قیمت بیت کوین در یک صرافی کمی بالاتر از صرافی دیگر باشد، ربات می تواند به سرعت بیت کوین با قیمت پایین تر را خریداری نموده و از فروش آن سود کسب کند. این اختلاف قیمت ها بسیار شایع هستند، اما زیاد دوام نمی آورند. در واقع ظهور این ربات ها رقابت بر سر واسطه گری را بسیار شدید کرده و در نتیجه فرصت های واسطه گری در حال کم شدن هستند.
برنامه های ریزه خوار به جای دنبال کردن روندها، در مواقعی که بازار روند مشخصی ندارد بهتر عمل می کنند. ربات های ریزه خوار سعی می کنند با انجام معامله در بازه ی قیمت خرید و قیمت فروش سود کسب کنند. آنها در کران پایین قیمت خرید می کنند و در کران بالا می فروشند. این بازه های قیمتی ممکن است به اندازه ی چند پنی (Penny) یا کمتر باشند، اما اگر این فرایند اتوماتیک بوده و حجم سفارش ها به اندازه کافی بالا باشد، می توان سود خوبی از این راه کسب کرد. به همین دلیل این استراتژی برای مبادله گرهایی که از ربات استفاده می کنند، بسیار محبوب شده است. البته این گزینه هم درست مثل واسطه گری بسیار رقابتی شده است و غالبا فقط سریعترین سیستم ها هستند که می توانند قبل از تغییر بازه های قیمتی، از آنها بهره ببرند.
چه چیزی بازار رمزارزها را برای استفاده از ربات ها جذاب می کند؟
مبادلات رمزارزی ویژگی های بسیاری دارند که آنها را بستر مناسبی برای ربات های معامله گر می کنند. برای مثال، این بازارها ذاتا دیجیتالی هستند، 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته فعالند و از رقبای سنتی خود بسیار کوچکترند.
ماهیت دارایی های دیجیتالی به گونه ای است که آنها را به گزینه ای منطقی برای معامله گرانی تبدیل می کند که از ربات ها بهره می گیرند. یکی از دلایل این است که این دارایی ها کاملا آنلاین هستند و صرافی هایشان هم همینطورند. داشتن پلتفرم های تمام اتوماتیک، افزودن ربات ها به این مجموعه را راحت تر می کند و فعال بودن دائمی این بازارها نیز به سود مبادله گرهاست. این یعنی هر روز و در تمام طول روز فرصت هایی برای مبادله به وجود می آید، که بهره گرفتن از چنین امکانی برای یک فرد مبادله گر هرگز امکان پذیر نیست.
اینکه حجم دارایی های دیجیتالی در مقایسه با بازارهای سنتی کمتر است نیز به نفع مبادله گرهاست، زیرا تاثیر گذاری روی روند قیمت ها در چنین بازاری بسیار ساده تر از چیزی مثل بازار سهام خواهد بود. یک فرد یا گروه کوچکی از افراد می توانند با کمک ربات ها، روند قیمت ها را به نفع خود یا به ضرر کل بازار تغییر دهند.
بیشتر ربات ها صرفا به دنبال فرصت هایی هستند تا برای کسی که از آنها استفاده می کند، سود کسب کنند. برای مثال، در اواخر سال 2017 اختلاف قیمت در صرافی های کره جنوبی و آمریکا گاها به 30 درصد می رسید. این اتفاق می تواند در نتیجه ی عوامل مختلفی روی دهد، که یکی از آنها عدم تطابق مقررات نظارتی کشورهای مختلف است. این اتفاق به هر دلیلی که رخ دهد، فرصت ایده آلی برای بکارگیری ربات های واسطه گر (که در بالا اشاره شد) و کسب سود است.
اثرات مثبت این ربات ها بر روی بازار رمزارزها چیست؟
مسلما ربات های مبادله گر برای افرادی که از انها آستفاده می کنند سودآوری دارند، اما آنها به بازار نیز کمک می کنند تا روند حرکتی بهینه تری داشته باشد و همچنین نقدینگی زیادی را تزریق می کنند.
تا اینجا دلیل تمایل افراد به استفاده از ربات ها مشخص است، اما می توان گفت این ربات ها به طور کلی منفعت زیادی برای رمزارزها دارند. معمولا ابزارهایی از این دست فقط در اختیار نهادهای مالی عمده هستند، اما اکنون هر کسی می تواند دستی در این کار داشته باشد. این امر رمزارزها را به از بین بردن بی عدالتی و نابرابری اقتصادی یک گام نزدیکتر می کند. طرفداران معاملات تعداد بالا و اتوماتیک بر این باورند که ربات ها بازدهی کل بازار را بالا می برند؛ اختلاف قیمت بین صرافی ها که در بالا از آن یاد کردیم به سرعت از بین می رود و می توان گفت که کشف این اختلاف قیمت با کمک ربات ها زودتر انجام می پذیرد. طی همین چند سال اخیر، تفاوت قیمت بین صرافی ها به شدت کاهش یافته و بسیاری این امر را به استفاده ی روزافزون از ربات ها در معاملات تعداد بالا نسبت می دهند.
مبادله بر اساس الگوریتم ها تاثیر مثبتی روی نقدینگی هم گذاشته است. نقدینگی به معنی وجود تعداد کافی از خریدارها و فروشنده هاست تا مبادله گران اطمینان داشته باشند که می توانند هر زمان و در هرجایی که لازم باشد، خرید و فروش انجام دهند. یکی از مهمترین منابع نقدینگی، بازارگردان ها هستند، که درواقع اشخاص یا نهادهایی هستند که همزمان سفارش خرید و سفارش فروش ثبت می کنند و از اختلاف قیمت خرید و فروش در بازار سود بدست می آورند. وقتی این استراتژی به دفعات زیاد و با استفاده از الگوریتم ها اجرا شود، سود طرف استفاده کننده را بالا می برد، اما در عین حال نقدینگی را نیز افزایش می دهد. این کار باعث جذب شدن سرمایه گذارهای بزرگتر می شود که بازار را بیش از پیش گسترش داده و یک چرخه ی بازخورد مثبت ایجاد می کند. البته نا گفته نماند که وجود ربات هایی که هر روز و تمام روز درحال فعالیت هستند می تواند مشکلاتی نیز برای بازار ایجاد کند.
استفاده از ربات ها چه تاثیر بدی می تواند داشته باشد؟
با اینکه ربات ها ابزار قدرتمندی برای بسیاری از مبادله گران هستند، برخی افراد نگرانند که ربات ها باعث به وجود آمدن امکان دستکاری در بازار از طریق کلاهبرداری هایی نظیر “بالاببر و بفروش” (انتشار اخبار مثبت دروغین در مورد سهام بی ارزش و سپس فروختن آن در قیمت بالا) یا دستکاری صرافی های غیرمتمرکز شوند.
استفاده از چند ربات برای آوردن نقدینگی بیشتر به یک صرافی در نگاه اول بی خطر است، زیرا فرض بر این است که مشتری ها از این طریق تجربه ی دلپذیرتری خواهند داست. اما اینکه اکثریت فعالیت های مبادله ای در یک صرافی را ربات ها انجام دهند، می تواند نشانه ای از این باشد که یک جای کار می لنگد. استفاده از ربات ها برای شبیه سازی مبادلات واقعی، بالا بردن حجم مبادلات و فعالتر نشان دادن یک صرافی را واش تریدینگ یا “تجارت شستشو” می نامند. در بازارهای سنتی انجام چنین کاری غیرقانونی است، اما اکثریت حوزه ی رمزارز تابع مقررات خاصی نیست و بنابراین این اتفاق قطعا در بازار رمزارز رخ می دهد. حتی گفته شده که قریب به 95 درصد حجم مبادلات رمزارزها در بعضی صرافی ها مشکوک به غیرواقعی بودن است.
اتوماتیک سازی مبادلات در صرافی های غیرمتمرکز نیز مشکل ساز شده است، گرچه این مشکل صرفا مربوط به واش تریدینگ نیست. در صرافی های مختلف مشاهده شده است که ربات هایی که معامله ی تعداد بالا انجام می دهند، پیشتاز این معاملات شده و به طور فزاینده ای مبالغ بالاتری پیشنهاد می دهند تا مطئمن شوند که معاملاتشان در اولویت قرار می گیرد. وقتی یک سیستم خودکار و با سرعت برق آسا بکار گرفته شود، هیچ فرد مبادله گری قادر به رقابت نخواهد بود.
ربات ها از طریق روش کلاهبرداری “ببر بالا و بفروش” نیز می توانند به رمزارزها ضربه بزنند. کلاهبردارها با استفاده از ربات کاری می کنند که قیمت یک رمزارز در ظاهر در ابتدای یک روند صعوی قرار می گیرد. لازم نیست این تغییر قیمت چندان هم بزرگ باشد، زیرا این نوع کلاهبرداری معمولا در خصوص رمزارزهایی اتفاق می افتد که سرمایه ی بازار کمی داشته و مدتی درجا زده اند. وقتی مبادله گرهای عادی می بینند که قیمت کمی افزایش یافته، ترس از دست دادن فرصت به سراغشان می آید و به سمت این رمزارز هجوم می آورند. معمولا کلاهبردارها این کار را همزمان با یک کمپین در فضای مجازی پیش می برند تا افراد را واقعا ذوق زده کنند. وقتی قیمت رمزارز به اندازه ی کافی بالا رفت، افرادی که پشت این ماجرا بودند دارایی خود را می فروشند و بازار نیز دیر یا زود سقوط می کند، زیرا روند صعودی ذکر شده پایه و اساسی جز جوسازی ها و دستکاری بازار نداشته است.
به همین ترتیب، “سقوط سریع” نیز دردسر دیگری است. این اتفاقی زمانی می افتد که سقوط ناگهانی قیمت باعث فعال شدن ربات هایی می شود که با فروش فزاینده، قیمت را پایینتر می آورند و خود آنها نیز ربات های بیشتری را فعال می کنند؛ در نتیجه قیمت رمزارز به صورت آبشاری پایین می آید. در ماه می سال 2010، اتفاقی شبیه به این در بازار سهام رخ داد که باعث شد شاخص داوجونز طی چند دقیقه هزار واحد سقوط کند. در نهایت مشخص شد که این سیستم افسارگسیخته ی رباتیک عامل ماجرا بوده است. بازار رمزارز به دلیل حجم بسیار کوچکتری که دارد، بیشتر در معرض خطر چنین مشکلاتی است.
نکته ی آخر اینکه نهاد های عظیمی وجود دارند که از مبادلات اتوماتیک بهره می برند، اما نسبت به معامله گران خرد از مزیتی برخوردار هستند که به دلیل میزبانی سرور اتفاق می افتد. میزبانی سرور سرویسی است که برخی شرکت های بزرگ ارائه می دهند و به کسب و کارها این امکان را می دهد تا در محل خود صرافی ها سرورهایی را اجاره کرده و میزبانی کنند که مستقیما به سیستم های مبادلاتی وصل می شوند. به این معنی که این مشتری ها می توانند با بالاترین سرعت ثبت سفارش انجام دهند و آنهایی را که به این سرویس دسترسی ندارند کاملا از دور خارج نمایند. مسلما این سرویس بسیار گران قیمت است، که باعث می شود سرمایه گذارهای خرد نتوانند از آن بهره بگیرند.
چطور از ربات های معامله گر استفاده کنیم؟
اگر علاقمند باشید که از رباتها برای اتوماتیک کردن معاملات خود استفاده کنید، منابع زیادی برای این کار وجود دارند. مطمئنا می توانید با تحقیق راجع به استراتژی های مبادلاتی مختلف شروع کرده و ببینید چه رباتهایی وجود دارند که می توانند استراتژی مورد نظرتان را پیاده کنند. اگر واقعا بخواهید دستی در کار داشته باشید حتی می توانید ربات خودتان را بسازید، گرچه این گزینه بیشتر مناسب کاربرانی است که دانش برنامه نویسی و تخصص مبادلاتی بالایی دارند.
اگر مبتدی هستید، کار عاقلانه تر این است که سراغ سرویسی بروید که بعضی از ربات های مبادله گر موجود را به شما معرفی کند. فقط کافی است به چند سوال در مورد اینکه چه چیزی و در چه جایگاهی می خواهید مبادله کنید جواب بدهید تا سیستم سودآورترین استراتژی های موجود را بر اساس شرایط کنونی بازار به شما پیشنهاد دهد. سرویس های زیادی از این دست وجود دارند که بعضی از آنها رایگان نیز هستند. البته اکیدا توصیه می شود که کاربران ابتدا با سرمایه ی کمی شروع کنند تا وقتی که چم و خم کار را بیشتر یاد بگیرند.
مبادله گران این امکان را دارند که با استفاده از ربات هایی ک توسط متخصصان طراحی شده اند و صرف وقت برای درک نحوه ی عملکرد آنها، روش جدیدی برای انجام خرید و فروش داشته باشند. درست مثل هر ابزار دیگری، استفاده از ربات ها لزوما منجر به موفقیت نمی شود، اما این پتانسیل را دارد که به موفقیت های بزرگتر بیانجامد. از آنجا که به نظر نمی رسد ربات ها به این زودی ها از رده خارج شوند، شاید بهتر باشد که کاربران در مورد آنها اطلاعات کسب کنند، زیرا ربات ها طی سال های آینده احتمالا تاثیر بسزایی بر بازار رمزارزها خواهند داشت.
منبع:
