ماه گذشته با سقوط قیمت بیت‌کوین از 10هزار دلار به 8هزار دلار بحثی مطرح شد که کاهش قیمت، باعث کاهش شدید 30 الی 40 درصدی هش‌ریت شبکه شده؛ اما در حقیقت هش‌ریت شبکه تغییر نکرده بود. پس جریان چی بوده؟
تو این مقاله بررسی می‌کنیم که هش‌ریت چیه، چرا این بحث اهمیت داره و عوامل موثر در هش‌ریت شبکه چه هست.
هش‌ریت و یا سرعت محاسبه تابع هش، واحدی هست که نشون میده در یک ثانیه چه تعداد محاسبه کامپیوتری برای استخراج بیت‌کوین در شبکه انجام شده. به همین خاطر، این واحد می‌تونه معیار خوبی برای سنجش سرعت قرارگیری تراکنش‌ها در بلاک چین باشه و همچنین میزان انرژی مصرفی استخراج‌کننده‌ها رو نشون بده. در نتیجه، این واحد برای ما از اهمیت بالایی برخورداره و بررسی و تحلیل اون می‌تونه اطلاعات زیادی از سلامت شبکه در اختیارمون قرار بده. به هش‌ریت، قدرت هش یا به طور کلی قدرت شبکه هم گفته میشه که همگی به یک مفهوم اشاره می‌کنند.
تو دنیای اقتصاد تقریبا تمامی اعمال انجام شده و یا نشده انگیزه مالی دارند. تو این سناریو هم باید به همین مساله فکر کرد. استخراج‌کنندهای بیت‌کوین (ماینرها) می‌پذیرند که وارد شبکه بشن و با صرف انرژی (برق، زمان، دستگاه و …) تراکنش‌ها رو صحت‌سنجی کنند و روی بلاک چین قرار بدن “تا” مقداری دستمزد هم از کارمزد تراکنش‌ها و هم از خود شبکه دریافت کنند. کارمزد تراکنش باعث مبادله و انتقال پول میشه و دستمزدی که شبکه پرداخت می‌کنه منجربه تولید خود پول. به این پروسه ماینینگ و یا استخراج گفته میشه. زمانی که قیمت بیت‌کوین کم باشه، این مقادیر کاهش پیدا می‌کنه و بعضا حتا صرفه اقتصادی نداره و استهلاک دستگاه و یا هزینه برقی مصرفی از دستمزد دریافتی بیش‌تر میشه. طبیعتا این مساله می‌تونه خروج بعضی ماینرها از شبکه رو در پی داشته باشه و قدرت هش کل شبکه کم بشه. اما این اتفاق همواره رخ نمی‌ده و غالبا کاهش قیمت بیت‌کوین به خصوص در سال‌های اخیر به میزانی نبوده که شبکه شاهد کاهش شدید هش‌ریت بشه.
به طور معمول و متوسط هر 10 دقیقه یک بلوک استخراج میشه. از کلمه متوسط استفاده می‌کنیم چراکه این بازه به فاکتورهای مختلفی بستگی داره و می‌تونه کمی کوتاه‌تر و یا بلندتر باشه. یکی از این فاکتورها سختی شبکه هست. برای این‌که همواره سرعت اضافه‌شدن بلوک‌ها از هم یک مقدار تقریبا ثابتی باشه ( و تا صفر کاهش پیدا نکنه) به یک مکانیسمی نیاز داریم. سختی شبکه به طور خلاصه همان مکانیسمی هست که زمان استخراج یک بلوک از بلوک بعدی رو تنظیم می‌کنه. هر چی تعداد ماینرهای شبکه بالاتر باشه معادله قابل محاسبه سخت‌تر میشه در نتیجه زمان‌برتر خواهد بود و برعکس. این عددی که نشان‌گر میزان سختی محاسبات هست، یکی از عوامل تاثیرگذار در هش‌ریت است که در ادامه و به صورت فرمولی هم بررسی می‌کنیم. (سختی شبکه در حال حاضر)
عامل دیگه، زمان بلوک هست که می‌تونه 10 دقیقه و یا مقداری کم‌تر و یا بیش‌تر باشه. اگر این بازه طولانی‌تر از 10 دقیقه بشه، محاسبه هش‌ریت ما عدد کم‌تری رو نشون میده. اون موردی که ابتدای مقاله بهش اشاره کردیم، مربوط به همین مساله بود. زمان بلوک طولانی‌تر بود در نتیجه تو محاسبه به اشتباه کاهش هش‌ریت رو نتیجه‌گیری کرده بودند؛ در حالی‌که این یه مورد طبیعی‌ه و باید برای دریافت نتیجه صحیح‌تر بازه‌های بزرگ‌تری رو در نظر بگیریم. هر چی بازه‌ی مورد بررسی طولانی‌تر باشه، عدد تخمینی هش‌ریت دقیق‌تر خواهد بود؛ و توصیه میشه حداقل 7 الی 14 روز رو در نظر بگیریم؛ چراکه این بازه با زمان افزایش سختی شبکه (هر 2016 بلوک) مطابقت داره.
و عامل دیگه هم دستمزد و یا به اصطلاح جایزه استخراج بلوک هست که در ابتدای بحث صحبت کردیم.
راستش رو بخواین اصلا هش‌ریت قابل محاسبه نیست! مثل این‌ه که بخوایم تعداد اتم‌های داخل یک بادکنک رو بشماریم. منطقا نمی‌تونیم به عدد دقیقی دست پیدا کنیم اما می‌تونیم به طورمتوسط با استفاده از بلوک‌های قبلی و سختی شبکه، عددی رو تخمین بزنیم. برای همین هم هست که اگه شما گراف‌های مختلف رو بررسی کنین اعداد متفاوتی می‌بینین. این به معنی متغیر بودن هش‌ریت و یا نوسانات شدید اون نیست.
از لحاظ فرمول ریاضی هم با استفاده از حاصل ضرب سختی شبکه در 232 بر حسب واحد زمان (ثانیه) عدد تخمینی بدست میاد.
Estimate = difficulty * 232 / time
بیاین یه مقایسه سریع در بازه‌های دو هفته‌ای هم خودمون انجام بدیم:
28 تیر 98 (19 جولای 2019)
سختی شبکه: 5.17T
زمان بلوک: 12.20 min
هش‌ریت: 54.1E
12 مرداد 98 (3 آگوست 2019)
سختی شبکه: 9.01T
زمان بلوک: 8.32 min
هش‌ریت: 76.03E
27 مرداد 98 (18 آگوست 2019)
سختی شبکه: 10.01T
زمان بلوک: 11.4 min
هش‌ریت: 65.66E
——————–
4 مهر 98 (26 آگوست 2019)
سختی شبکه: 12.01T
زمان بلوک: 8.42 min
هش‌ریت: 101.9E
همونطوری که می‌بینیم به طور کلی هش‌ریت رو به افزایش بوده اما اگه زمان بلوک طولانی‌تر و یا سختی شبکه بالا باشه، هش‌ریت کمی افت می‌کنه و بر عکس (در تاریخ 12 مرداد که هم سختی و هم زمان کم بود هش‌ریت از همه بیش‌تره).
برای نگارش این مقاله از منابع زیر استفاده شده‌است:
