در این بخش میخواهیم به بررسی حوزهی گفتار درمانی، مزایا و معایب و معضلات این حوزه و شخص گفتار درمانگر بپردازیم.
با پیشرفت علم و پزشکی، بسیاری از مشکلات جسمی که در گذشته دائمی بودند و راهحل و درمانی برایشان وجود نداشت، امروزه درمانشان بسیار دردسترس و سهل است و این پیشرفت تاثیر بهسزایی بر زندگی افراد دارد.
از آنجایی که گفتار یکی از اصلیترین روشهای برقراری ارتباط است، میتوان گفتار درمانی را به نوعی ، ارتباط سازی هم خواند.
گفتار درمانگر یا پاتولوژیست گفتار و زبان کسی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات مرتبط با گفتار و زبان و بلع می پردازد. در واقع گفتاردرمانی، بهبود انواع ارتباط درمان شونده است. همانطور که گفته شد بخشی از ارتباط، صحبت کردن است. ما می توانیم با خواندن و نوشتن، زبان بدن، حالات چهره ای و حتی با تماس چشمی با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم.
برای تاسیس مرکز درمان ابتدا باید فضایی 10 تا 12 متری را برای فضای درمان در نظر گرفت. همچنین سالن انتظار و محل قرار گرفتن سرویس بهداشتی نیز باید متناسب با تعداد مراجعه کنندگان باشد. این مراکز می بایست دارای وسایل کمک آموزشی مانند پازل ، کتابها و سی دی های آموزشی و ضبط صوت نیز باشند .
در این مراکز با توجه به مشکل هر مراجعه کننده، میتواند فعالیتهای مختلفی انجام شود. برخی از این روشهای گفتار درمانی بسته به نیاز ، نیازمند استفاده از ابزاری مثل ضبط صوت و امثال آن می باشد.حتی در مرحلهای شعر و آواز خواندن و زدن ساز دهنی هم یکی از روشهای درمانی است.
با احتساب این روشها میتوان مراکز گفتار درمانی را از محیط های پرسروصدا دانست.
به طور کلی، آکوستیک فضای ادیومتری وابسته به سه عامل و نکته اصلی است:
در ادامه با توضیح مختصری از هر یک از نکات، آشنا خواهیم شد:
در حالت کلی فضای کوچک 1*2 یا 2*3 را به عنوان فضای گفتار درمانی در نظر میگیرند. هرچه فضا کوچکتر باشد، کنترل صدا در آن بهتر انجام میشود. بنابراین در این ابعاد به راحتی میتوان صدا را تا حد زیادی مدیریت کرد. همچنین استفاده از اتاقکهای آکوستیک به جای اتاق هایی که نیازمند عایق صوتی هستند؛ هم مرسوم است.
برای چیدمان یک فضا، بهتر است از وسایلی استفاده شود که صدا را جذب میکنند. استفاده از پردههای ضخیم ، مبلمانی با پارچه های ضخیم مثل مخمل و چیدمان متناسب با فضا، به کاهش صدا در محیط یاری میکند.
در بحث آکوستیک ، اولویت با بهینه سازی فضا و کاهش صدای محیط به کمک وسایل موجود در فضاست. برای مثال استفاده از پارکت ، به جای سنگ در کف اتاق و یا استفاده از قالیچه و فرش در فضا، تاثیر بهسزایی در کنترل صدای محیط دارد. قرار دادن کتابخانه، قفسه، چوب لباسی و پردههای ضخیم هم بر این موارد موثرند.
مقصود ما از استفاده از کلمهی زائد در معنای بیهوده نیست؛ بلکه منظور از بخشهای زائد فضا ، بخش هایی جز دیوارها و کف و سقف است. برای مثال تیر و ستونهای برآمده در فضا، کلید و پریزها، سقف کاذب، داکتها و تاسیسات همگی جزئی از این بخش محسوب میشوند. به همین دلیل بهتر است که این اجزای فضا ، عایق صوتی شوند.
در بخش قبل اشاره شد که برخی از بخش های یک محیط زائدند؛ مثل تیر و ستون در فضا. در یک فضا، تیر و ستونها نقش انتقال دهندههای صدا را دارند. همانطور که با ترمز گرفتن یک ماشین در خیابان، لرزش و صدای حاصل از ترمز از طریق فونداسیون خانه به طبقات بالاتر منتقل میشود؛ صدا نیز از طریق تیر و ستون منتقل میشود. به همین دلیل توصیه میشود که این ستونها و تیرهای فضا به وسیله فومهای شانهتخم مرغی کاور شوند.
نکته : استفاده از فوم با دانسیته کمتر از 30 ، عملا فایده صوتی ندارد و بیشتر به عنوان ضربه گیرها استفاده میشود.
با دورهی تمام آنچه که گفته شد میتوان به یک جمعبندی مختصر رسید:
اتاق گفتار درمانی، فضایی کوچک برای انجام تمرین های تلفظ و بیان است که نیاز است با توجه به حساسیت ها و استانداردهای تخصصی، ورودی و خروجی صدا کنترل شود. به همین منظور آکوستیک اتاق و اتاقکهای گفتاردرمانی ، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است و شامل تمامی اتاقهایی با این کاربرد میشود. آنچه که در بحث آکوستیک این فضاها متفاوت است ویژگیهای هر فضا و نیازها و استانداردهای موردنظر است که به تبع همین موارد شرایط عایق صوتی فضا هم متفاوت است. همین تفاوت در شرایط سبب میشود که توصیه کنیم؛ از راهنمایی مشاوران کهن عایق استفاده کرده و با فرستادن یک فیلم 20 ثانیهای از فضا، آکوستیک مناسب محیط موردنظر خود را انتخاب کنید.