هیچ کدام از آنها پشتوانه ای مثل طلا یا هرچیزی که ارزش ذاتی داشته باشد، ندارند. بزرگترین تفاوت بین رمزارزها و پول های دولتی این است که پول های دولتی توسط بانک های مرکزی پشتیبانی شده و به عنوان پول قانونی معرفی شده اند. ارزشمند بودن آنها صرفا به این دلیل است که دولت مرکزی به آنها ارزش داده، و دو طرف یک معامله نیز به همین موضوع بسنده می کنند. در مقابل، قیمت رمزارزها متکی به بانک های مرکزی و نهاد ها نیست و عوامل دیگری در آن دخیل هستند.
امروزه بیشتر کشورها سیستم پولی دولتی دارند، که در آن بانک های مرکزی مقدار عرضه ی پول را مدیریت می کنند و در نتیجه به طور غیر مستقیم، کنترل تورم را در دست دارند. اما رمزارزها تحت کنترل هیچ دولت یا نهاد مرکزی نیستند و در بسیاری از نقاط جهان هم به عنوان پول قانونی پذیرفته نمی شوند. از آنجا که میزان کل رمزارزها معمولا ثابت است (در مقابل پول دولتی که بی وقفه چاپ می شود)، ارزش آنها از طریق تورم کاهش نمی یابد.
جدا از این موارد، ارزش رمزارزها و پول های دولتی وابسته به عوامل مشابهی است. هردوی آنها را می توان به عنوان وسیله ی داد و ستد برای خرید محصولات و خدمات استفاده کرد، و هردوی آنها ذخیره ی ارزش نسبی دارند.
زیرا این بازار هنوز نوپا است.
بازار رمزارزها همچنان بازاری جدید تلقی می شود و بیشتر افراد غیر از اینکه فقط اسم “رمزارز” را شنیده باشند، آشنایی چندانی با این حوزه ندارند. بازارهای نوپا ویژگی هایی دارند که آنها را ذاتا بی ثبات می کند. میزان نقدینگی موجود در بازار رمزارزها در مقایسه با بازارهای ریشه دارتری مثل فارکس، محدود و اندک است. برای روشن تر شدن موضوع باید بگوییم که ارزش کل پول موجود در جهان بیش از 90 تریلیون دلار است، در حالی که کل سرمایه ی بازار رمزارزها چیزی در حدود 250 میلیارد دلار تخمین زده می شود، که نشان دهنده ی تفاوت 36 هزار درصدی بین آنهاست.
حجم روزانه ی مبادلات رمزارزی در حدود 14 میلیارد دلار است، در حالی که مبادلات روزانه ی فارکس حجمی نزدیک به 5 تریلیون دلار دارند. بازه ی قیمتی یا همان تفاوت بین قیمت خرید و فروش در بازار فارکس، در بیشترین حالت به چند پنی (penny) می رسد، درحالی که این بازه در دنیای رمزارزها می تواند چندین دلار هم باشد. تمام این موارد به این معنی هستند که بازار رمزارزها کوچک است و طبیعتا تغییرات در آن با سرعت بالا رخ می دهند و بی ثباتی را افزایش می دهند.
همچنین، هر روزه افراد جدید زیادی وارد این بازار می شوند. در آغاز سال 2018، صرافی های رمزارز اعلام کردند که روزانه 100 هزار کاربر جدید به آنها اضافه می شود. منفعت شخصی بسیاری از این اعضا در گرو بالا و پایین رفتن بهای رمزارزهاست؛ همین امر ماهیت آشفته ی بازار را تشدید کرده و منجر به عدم ثبات بیشتری می شود.
در نهایت، دستکاری قیمت ها در بازارهای نوپا می تواند امری بسیار شایع باشد. صرافی های مرکزی کنترل بیشتر جریان رمزارزها را در اختیار دارد، که همین موضوع انگیزه ی زیادی برای تغییر مصنوعی قیمت ها و بالا بردن درآمد خودشان را به آنها می دهد. یکی از روش های انجام اینکار، دستکاری تابلوی قیمتها و ترغیب تریدرها به خرید یا فروش است.
این نوع دستکاری در قیمت ها، با در نظر گرفتن هزاران کاربر جدید که می توان به سادگی از آنها سو استفاده کرد، بسیار تاثیرگذار و مخرب خواهد بود. بعلاوه، در بازارهایی که نظارت قانونی روی آنها وجود ندارد، کنترل و اثبات دستکاری در قیمت ها کاری مشکل است.
مشکل دیگری که صرافی های مرکزی دارند، این است که به یک نقطه ی واحد برای شکست خوردن و زیان همه ی کابران تبدیل می شوند. این صرافی ها مقادیر عظیمی از رمزارز را مدیریت و ذخیره می کنند، که یعنی در صورت هک شدن، تاثیر بسیار قابل توجهی روی قیمت رمزارزها خواهند گذاشت.
مهمترین عامل تعیین کننده، میزان عرضه و تقاضاست.
این یک اصل پایه در اقتصاد است. اگر میزان عرضه ی توکن یک رمزارز بالا بوده و تقاضای اندکی از سوی تریدرها و کاربران برای آن وجود داشته باشد، قیمت آن پایین می آید. در مقابل، اگر میزان عرضه ی یک رمزارز خاص محدود باشد و تقاضای زیادی داشته باشد، قیمت آن بالا خواهد رفت.
کمیاب بودن هرچیزی قیمت آن را بالا می برد و به همین دلیل هم بهای بیت کوین تا این حد رشد داشته است. فقط 21 میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت (که در مقایسه با سایر توکن ها نسبتا رقم کوچکی است)، در حالی که طی سال های اخیر تقاضا برای آن بشدت افزایش یافته است.
رسانه ها و احساسات عموم مردم هم تاثیر بزرگی روی قیمت رمزارزها دارد. اگر در مورد توکن یا پلتفرمی تبلیغات منفی صورت بگیرد، معمولا قیمتش پایین می آید. در حالی که اگر پشتیبانی و حمایت رسانه ای خوبی از همان توکن صورت بگیرد، بهایش بدون شک بالا خواهد رفت. این به آن معناست که قیمت ها به شدت تحت تاثیر احساسات و هیجانات افراد هستند.
از عوامل دیگری که تاثیر بسزایی بر قیمت رمزارزها دارند می توان کارکردهای یک توکن و توانایی بلاک چین آن در حل یک معضل در دنیای واقعی را نام برد. سختی ماین کردن توکن هایی که از پروتکل اثبات کار (proof of work) استفاده می کنند نیز می تواند بر قیمت رمزارز تاثیر بگذارد؛ هرقدر ماین کردن یک توکن سخت تر باشد، عرضه شدن آن نیز دشوارتر خواهد بود که به هنگام تقاضای زیاد، بالا رفتن قیمت را در پی خواهد داشت.
درست مثل بازارهای سنتی، تضمینی وجود ندارد که پیش بینی قیمت در بازارهای رمزارز درست از آب در بیاید.
طی سالهای گذشته، افراد مشهور و صاحبان کسب و کار بسیاری پیش بینی های خود را در مورد قیمت بیت کوین اعلام کرده اند؛ هرچند، بیشتر این پیش بینی ها نادرست از آب در آمده اند. پیش بینی چندین نفر از این صاحبان کسب و کار برای قیمت بیت کوین در سال 2019، رقم های 40 الی 110 هزار دلار بوده است که غلط بوده اند. برخی نیز ارقام نزدیک به 50 الی 100 هزار دلاری را بیشتر مناسب سال 2020 می دانستند، که با توجه به زمان نسبتا کمی که از سال 2020 باقی مانده، به نظر می رسد آنها هم در اشتباه بوده اند. افراد خوش بین تری نیز وجود دارند که قیمت یک میلیون دلار را در آینده ای نه چندان دور(2027 و 2035) برای بیت کوین پیش بینی کرده اند.
کاملا واضح است که باید با شک و تردید به پیش بینی قیمت های رمزارزها نگاه کرد، اما عواملی وجود دارند که بدون شک روی قیمت آینده ی بیت کوین و به طور کلی بازار رمزارزها تاثیر خواهند گذاشت. این عوامل عبارتند از:
منابع:
