ذره بین شفافیت روی تعارض منافع ها و صنعت فساد سازی

گزارش مشروح نشست کارشناسی بررسی و چیستی ابعاد" مبارزه سیستماتیک با فساد"

بخش چهارم: ذره بین شفافیت روی تعارض منافع ها و صنعت فساد سازی

میلاد گودرزی(روزنامه نگار پژوهشگر حوزه فساد):

موضوع مهم دیگر تعارض منافع است که یک کار امنیتی و اطلاعاتی است و نیاز به یک کار اطلاعاتی و اشراف دقیق از مدیران و روابط مالکیتی و مدیریتی آن ها درآورد که باید خودش را در انتصاب ها و مناقصه ها و روابط قراردادی و موزها خودش را نشان دهد. باید سامانه شفافیت و تعارض منافع ممیز باشد یعنی تا وقتی که این سامانه اکی ندهد اجازه ثبت قرارداد نباشد. مهم تر از آن تعارض منافع ساختاری وسازمانی هست. یکی از نقاط مهم وصل این حلقه ها همان سازمان های بازرسی و الکترونیکی کردن امور توسط آی تی آن است. نقطه بعدی بحث سوت زنی هست. نقطه بعدی تیم پژوهشی متصل به سایر نقاط اصلاح فرآیند است که باید با کیس استادی و مطالعه میدانی دقیق آن ها باید باشد.

دو نکته را تاکید می کنم یکی گراف بودن آن هاست و نباید جزیره ای عمل کرد. این شفافیت که در شهرداری انجام شد خیلی خودش را با رسانه یا سازمان بازرسی درگیر نکرد که کشف فساد حل شود. آیا سوت زنی هم به آن وصل شد. نکته دوم جایگاه ممیزی بودن است که باید فرآیند متوقف شود تا زمانی که این سامانه اکی ندهد.

بهاره اروین(عضو سابق شورای شهر تهران):

مشکل اصلی ما در شهرداری تهران یک مشکل این است که اضافه ساخت مسکن که می گویید هزار راه در رو قانونی می پیچد که تهش غیرقانونی است ولی خود همین قوانین صراحتا مشکل دارد. سازمان املاک مثلا خلاف قانون آیین نامه اجرایی نوشته است و بر مبنای آن بسیاری از فسادها رخ داده است. مثلا این که چه پرونده ای برود کمیسیون توافقات یا کمیسیون ماده 100 همین توزیع رانت و شکل گیری پرونده های فساد زاست است.

راهکار: الکترونیک شدن فرآیندها سبب شفافیت میشود که می تواند بسیاری از این مسائل را حل کند و باید به یک شکل یکسان تصمیم گیری می شود. البته در اجرای این قانون و سیستماتیک شدن فرایندها بسیار مقاومت می شود که ما در خود شهرداری هم این را مشاهده کردیم.

اضافه کردن حلقه های نظارتی متمرکز نه تنها اثر مثبتی نداشته است بلکه هزینه تخلف سرشکن می شود و عدم مسئولیت پذیری هر جایگاه نظارتی را دارد و در نهایت مردم گرفتار می شوند مثلا مجوز گرفتن انبوهی از حلقه های نظارتی دارد که باعث طولانی شدن فرآیند مجوزدهی می شود ولی در نهایت انبوهی از فسادها را در مجوزدهی شاهد هستیم. چرا؟ چون خود این حلقه ها به جای مبارزه با فساد در نقش افزایش فساد عمل می کنند.

تجربه دنیا هم نشان داده است که نظارت متمرکز نمی تواند به کاهش فساد را حل کند و ای آسیب را دارد که باعث کاهش اعتماد عمومی جامعه می شود یعنی این حس به مردم داده می شود که فساد تا مغز استخوان نظام رفته است بازرسی می روی بدتر از قبلی نهاد فلان می روی بدتر از آن و... این همین معنای فساد سیستماتیک است. همه جا باید رشوه بدهی یا همه جا باید پارتی داشته باشی

دو راه بیشتر نداریم و تجربه دنیا این موضوع را نشان داده است یکی شفافیت است و اگر درست اجرا شود و به شکل عمومی و سیستماتیک اطلاعات منتشر شود(در این مرحله تازه مساله روشن میشود) تازه به مساله دوم می رسیم که همان اصلاح فرآیندها و حذف فرآیندهای فساد زا و اضافی است. شفافیت و تسهیل فرآیندها و الکترونیک شدن فرآیندها سه بندی هست که در 12 بند دستوراعمل اجرایی رئیس جمهور هست که پتانسیل مبارزه جدی با فساد را دارد.

احسان پرنیان(مدیرگروه بخش مبارزه با فساد مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی):

ما تعارض منافع را در مجلس دیدیم که به اسم همین ابزارها و به نام تعارض منافع چیزی تصویب می شود که با عملکرد برعکس پیگیری و انجام می شود. آنجا ما قرارداد با شخص حقوقی را آوردند ولی قرارداد با شخص حقیقی را نیاوردند و این حفره همچنان باز می کنند و با ابرازکردن این حفره آنچنان

شرکت داری برای مدیران ممنوع است ولی شرکت داری بالای 5 درصد ممنوع است و شرکت داری در بورس آن هم 5 درصد و به هر میزان از این 5 درصد ها هم می توانی داشته باشی(به هر میزان و تعداد)

آیا این ها اتفاقی است و من این ها را گفته ام ولی کسی توجه نکرد؟ این جا گفته شده که با منافع شخصی در جلسه حق حضور نداری ولی حالا منفعت شخصی را چه تعریف می کنی؟ این جا تعریف شده است که این نفع شخصی یعنی منفعتش به خود و یا وابستگانت برسد خب در شورای شهر تهران نشسته باشی تصمیماتی که می گیری معلوم است نفعش به تو و بستگانت می رسد.

تصمیمش با کی هست؟ با اون شورایی هست که من تشکیل می دهم و اعضای آن را من تعیین میکنم در هر سازمان یک گلوگاه فساد دیگر تشکیل می شود که این امور را تشخیص دهد و ... پس این طرح به عکس خودش تبدیل شده است.