درخت افرا ، از زیباترین درخت ها با کاربردهای گسترده

درخت افرا از زیباترین درختانی هست که در بافت شهری بیشتر شهرهای ایران می تونیم ببینیم. نمی خوام این پستم مثل ویکی پدیا به جزئیاتی مثل اینکه از کدوم خانواده هست و به کدوم دسته تعلق داره بپردازم. فقط بگم که نام انگلیسی این درخت، Maple Tree هست و انواع مختلفی داره، مثل افرای ژاپنی، افرای سرخ، افرای قندی و ... .

تعدادی از این درخت ها در پاییز با عوض شدن رنگ برگ ها خیلی زیبا میشن و تعدادی هم خودشون رنگ بندی و ظاهر خیلی زیبایی دارند. اما معمولا چیزی که ما تو ایران می بینیم زیباترین حالتش در فصل پاییزه.

برای شناسایی درخت افرا از بقیه درخت ها، می تونیم روی سه مشخصه دقت کنیم : برگ، میوه و پوست تنه.

اگر برگ این درخت رو ببینید به راحتی می تونید شناسایی اش کنید. برگ های این درخت عموما به صورت شکل زیر هستند:

همونطور که می بینیم برگ درخت افرا دارای پنج لُب اصلی هست که هر کدوم از اون لُب ها هم به صورت فرکتال، دارای ریزموج هایی داخل خودشون هستند.
تعدادی از گونه های افرا دارای برگ هایی هستن که شباهت زیادی به برگ چنار داره و این شاید باعث بشه در شناسایی درخت افرا و چنار به مشکل بخوریم. برای همین قصد دارم توی پستی دیگه، به تفاوت های درخت چنار و افرا هم بپردازم.

درخت افرا جزو درخت هایی هست که موقع پاییز برگ هاش رو می ریزه. از ویژگی های دیگرش هم اینه که سایه خوبی ایجاد می کنه. اگر وسط تابستون زیر درخت افرا بشینید علاوه بر زیبایی اش، از سایه گسترده اش هم می تونید نهایت استفاده رو ببرید.

گفتیم که درخت افرا علاوه بر اون انواعی که در محیط شهری می تونیم به وفور ببینیم، انواع زینتی هم داره. برای مقایسه بهتر، می تونید عکس برگ های انواع مختلف با اسم درخت مربوطه رو ببینید:

یکی از ویژگی های اصلی افرا که با کمی دقت می تونید متوجهش بشید، رنگ پوست درخت و مهمتر از اون پوست پوست شدن درخت در بخش های با عمر زیاد هست. رنگ پوست درخت افرا از خاکستری به سمت زرد کم رنگ می زنه و حتی در زمستان هم می تونید از روی پوست درخت در قسمت های کلفت تنه، تشخیص بدید که این درخت افرا هست. البته رنگ تنه انواع مختلف درخت های افرا گاهی اوقات تفاوت هایی با رنگ هایی که در عکس های زیر می بینید فرق دارند، ولی اکثرا اون درخت هایی که تو بافت شهرهای ایران می بینیم به این صورت هستند.

و اما میوه درخت افرا. میوه درخت افرا به صورت گلوله های گردی هست که حالت خارمانندی دورش رو احاطه کرده و معمولا در هر شاخه میوه ای، یک یا دو تا از این گلوله ها می تونید ببینید.

شاخه هایی که از تنه اصلی درخت افرا جدا شدند، معمولا روبروی هم هستند و کمتر شاخه ای رو می بینید که به صورت ناهماهنگ باشه. حالا منظور از این حرف این نیست که تمام شاخه های درخت افرا روبروی هم هستند، ولی اکثرا این قاعده تو رشد درخت افرا رعایت میشه. این ویژگی مخصوصا زمانی که برگ یا میوه ای روی درخت نیست (مثل زمستان) می تونه در شناسایی افرا کمک کننده باشه.

از نظر ارتفاع، این درخت ها می تونن تا ۴۰ متر هم رشد کنند. اون درخت هایی که در محیط های باز کاشته میشن، چون نیازی به رقابت برای نور خورشید ندارن معمولا تا ده متر رشد می کنن و بیشتر از اون بالا نمیرن. اما اگر درختهای جنگلی افرا رو ببینید متوجه می شید که به خاطر رقابت برای نور، ارتفاع درخت ها خیلی بالاتر رفته.

جالبه بدونیم که عکس برگ درخت افرا وسط پرچم کانادا هست و این درخت، به نوعی درخت ملی کانادا به حساب میاد.

درخت افرا تو زمینه های مختلفی کاربرد داره. یکی از مهم ترین کاربردهاش که تو شهرهای شمالی و شمال غرب کشورمون هم می تونیم ببینیم، کاشت در قسمت های مختلف شهرهاست. به دلیل اینکه این درخت زود رشد می کنه و نیاز به رسیدگی خاصی نداره و همچنین دانه های سختی نداره که باعث مشکلاتی بشه، از این درخت در بافت شهری میشه به راحتی استفاده کرد. بعضی از گونه های خاص که زیبا هم هستند در درختکاری خانه ها و جاهای خاص استفاده میشه.
چوب درخت افرا جزو چوبهای سخت هست و در صنایع مبل سازی و برای ساختن میز و صندلی و این موارد هم ازش استفاده میشه. البته کمی رنگ کردنش سخت هست.
کاربرد دیگر درخت افرا، استفاده از چوب این درخت برای دودی کردن مواد غذایی مختلف هست.
از زغال این درخت در یکی از مراحل ساخت یه نوع ویسکی استفاده میشه.
به دلیل زیبایی برگ و تنه، بونسای های درخت افرا هم خیلی طرفدار داره.
در ساخت بعضی از ادوات موسیقی از چوب این درخت استفاده میشه، چون صدای خوبی به ادوات موسیقی میده.
یک نوع خاصی از افرا وجود داره به اسم Sugar Maple یا افرای قندی. از این نوع افرا برای ساخت سیروپ افرا استفاده میشه. سیروپ افرا نسبت به بقیه سیروپ ها گرون هست و جزو باکیفیت ترین سیروپ ها به حساب میاد.

دیدیم که درخت افرا هم زیبایی خاصی داره و هم کاربردهای خیلی متنوع و گسترده ای داره. دفعه بعد که از جلوی درخت های کاشته شده تو پارک ها یا داخل شهرها می گذشتید، چشم بگردونید ببینید می تونید درخت افرا پیدا کنید یا نه. اگر پیدا کردید، برید نزدیک درخت و نگاهی به برگ ها و پوست و تنه خوشگلش بندازید.