ملاسما یک اختلال پیچیده در رنگدانه های پوستی است که درمان آن با چالش های متعددی همراه است. مشخصه این اختلال اکتسابی، تغییر رنگ موضعی پوست و ایجاد لکه های خاکستری رنگ است. این عارضه در بخش هایی از پوست که در معرض تابش آفتاب قرار گرفته اند روی می دهد. آمارها نشان می دهد میزان ابتلا به ملاسما در زنان بیش از مردان است.
اگرچه پاتوژنز دقیق ملاسما به طور کامل شناخته نشده است، اما باور بر این است که این اختلال چندعاملی ناشی از اینترکشن عوامل ژنتیکی، هورمونی، محیطی و دیگر ریسک فاکتورهاست ]1[.
شایعترین علت پیگمنتیشن پوست، اشعه ماورا بنفش است که باعث تحریک و القاء فرآیند ملانوژنز به صورت مستقیم و غیر مستقیم می شود. به علاوه، در تحقیقات اخیر، ارتباط تابش نور مرئی با ابتلا به ملاسما نیز گزارش شده است. هم چنین، برخی گزارشات حاکی از ارتباط تغییرات هورمونی و فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) با ظهور علائم ملاسما است ]2[.
در ضایعات پوستی ملاسما، ماست سل ها به وفور یافت می شوند. هیستامین آزاد شده از ماست سل ها می تواند در ملانوژنز نقش داشته باشد. ماست سل ها در پاسخ به تابش اشعه ماورا بنفش، اقدام به ترشح هیستامین می کنند که سبب تکثیر و مهاجرت ملانوسیت ها می شود.
ماست سل ها هم چنین با ترشح فاکتورهای آنژیوژنیک، مانند فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، فاکتور رشد فیبروبلاست -2 (FGF-2) و فاکتور رشد تغییر دهنده (TGF) باعث تکثیر عروق می شوند.
یکی از ترکیبات مورد استفاده در درمان ملاسما، ترانگزامیک اسید است که خاصیت آنتی فیبرینولیتیکی دارد. این ترکیب ابتدا برای کنترل خونریزی تجویز می شد. اما امروزه به عنوان درمان مکمل در برخی از اختلالات رنگدانه ای مانند ملاسما و هایپرپیگمنتیشن ناشی از تابش اشعه ماورا بنفش نیز کاربرد پیدا کرده است. ویتامین C نیز یکی دیگر از گزینه های موثر در درمان هایپرپیگمنتیشن است که از طریق مهار تایروزیناز عمل می کند ]3[.
Tahoun و همکارانش در سال 2021 در مقاله ای که در ژورنال Journal of Dermatological Treatment انتشار یافته است به مقایسه اثربخشی درمان ملاسما با میکرونیدلینگ به همراه ترانگرامیک اسید موضعی و ویتامین C پرداخته اند ]4[.
برای این منظور 30 بیمار زن مبتلا به ملاسما در محدوده سنی 20 تا 50 سال در مطالعه وارد شدند. طول دروه درمان 4 هفته بود. مطالعه به روش split face انجام شد به این ترتیب که در سمت راست صورت بیماران، میکرونیدلینگ و ترانگزامیک اسید موضعی و در سمت چپ صورت، میکرونیدلینگ و ویتامین C مورد استفاده قرار گرفت.
به منظور ارزیابی نتایج، درموسکوپی به روش Wood’s light در پوزیشن های استاندارد انجام شد. از شاخص شدت و مساحت ملاسما (Melasma Area and Severity Index (MASI)) برای مقایسه نتایج در سمت راست و چپ صورت بیماران استفاده شد. به علاوه، شاخص های Visual Analogue Score (VAS) و Dermatology Life Quality Index (DLQI) پیش از درمان و در هفته های 4، 12 و 16 مورد ارزیابی قرار گرفتند.
تصاویر به دست آمده نشان دهنده بهبود کلینیکال به ویژه در بیماران با ملاسمای مختلط (اپیدرمال و درمال) بود. هم چنین نتایج حاکی از بهبود معنادار شاخص MASI در هر دو سمت صورت بیماران بود (p-value < 0.001). اگرچه تفاوت معناداری بین مقادیر MASI سمت راست و چپ صورت بیماران در هفته های 4، 12 و 16 دیده نشد.
شاخص VAS که توسط دو پزشک متخصص مورد ارزیابی قرار گرفت، بهبود معناداری را در هفته های 4، 12 و 16 در هر دو سمت صورت نشان داد (p-value < 0.001). مقدار متوسط شاخص DLQI نیز از 82/3±90/6 در هفته صفر به 85/2±62/3 در هفته 16 رسید.
مهم ترین عوارض گزارش شده توسط بیماران، اریتما و خارش بود که در 30 درصد افراد مشاهده شد.
نتایج این تحقیق حاکی از اثربخشی استفاده از میکرونیدلینگ به همراه ترانگزامیک اسید و ویتامین C در درمان پیگمنتیشن اپیدرمال و اختلالات عروقی ناشی از ملاسما بود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به وبسایت های زیر مراجعه نمایید:
منابع:
1. Passeron T. Melasma pathogenesis and influencing factors–an overview of the latest research. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 2013;27:5-6. Available at:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jdv.12049
2. Kim EH, Kim YC, Lee ES, Kang HY. The vascular characteristics of melasma. Journal of dermatological science. 2007;46(2):111-6. Available at:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0923181107000588
3. Rodrigues M, Pandya AG. Melasma: clinical diagnosis and management options. Australasian Journal of Dermatology. 2015;56(3):151-63. Available at:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ajd.12290
4. Tahoun AI, Mostafa WZ, Amer MA. Dermoscopic evaluation of tranexamic acid versus Vitamin C, with microneedling in the treatment of melasma: a comparative, split-face, single-blinded study. Journal of Dermatological Treatment. 2021, 1-7. Available at:
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09546634.2021.1871582
