طلا یکی از کالاهای زینتی و ارزشمند است. این کالا نه تنها در ایران، بلکه در سرتاسر جهان جایگاه ویژهای دارد. نوع جدیدی از معاملات طلا که به تازگی در میان مردم رایج شده است، اجارهی طلا است. ارزشمند بودن طلا باعث شده است که برای اجاره دادن و همچنین اجاره گرفتن طلا نگرانی های زیادی به وجود بیاید. دراین مقاله تمامی جوانب اجارهی طلا را می سنجیم، مثلاً نوع قرارداد مابین طلافروش و کسی که اجاره میکند.
با کاهش قدرت خرید مردم و شرایط اقتصادی، نو عروسان به جای خرید طلا از طلافروشی آن را اجاره میکنند. طلا کالایی خاص است. بنابراین لازم است برای اجاره دادن آن شرایط خاصی در نظر گرفته شود. بنابراین اینکار چندان آسان هم نبوده و فعّالان بازار طلا می گویند: فردی که قصد اجاره ی طلا دارد باید ضامن معتبر داشته و یا توسط شخصی معتبر معرفی شود.رییس اتّحادیه طلا و جواهر تهران در پی تایید اجارهی طلا در شهرستانها توضیح داد: اخیراً در برخی از شهرستانها، نوعروسان به دلیل گرانی سرویس طلا، به جای خرید، آن را اجاره میکنند. امّا این مورد در شرایط خاص و به طور محدود اتفاق میافتد و هنوز در بازار تهران عُرف نیست.
اگر شخص، شرایطی که در ابتدا گفته شد را نداشت، باید در مقابل اجاره ی طلا به ازای ارزش واقعی آن سفته (Promissory note) بدهد.فعّالان بازار طلا میگویند که برای اجاره یک شب سرویس طلا به اندازه ارزش واقعی آن سفته می گیرند. البته در شهر تهران کمتر طلافروشی پیدا میشود که سرویس طلا را به شکل اجارهای در اختیار نوعروسها بگذارد.محمدولی درباره ی اجاره ی سرویس طلا می گوید: معمولا اجاره سرویس طلا بین افراد توافقی صورت میگیرد. ممکن است برخی فروشندگان بابت این کار پولی دریافت نکنند اما عدهای هم هستند که ممکن است وجه نقدی بگیرند. یکی از موارد مهم در اجاره کردن طلا باید به آن توجه کرد، قرارداد اجاره آن است. در قسمت بعدی به جزیئات آن میپردازیم.
قرارداد اجارهی طلا، قراردادی است که بین موجر(شخصی که طلا را اجاره میدهد) و مستأجر(شخصی که طلا را اجاره میگیرد) بسته میشود. برای مثال نوعروسی برای عروسی خود میخواهد طلا را به اجاره بگیرد. او باید با پرداخت مبلغ تعیین شده و برای یک مدّت زمان مشخص طلا را از موجر اجاره کند و به محض اتمام تاریخ قرارداد طلا را به مالک برگرداند. در متن این قرارداد اطلاعات زیر قید می شود:
مشخصات کامل هر دو طرف
مشخصات ظاهری طلا ( رنگ،وزن،آیا نگین دارد؟ و...)
مدّت و مبلغ اجاره
شرایط خاص طرفین
هر فردی به ازای اجاره دادن طلا شرایط خاص خود را دارد. شما نیز میتوانید باتوجه به شرایط خودتان یکی از آنها را بپذیرید. برای مثال طلا فروشی سفته میخواهد، فردی دیگر مبلغ نقدی دریافت میکند و ضامن معتبر میخواهد اما در مواردی دیده شده که شخص حتی میتواند به ازای همان مقدار طلا، طلای دست دوم خود را که از آن استفاده میکند، نزد موجر به امانت بگذارد. ممکن هست برای شما سوال ایجاد شود که اگر طلایی که ما اجاره کردیم را ناخواسته و غیرعمد خسارت ببیند، باید چه کار کنیم و چگونه خسارت آن را پرداخت کنیم؟ آیا اجاره کردن طلا با این همه استرس میارزد؟
بدیهی است اگر شخصی طلایی را اجاره می کند، باید همان میزان طلا را بدون هیچ عیب و نقصی به مالک برگرداند. اما در صورتی که طلا دچار خسارت شود، شخصی که طلا را اجاره کرد موظف است تمام و کمال خسارت را بپردازد. خسارت طلا باید با توجه به نرخ روز پرداخت شود. قانون اجاره میگوید؛ مورد اجاره باید به همان طریقی که اجاره داده میشود، به مالک اصلی برگردانده شود. راستی از نظر دینی و شرعی اجاره طلا مشکل دارد یا نه؟
مجتهدهای زیادی در این باره نظر دادند، ما در این باره به نظر آیت الله مکارم شیرازی میپردازیم. مکارم شیرازی میگوید: در صورتی که عین همان طلاها را باز نگرداند اجاره مفهوم ندارد. بنابراین، راه صحیح برای آنچه معمول میباشد، آن است که شخص خواهان اجاره، یک کیلو طلا از طلا فروش به قیمت مثلا یک میلیون و دویست هزار تومان در ذمه خود خریداری کند و طلا را تحویل بگیرد و بدهی در ذمه اوست، سپس یک کیلو طلا به صورت تحویل یک سال به طلا فروش در مقابل یک میلیون از آنچه در ذمه اوست را بفروشد، که در رأس سال یک کیلو طلا به او بدهد و دویست هزار تومان باقیمانده در ذمه را نیز بپردازد.سخن آخر
اگر بخواهیم برای مجالس خاص، همچون عروسی،تولد و... طلایی را به اجاره بگیریم می توانیم این کار را انجام دهیم اما باید تمامی شرایط و اتفاق هایی که ممکن است بیافتاد را به قول خودمان با جون و دل بپذیریم. بهتراست از قراردادی که در بالا ذکر شد استفاده کنیم. تا در صورت بروز مشکلات پیش بینی نشده به قراداد رجوع کنیم و مشکل را حل کنیم. ضمن ابنکه اگر مجلس خیلی برای شما خاص نبود و تنها دنبال زیورآلات خاصی بودید میتوانید نقره و یا بدلیجات دیگر را به جای طلا استفاده کنید.