آجر نسوز نوعی آجر است که از خاکهای چینی و نسوز تولید شده و با ساختار مولکولی متراکم و ظریف است. و نحوه تولید این نوع آجر به این صورت است که ابتدا سنگ ها را آسیاب کرده و سپس به خاک نرم تبدیل می شود و پس از 3 روز پخت در کوره در دمای بالای ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد ساخته میشود. همانطور که از اسم آن برمی آید این آجر با مقاومت حرارتی بالایی که دارد در کوره ها و پاتیل ها و عایقکاری صنعتی کاربرد فراوان دارد.
طبقه بندی آجر نسوز به ماده اولیه اصلی آن برمی گردد. در حال حاضر تولید کنندگان از مواد زیادی برای تولید آجر های نسوز استفاده می کنند مانند، مواد سیلیکات آلومینا، سیلیس و زیرکَن که معمولاً در دمای پایین مورد مورد استفاده قرار می گیرد.
علاوه بر این مواد نسوز اساسی، از جمله منیزیا، دولوما و اسپینل، اغلب با کربن و گرافیت ترکیب می شوند و در محیط های بسیار اساسی استفاده می شوند. آنها می توانند بالاترین درجه حرارت عملکرد را تحمل کنند اما در معرض هیدراتاسیون قرار دارند و بنابراین به نگهداری مناسب نیاز دارند.
آجر نسوز صنعتی از نظر ترکیبات و مواد اولیه ای که در آن ها به کار برده می شود به چند دسته تقسیم می شوند. که در این مقاله سعی می کنیم با انواع این آجرهای نسوز اشاره کنیم.
به علت قیمت پایین ساخت این نوع آجر، یکی از پر مصرف‌ترین آجرهای نسوز است. البته هدایت و انبساط حرارتی این نوع آجر پایین‌تر از سایر آجرهای نسوز است اما قیمت مناسب آن باعث شده است تا در بسیاری از صنایع از این نوع آجر استفاده شود.
شاموت ماده اصلی تشکیل دهنده متریال آجر نسوز شاموتی است که به انگلیسی Chamotte refractory brick نامیده می شود. مواد اصلی تشکیل دهنده این آجر نسوز ترکیبی از چند نوع مواد معدنی و فلزی شامل اکسید آلومنیوم با فرمول شیمیایی Al۲O۳ و سیلیس با فرمول شیمیایی SiO۲ می باشد.
آجرهای شاموتی معمولا به ۵ دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند:
لو دیوتی (Low Duty)
شبه سیلیسی
مدیوم دیوتی (Medium Duty)
های دیوتی (hight Duty)
سوپر دیوتی
آجرهای نسوز سمیروم عمدتاً شامل SiO۲ و Al۲O۳ می‌شوند. میزان سیلیس و آلومین در ترکیب آجرهای سمیروم به نسبت کمتر از آجر شاموتی است. همچنین این آجرها دارای Fe۲O۳، TiO۲ و مقادیر کمی اکسید منیزیم، اکسید کلسیم، اکسید سدیم و اکسید پتاسیم است.
این نوع آجر از سنگ‌های نسوز سیلیسی ساخته شده است و حدود 93 درصد از این آجر را اکسید سیلیسیوم (SIO2) تشکیل می‌دهد.
این دیرگدازها جزء دیرگدازهای اسیدی به شمار می‌روند و تا دمای 1700 درجه سانتی گراد را می‌توانند تحمل کند و به دلیل مقاومت خوب آن در برابر گرما و حرارت امکان استفاده در بسیاری از صنایع مانند صنایع سیمان وجود دارد.
همچنین این نوع آجر در برابر گرد و غبار و دوده‌ها هم عملکرد بسیار بهتری دارد و تنها نقطه ضعف این آجر را می‌توان عدم مقاومت در برابر محیط‌های قلیایی دانست.
آجر نسوز ویژه آلومینیومی دارای مقدار زیادی آلومین است که در دمای حدود ۱۷۵۰ درجه سانتیگراد پخته میشود. در این آجر بیش از ۷۰ درصد آلومین وجود دارد و همین امر سبب افزایش مقاومت آن در برابر گرما و مواد قلیایی می شود. این آجر در پوشش داخلی کوره های ذوب فلزات و آهن و شیشه سازی های بزرگ کاربرد بسیاری دارد. همچنین از این آجر در ساخت دیواره درونی کورههای سیمان و شیشه استفاده میشود.
آجر منیزیتی یا آجر منیزیایی، یکی از انواع آجر نسوز کوره محسوب میشود که دارای خواص قلیایی است. آجر منیزیتی با مقاومت خوب نسبت به سرباره های قلیایی و آسیب پذیری کم نسبت به اکسید آهن و مواد قلیایی شناخته می‌شوند.
مواد اولیه‌ای که عمدتاً برای تولید آجرهای قلیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، منیزیت و کلرید منیزیم است. فرمول شیمیایی منیزیت 3MgCO و فرمول شیمیایی کلرید منیزیم 2MgCI می باشد. همچنین کلرید منزیم از آب دریاها، دریاچه های نمک و ذخایر نمکی بدست می آید. ضمنا کلرید منیزیم از فاضلاب های صنعتی قابل جمع آوری می باشد.
آجر نسوز زیرکونیوم
آجر نسوز زیرکونیوم با ترکیب سولفات زیرکونیوم طبیعی، مقدار کمی آلومین و کوارتز ساخته می شود. از این آجر در ساخت کوره‌هایی که به حرارت بسیار بالایی نیاز دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. فلز زیرکونیوم مقاومت بسیار بالایی در برابر گرما دارد و به همین دلیل در کورههای ذوب آلومینیوم، کوره مخزن شیشه مذاب، راکتورهای اتمی، ساخت بوته‌های ذوب فلزات و به صورت کلی در صنایع ذوب فولاد و فلز مورد استفاده قرار می گیرد.
در ساخت کوره های صنعتی انواع ملات نسوز نقش مهمی را ایفا می کنند. انواع جرم های نسوز، سیمان نسوز، خاک نسوز دما بالا، خاک شاموتی و ... بعنوان ملات برای ساخت کورههای صنعتی استفاده میشود. جهت استعلام از قیمت سیمان نسوز ، خاک نسوز و غیره با گروه صنعتی کاف در ارتباط باشید.
