این نشست با حضور میلاد گودرزی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر حوزه فساد، بهاره آروین، عضو سابق شورای شهر تهران و احسان پرنیان، عضو بخش مبارزه با فساد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد و هر کدام مفصل به مسئله مبارزه با فساد در زمان فعلی و آسیب‌شناسی فساد ساختاری در کشور پرداختند.
میلاد گودرزی، فعال اجتماعی سیاسی و پژوهشگر حوزه فساد در ابتدای این نشست بیان کرد: در آسیب شناسی مبارزه با فساد در دهه‌های گذشته این رکن از اداره جامعه و حکومت‌داری یعنی مبارزه با فساد چیزی جدا از نقش‌های دیگر جامعه نیست. یکسری الگو‌های رفتاری در مدیران و کلیت حکمرانی داریم که در مبارزه با فساد هم با آن مواجه هستیم. به عنوان مثال در قضیه اداره امور جامعه به دست مردم ما نقش جدایی نباید تعریف کنیم. باید گفت در حال حاضر ما فقدان حکمرانی به معنای نقش آفرینی مردم و مشارکت آنان داریم که باید رویه محافظه کاری و عدم تضعیف نظام را نیز به آن افزود. اصل فساد در نگاه حاکمیت مسئولان این است که خیلی ضربه‌ای به آنان وارد نشود. واکنش پسینی و انفعالی به سوژه‌ها و پرونده‌های فساد مسئله بعدی ماست. در نگاه سنتی مبارزه با فساد یک بخشی از کنترل و یک اتفاق تزئینی و بعد از فرآیند بوده است. یک نگاه تزئینی در مسئله‌ها و آسیب‌های مختلف در بخش‌های گوناگون طی سال‌های اخیر همیشه مشاهده شده است. مبارزه با فساد باید دائمی و همیشگی باشد تا به سمت آن اصلاح‌های مورد نظر برویم و نباید صرف نگاه تزئینی به فساد وجود داشته باشد.
ما در سطح نازل و ظاهری در مبارزه با فساد هستیم
وی در ادامه افزود: به عنوان مثال سند استراتژیک مبارزه با فساد در کشور انگلیس که مربوط به سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ است، الهام گرفته شده از سند مبارزه با تروریسم آن‌ها است که در این بخش نیز آن را پیاده می‌کنند. ما با یک پدیده چند سطحی و چند وجهی در فساد روبرو هستیم. باید گفت در هر کدام از این گام‌ها هر کس ممکن است متوقف شود. به عنوان مثال در شهرداری تعارض منافع ساختاری وجود دارد که معلوم نیست می‌خواهیم با آن چه کار کنیم. باید گفت ما در سطح نازل و ظاهری در مبارزه با فساد هستیم. همچنین ما در هر سطحی که ایستاده‌ایم در حال این مبارزه هستیم، اما نکته مهم این است که ما کجا ایستاده‌ایم و تعریف‌مان از فساد به صورت حداقلی یا حداکثری چیست.
در حوزه مبارزه با فساد مسئله خودی و غیرخودی در بخش‌های مختلف وجود دارد
گودرزی با اشاره به وجود بخش‌های خود و غیرخودی در بحث مبارزه با فساد گفت: آسیب‌شناسی بعدی من با این عنوان است که چاقو دسته خودش را نمی‌برد. در واقع در حوزه مبارزه با فساد مسئله خودی و غیرخودی در بخش‌های مختلف وجود دارد و در واقع نظارت بر خود در ساختار‌های فعلی زیاد منطق ندارد. در حال حاضر باید گفت که در حوزه حکمرانی به معنای واقعی تعریفی نداریم و بر روی آن نیز کار و تحقیق نمی‌کنیم.
ما در دهه‌های گذشته یک ایده داشتیم و آن ایده حکمرانی بقا بود که می‌خواستیم فقط همه چیز را حفظ کنیم و به بعد از آن کاری نداریم و این مسئله در بخش‌های مختلف کشور دیده می‌شود. ما همیشه می‌گوییم که مردم باید نقش ایفا کنند، اما چگونگی آن را هم خود نمی‌دانیم. باید گفت که ما باید وارد نظارت همگانی مردم و جامعه و نمایندگان شویم. زمانی که مسائلی مانند انتخابات محدود، عدم حق اعتراض و ... در کشور وجود دارد این نقش و مشارکت مردم به حداقل خود می‌رسد. در حال حاضر بین مردم و توده سخت حاکمیت چندین حلقه میانی لازم است که این حلقه‌ها در جا‌هایی مختلف شکل گرفته و از دل مردم بیرون آمده‌اند و به عبارتی ذی نفع حاکمیت نیستند. ما باید یک طرح‌ریزی شبکه‌ای برای مبارزه با فساد و اصلاح ساختار‌ها داشته باشیم که این مسائل باید توسط یک نهاد به رسمیت شناخته شده، انجام بگیرد.
نامعادله فساد همان مبارزه سیستماتیک با فساد است
این فعال اجتماعی و سیاسی اظهار کرد: طرح اخیر آقای رئیسی نیز از همین جنس است که البته هم‌افزایی این مسائل به هم بسیار مهم است. هدف هم همان مسئله نامعادله فساد است. نامعادله فساد همان مبارزه سیستماتیک با فساد است. مبارزه سیستماتیک به معنای مبارزه با فاکتور‌های این نامعادله فساد در ساختار‌های کشور است که باید گره‌ها و نقاط طوری کنار هم چیده شود که به این سمت هدایت شود. اولین و مهم‌ترین مسئله‌مان در این راه مسئله شفافیت است که البته صفر و صدی نیست. یعنی شفافیت جزئیات زیادی دارد که باید همه آن‌ها تبیین شود.
شفافیت و تعارض منافع؛ از اولویت‌های اصلی راه مبارزه با فساد
او بیان کرد: مسئله بعدی ما برخورد با تعارضات منافع است. دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی ما باید به جای تمرکز بر روی مسائل فردی روی ساختار‌ها و دستگاه‌ها و مدیران و مسئولان تمرکز کنند و همه بخش‌های مختلف زیر ذره بین آنان باشند. در حال حاضر یک اشراف اطلاعاتی کامل از مدیران و ساختار‌ها در کشور وجود ندارند. یک مسئله مهم دیگر تعارض منافع سازمانی است که یک نمونه آن شهرداری است. زیرساخت خیلی از مسائلی که مطرح شد مانند شفافیت و یا الکترونیک کردن فرآیند‌ها مربوط به ساختار آی پی کشور است که باید ایجاد شود. باید مدیران و مسئولان به صورت ریز و دقیق شده مطلع باشند که در هر مجموعه‌ای چه اتفاقاتی می‌افتد. در این بین نیز مسئله استفاده از تیم پژوهشگران و نیاز به تجربه‌های آنان که موجب اصلاح ساختار‌ها شود بسیار مهم است.
میلاد گودرزی در پایان گفت: یکی از چالش‌های ما این است که باید ببینیم اولویت اول این است که مردم به صحنه بیایند یا حاکمیت تغییر روش دهد. در مورد این مسائل باید فکر کنیم و به یک تعادلی در این بین برسیم و این دوگانه‌ها نباید ما را به انفعال برسانند. تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری در لزوم مبارزه با فساد و عدالت خواهی امید دهنده این راه است و عزم این دولت و آقای رئیسی می‌تواند بسترساز اتفاقات خوبی در آینده باشد.
"کارگروه مبارزه با فساد و تبعیض بسیج دانشگاه صنعتی امیرکبیر"
