معمولا پنج معیار در انتخاب رشته، وجود دارد که درجه اهمیت و الویت هر یک از این معیارها برای افراد مختلف، متفاوت است:
خیلی از داوطلب ها وقتی رتبه شان در حدود خاصی قرار دارد این سوال برای شان پیش می آید که روزانه شهرستان را انتخاب کنند یا شبانه تهران؟ این ممکن است سوال خیلی‌ها باشد. در این جا هم نقاط ضعف و قوت مسئله را بیان می‌کنم.
وقتی شما در شبانه تهران تحصیل می کنید، یعنی شما در دانشگاهی تحصیل می کنید که اساتید مطرح تهران در آن تدریس می کنند. یعنی این طور نیست که دوره های شبانه را به استادان دیگر بسپارند. حتی احتمالا شما با دانشجویان دوره‌های روزانه کلاس می‌روید و از لحاظ آموزشی هیچ تفاوتی بین دو دوره روزانه و شبانه وجود ندارد.
نقطه قوت دیگر این دوره این است که اگر شما در تهران شاغل هستید و بخواهید به روزانه شهرستان بروید، ممکن است شغل خود را از دست داده یا دائم در سفر باشید. پس دوره شبانه به شما کمک می کند تا در کنار درس، شغل تان را هم از دست ندهید.
اما نقطه ضعف دوره شبانه چیست؟ طبیعتا هزینه‌هاست که پرداخت این هزینه برای خیلی ها ممکن است امکان پذیر نباشد.
و اما در مورد دوره های روزانه‌ی شهرستان! اولین مزیت دوره های روزانه این است که نیازی به پرداخت هزینه نیست. دیگر مزیت آن این است که شما از فضای تهران دور می شوید و این در نهایت می تواند مثبت باشد. سومین ویژگی آن این است که شما می توانید یک زندگی جمعی را تجربه کنید. کسانی که در شهرستان تحصیل کرده اند هیچ وقت از این دوره تحصیلی خود به بدی یاد نمی کنند.
نکته چهارم هم این که خیلی از بار افزایش ظرفیت های پذیرش دکترا، به دانشگاه های شهرستان هم کشیده شده است. وقتی که شما در دانشگاه شهرستان درس می خوانید، استادها شما را خواهند شناخت و احتمال قبولی شما در مقطع دکترای همان دانشگاه زیادتر شود. یعنی شما می توانید برای ورود به دکترا در همان دانشگاه برنامه‌ریزی کنید.
ممکن است خیلی از دانشگاه بگویند که خوابگاهی در اختیار دانشجویان ارشد قرار نمی‌دهند. این دانشگاه‌ها معمولا در حدود 60 – 70 درصد مواقع، خوابگاه در اختیار دانشجویان قرار می دهند. نکته اصلی این است که شما بر اساس خوابگاه دادن و ندادن دانشگاه ها، انتخاب رشته نکنید و دیگر پارامترها را نیز در نظر بگیرید. در بدترین حالت این است که شما در خوابگاه خودگردان ساکن می‌شوید.
خیلی از دانشگاه ها ممکن است شما را در ورودی مهر قبول نکنند و برای ورودی بهمن بپذیرند. این هم می‌تواند نقاط ضعف و قوت داشته باشد.
نکته‌ی مقبت آن این است که بچه ها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند که آن‌هایی که رتبه‌های خوب هستند بروند سراغ ورودی مهر دانشگاه‌های دیگر. یعنی این که ممکن است کسی بگوید من حتما باید مهر به دانشگاه بروم و اگر دانشگاه تهران نشد می‌روم تربیت مدرس. به همین خاطر این نوبت بهمن می‌تواند برای کسی که رتبه‌ی پایین تری دارد یک امتیاز مثبت باشد و احتمال قبولی‌شان را بالا ببرد.
اما نکته منفی در این است که 6 ماه معطل می‌شوید و تحصیلات شما از بهمن آغاز می‌شود. با این حال می‌توانید در این 6 ماه زبان‌تان را قوی کنید، درس‌هایی که در دوره ارشد ارائه می‌شوند را مرور کنید و ... . یعنی آن‌چنان ضرر هم نمی‌کنید.
دانشگاه‌هایی هستند که محل تحصیل‌شان پردیس‌های شهرستان است. مثلا دانشگاه تهران پردیس قم و دانشگاه علم و صنعت پردیس نوشهر را دارند. این مورد نیز می‌تواند نکات مثبت و منفی داشته باشد.
نکته مثبت این پردیس ها این است که شما می‌توانید با یک رتبه ضعیف تر بروید در یک برند بهتری تحصیل کنید. موقعی که شما از پردیس قم دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل می‌شوید، در مدرک شما نام دانشگاه تهران ذکر می‌شود که یک نکته مثبت است. اساتید پردیس‌ها هم فرق آن‌چنانی ندارند و چه بسا در پردیس‌هایی که به تهران نزدیک‌ترند، همان استادهای دانشگاه تهران تدریس می‌کنند.
این سوالی است که معمولا برای بچه‌ها پیش می‌آید که مجازی دانشگاه تهران را بزنم یا مثلا پیام نور قزوین؟ این سوال پاسخ قطعی ندارد، اما اگر شما شاغل هستید و بعد مسافت برای شما مهم است، شاید مجازی بهتر از پیام نور باشد. همین‌طور که تاکید کردم خیلی جاهای دیگر اساتید دوره‌های مجازی همان اساتید دوره‌های روزانه هستند.
اما غیرانتفاعی برای چه کسانی می‌تواند مناسب باشد؟ برای کسانی که به دنبال این هستند که پایان نامه داشته باشند و کار علمی انجام دهند. چون خیلی از غیرانتفاعی ها آموزش محور نیستند و دانشجو کار پژوهشی و پایان نامه انجام می‌دهد. این می‌تواند یک امتیاز مثبت باشد.
