آجر شاموتی یکی از مدرن ترین و پرکاربردترین انواع آجر برای نما و صنعت می باشد. دلیل محبوبیت نوع خاک و روش تولید آن، قیمت مناسب آجر شاموت نسبت به کارایی آن و… میباشد. آجر شاموتی نیز یکی از انواع آجر است که در این مقاله به کاربرد، روش ساخت و مزایای آن اشاره شده است. آجر شاموتی نیز یکی از مصالح جدید ساختمانی است که در اندازه ها و رنگ های مختلف عرضه می شود. این آجر عمدتاً در نمای بیرونی و داخلی ساختمان مانند فضای داخلی شومینه، صنعت ذوب آهن، نمای ساختمان، ریخته گری فولاد، کوره ذوب فلزات و … استفاده می شود. طبقه بندی آجرهای چموتی بسته به شکل، رنگ، ابعاد، کاربرد و خواص می تواند متفاوت باشد؛ اما تقسیم بندی آن بر اساس ساخت و تولید شامل پرس خشک، پرس نیمه خشک و پرس پلاستیک می باشد.
آجر شاموتی چیست؟
آجر نمای نسوز شاموتی یکی از انواع آجر نما است که از استحکام و دوام بسیار بالایی برخوردار است. در واقع کلمه شاموت به معنای مخلوطی از مواد اولیه است که ابتدا با مواد دیگری که برای ساختن پروفیل استفاده می شود ساخته می شود. آجر شاموتی که در اندازه ها و رنگ های متنوع ساخته می شوند از مرغوب ترین آجرهایی هستند که در بین مردم بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع آجر نسوز اغلب برای ساخت شومینه در منازل استفاده می شود. آجرهای نسوز شاموتی در صنایعی مانند ذوب آهن، صنعت ریخته‌گری و همچنین ساخت کوره‌ها کاربرد دارند. این نوع آجر نسوز تا حدودی دمای بالا را تحمل می کند. این نوع آجر در رنگ های متنوعی از جمله کرم و قهوه ای در تناژ های مختلف ساخته می شود. به طور کلی برای ساخت آجرهای شاموتی از رنگ های روشن استفاده می شود.
مزایای آجر شاموتی
از آنجایی که آجر شاموت نوعی آجر نسوز است، مقاومت بالایی در برابر دما دارد. علاوه بر این، این نوع آجر از کانی های معدنی و پوکه هایی تولید می شود که مقاومت زیادی دارند. در تولید آجرهای نسوز مانند آجر شاموتی باید از مواد اولیه ای استفاده کرد که بتواند خواص فیزیکی و شیمیایی خود را در برابر عوامل محیطی و در دماهای بالا حفظ کند. از دیگر مزایای این نوع آجر می توان به تنوع رنگ زیاد، سازگاری با محیط، عایق بودن در برابر سرما و گرما، تغییر اندازه و مقاومت بالا اشاره کرد. از آجر شاموتی می توان در ساخت شومینه و باربیکیو در ساختمان ها استفاده کرد. به طور کلی از انواع آجر شاموتی در نمای داخلی و خارجی استفاده‌های کاربرد دارد. البته لازم به ذکر است که از آجر های شاموتی در صنعت فولاد و در کوره های زغال سنگ نیز استفاده می شود. با توجه به اینکه آجر شاموت از آجرهای مقاوم به شمار می رود و قابلیت تحمل حرارت و دمای بالا را دارد، می توان از آن به عنوان عایق حرارتی و سپر محافظ استفاده کرد.
آجر نسوز شاموتی برای ساخت کوره های صنعتی گرفته تا دکوراسیون داخلی کاربرد دارد. از این رو برای رفع نیازهای مختلف این نوع کاربرد آجر و پاسخگویی به نیاز طیف وسیعی از مصرف کنندگان، آجر شاموتی در انواع مختلف تولید می شود. از رایج ترین انواع آجر شاموتی می توان به پردیوتی و سوپر دیوتی اشاره کرد. قابل ذکر است که آجرهای سوپر دیوتی که مقاومت بیشتری در برابر تغییرات دما دارند در دمای معمولی بهتر عمل می کنند و از نظر قیمت ارزانتر هستند و با اهمیت ترین نکته خرید آجر از کارخانه های تولید آجر نسوز معتبر و شناخته شده کشور می باشد. با خرید آجر از مرکز معتبر تولید آجر، علاوه بر تضمین کیفیت آجر، قیمت آجر با توجه به تعرفه اتحادیه و بدون واسطه مناسبتر خواهد بود.
کاربردهای آجر نمای شاموتی
آجر شاموتی به دلیل ویژگی هایی که دارد، نه تنها در نما بلکه در صنایع مختلف نیز کاربرد دارد. نسوز بودن این آجر باعث پیدایش طرفداری های بسیار در صنایع مختلف شده است. در ادامه به صورت جزئی تر بیان شده است که از آجر شاموتی در چه مکان ها و صنایعی می توان استفاده کرده.
کاربرد صنعتی آجر شاموتی
از جمله صنایعی که می توان از اجر کوره استفاده کرد موارد زیر است:
کاربرد آجر شاموتی در نما
از جمله مکان هایی که برای نما سازی و دکوراسیون از آجر نما شاموتی استفاده می شود، موارد زیر است:
نحوه ساخت آجر های شاموتی
ساخت آجر شاموتی بدین گونه است که ابتدا اگریگیت را به وسیله خردکردن و دانه بندی شاموت تهیه نموده و آن را با آب مخلوط می‌کنند. پس از رسیدن به مخلوطی با پلاستیسیته مناسب آن را تحت پرس خلا قرار می‌دهند. ممکن است در ساخت این آجرها نیاز به چند مرحله پرس باشد و اگر ابعاد آجر بزرگ باشد از روش پرس خشک یا کوبیدن استفاده می‌گردد.
آجرهای شاموتی در کوره های قائم(Shaft Furnace) ،کوره های گرد (Round Furnace) ،کوره های تونلی(Tunnel Furnace) و کوره های دوار (Rotary Furnace) در دمای ۱۵۰۰-۱۲۰۰ درجه سانتی گراد پخته می‌شوند. رس‌ها بعد از پخت شدن دچار انقباض شدیدی می‌شوند. بنابراین ضروری است که پیش از فرایند ساخت بخشی از رس پیش پخت شود تا جلوی دفرمه شدن و ترک خوردن پس از پخت در آجر کاهش یابد. نسبت رس و آب از جمله عواملی است که نحوه‌ی پخت این نوع آجر را تعیین می‌کند. به طور معمول هرچقدر میزان رس کم‌تر باشد، پس از عملیات پخت آجر عیوبی نظیر تاب‌برداشتگی و بادکردگی در آجر کم‌تر است.
آنالیز شیمیایی آجر شاموتی:
آنالیز شیمیایی آجر شاموتی نشان می دهد که این آجرها عمدتاً از اکسید سیلیسیم (SiO2) و اکسید آلومینیوم (Al2O3) تشکیل شده اند. میزانSiO2 در ترکیب آجرهای شاموتی ۵۰ تا ۸۵ درصد و میزانAl2O3 بین ۱۰ تا ۴۵ درصد است. این آجرها دارای حداکثر ۳ درصد Fe2O3، سه درصدTiO2 و مقادیر کمی اکسید منیزیم، اکسید کلسیم، اکسید سدیم و اکسید پتاسیم است.
مواد تشکیل دهنده آجر شاموتی
اکسید سیلیسیم (SiO2): SiO2 ماده اصلی تشکیل دهنده آجر شاموتی است. این عنصر باعث مقاومت آجر در برابر حرارت و سایش می شود. اکسید آلومینیوم(Al2O3): Al2O3 نیز یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده آجر شاموتی است. این عنصر باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و استحکام آن می شود. اکسید آهن(Fe2O3): Fe2O3 رنگ آجر شاموتی را تعیین می کند. این عنصر همچنین باعث افزایش مقاومت آجر در برابر سایش می شود. اکسید تیتانیوم(TiO2): TiO2 باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و رنگ آن می شود. اکسید منیزیم(MgO): MgO باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و شوک حرارتی می شود. اکسید کلسیم(CaO): CaO باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و شوک حرارتی می شود. اکسید سدیم(Na2O): Na2O باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و شوک حرارتی می شود. اکسید پتاسیم(K2O): K2O باعث افزایش مقاومت آجر در برابر حرارت و شوک حرارتی می شود.
آیا رنگ آجر شاموتی می‌تواند در طول زمان تغییر کند؟
بله، رنگ آجر شاموتی ممکن است در طول زمان تغییر کند. این تغییرات رنگ ممکن است به عوامل زیادی مربوط باشد، از جمله:
نور خورشید:
آجر شاموتی در طول زمان ممکن است تحت تأثیر نور خورشید قرار بگیرد. اشعه ماوراء بنفش و سایر اجزای نور خورشید می‌توانند باعث تغییر رنگ آجر شاموتی شوند. در نتیجه، رنگ آجر ممکن است کمی فرسوده شده و تغییر کند.
عوامل جوی:
آجر شاموتی ممکن است در طول زمان تحت تأثیر عوامل جوی مانند باران، برف، آب و هوای خشک و تغییرات دما قرار بگیرد. این عوامل می‌توانند باعث تغییر رنگ آجر شوند و آجر را به طور کلی فرسوده کنند.
ترکیدگی و لکه‌ها:
در صورت وجود ترک‌ها یا لکه‌ها در سطح آجر شاموتی، ممکن است رنگ آجر در این نواحی تغییر کند و ناهمواری‌هایی در رنگ ظاهری ایجاد شود. مهم است بدانید که تغییر رنگ آجر شاموتی در طول زمان معمولاً به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و ممکن است نامتناسب با سایر قسمت‌های ساختمان به نظر برسد. برخی افراد ممکن است این تغییر رنگ را جزء زیبایی و طبیعت آجر شمرده و برخی دیگر ممکن است این تغییر رنگ را ناخوشایند بدانند
هنگام خرید آجر شاموتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
تقسیم بندی آجرهای شاموتی بر اساس شکل، رنگ (کرم کم رنگ تا قهوه‌ای کم رنگ)، ابعاد، کاربرد و خواص آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
آجر نسوز شاموتی عموما وزنی در حدود ۵/۳ کیلوگرم و تحمل دمایی آن نیز حدود ۱۲۶۰ درجه است که دهانه‌های آن ۵۰ (۱۰ عدد دهانه)، ۷۰ (۱۲عدد دهانه) و ۹۰ (۱۶ عدد دهانه) سانتی‌متر است.
